پیشوازهای ولادت حضرت امام محمد باقر (ع)

بيشتر مورخان گفته اند كه سال تولدش 57 قمرى بوده است. بنابراين وى چهار سال پيش از واقعه كربلا به دنيا آمد و همراه پدر بزرگوارش در اين واقعه جانسوز حضور داشت. پدرش امام على بن الحسين علیه‌السلام معروف به سجاد و زين العابدين و مادرش فاطمه بنت الحسن المجتبى علیه‌السلام معروف به ام‌ الحسن و ام‌ عبدالله مى‌ باشند.
اين امام همام پس از شهادت پدر ارجمندش امام زين العابدين علیه‌السلام در سال 95 قمرى به مقام عظماى ولايت و امامت شيعيان نايل شد و پيروان اهل بيت علیهم‌ السلام را در آن درياى مواج سياسى و نظامى عصر خويش و هرج و مرج‌ هاى آخر حكومت امويان به نيكى هدايت و رهبرى كرد. با اين كه ميان رحلت پيامبر صلی الله علیه و آله و تولد امام محمدباقر علیه‌ السلام به مدت 47 سال فاصله بود، در عين حال آن حضرت، سلام گرم و دلنشين پيامبر صلی الله علیه و آله را از سوى جابر بن عبدالله انصارى دريافت كرد.

چون نَسَب شريف امام محمدباقر علیه‌السلام هم از پدر و هم از مادر به امام اميرالمؤمنين علیه‌السلام و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مى‌ رسد، به ايشان علوى بين علويين و فاطمى بين فاطميين گفته مى‌ شود. امام محمد بن على علیه‌السلام مكنى به ابوجعفر و ملقب به باقرالعلم و باقرالعلوم مى‌ باشد.

کنیه وی را بعضی ابو جعفر و برخی ابو جعفر اول خوانده اند.
آن حضرت القاب بسیاری داشت که از آن میان لقب «باقر یا باقر العلم »از همه مشهورتر است.

سیره اخلاقی امام محمد باقر علیه السلام
هر چند امام عائله زیاد و زندگی ساده ای داشت، ولی بین مردم به بخشندگی و کرامت مشهور بود. همواره به نیازمند و بی نیاز بخشش می کرد و این رفتار را مایه خرسندی خویش قرار داده بود. در بخشش ها، همیشه شأن و مرتبه افراد را در نظر می گرفت به اندازه ای که نه موجب اسراف و زیاده روی و نه سبب تحقیر و پایین آمدن شأن آنان شود.
امام از شاد کردن دیگران خشنود می شد و از زبان جد بزرگوارش رسول اکرم صلی الله علیه وآله این روایت را برای مردم می خواند که هر کس مؤمنی را شاد کند، مرا شاد کرده و هر کس مرا شاد کند، خدای را خشنود ساخته است.