ادله ضرورت وجود امام زمان (عج) چیست؟

بنا بر اين منافاتي بين اين دو مطلب نيست. يعني به حكم ادله ضرورت وجود امام قائل به وجود امام در زمان غيبت هستيم ،ولي به خاطر وجود برخي موانع اين وجود ظاهر و آشكار نشده است، به گونه اي كه هر كس كه بخواهد بتواند با او ديدار كند.

شايد سوال از اين جا نشات گرفته باشد كه ادله ضرورت وجود امام ، امام را اثبات مي كند كه به امور امت رسيدگي كند و آنان را هدايت كند و چون امام غائب ، آشكار نيست و مردم نمي توانند به راحتي به حضور ايشان برسند، پس اصلا مفيد نخواهد بود و وجودش مثل عدمش مي باشد.
مي گوئيم كه حضور امام در ميان امت علاوه بر وجودش يكي از فوائد وجود امام است ، نه همه فوائد او كه اگر اين گونه بود و امام غائب بود ،همه فوائد از دست رفته باشد و وجودش مثمر ثمر نباشد. بسياري از فوائد و خيرات است كه بر وجود امام مترتب است . وجود امام براي تحقق آن ها ضروري است. بنابراين اگر حضور امام نباشد، وجودش مفيد است و امت از فوائد ديگر وجود امام بهره مند مي شوند. ثمراتي مانند هدايت تكويني و وساطت فيض براي عالم كه از شئون رتبه تكويني امام است كه بستگي به حضور امام به صورت ظاهر در ميان امت ندارد.

به همين علت است كه وجود امام غائب در بيان پيامبر به خورشيدي مي ماند كه پشت ابرها پنهان است. مردم خورشيد را نمي بينند و به طور كامل از نور آن برخوردار نيستند ، ولي اين گونه هم نيست كه از اساس از نور خورشيد بي بهره باشند. چرا كه وقتي خورشيد در آسمان است اما پشت ابر باز روز است و با شب متفاوت است كه شب زمان نبود خورشيد است.
نور كم خورشيد پشت ابر زندگي را تداوم مي بخشد. اگر همين نور كم نبود، مانند شب همه جا را ظلمت و تاريكي و مرگ و نااميدي فرا مي گرفت.
جابر بن عبدالله انصاري از پيامبر پرسيد: شيعه در زمان غيبت قائم به وجود ايشان بهره مي برد ؟ پيامبر فرمود : بلي قسم به آن كسي كه مرا به نبوت برگزيد ، شيعيان به وجود و به نور ولايت او در زمان غيبت منتفع مي شوند و كسب نور مي كنند مانند انتفاع و بهره مندي از خورشيد ،هر چند زماني باشد كه ابرها آن را پوشانده باشند.(۱)

در روايت ديگري نيز به اين دو مطلب ( ضرورت وجود حجت الهي و عدم منافات آن با غيبت حجت الهي ) اشاره كرده و چگونگي بهره مندي مردم از وجود امام در زمان غيبت را بيان فرموده است :
« عَنِ الصَّادِقِ قَالَ لَمْ تخلو [تَخْلُ‏] الْأَرْضُ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ فِيهَا ظَاهِرٍ مَشْهُورٍ أَوْ غَائِبٍ مَسْتُورٍ وَ لَا تَخْلُو إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ فِيهَا وَ لَوْ لَا ذَلِكَ لَمْ يُعْبَدِ اللَّهُ قَالَ سُلَيْمَانُ فَقُلْتُ لِلصَّادِقِ ع فَكَيْفَ يَنْتَفِعُ النَّاسُ بِالْحُجَّةِ الْغَائِبِ الْمَسْتُورِ قَالَ كَمَا يَنْتَفِعُونَ بِالشَّمْسِ إِذَا سَتَرَهَا السَّحَابُ ؛
امام صادق فرمود : هيچ برهه اي از زمان از زماني كه آدم خلق شد، زمين خالي از حجت الهي نبود . حال يا ظاهر و شناخته شده بود يا غائب و پوشيده و پنهان . نيز از حجت الهي خالي نخواهد ماند تا روز قيامت، چرا كه اگر حجت الهي بر روي زمين نباشد، خدا عبادت نمي شود.
سليمان ( راوي حديث ) پرسيد : پس مردم چگونه از حجت الهي كه غائب است و مستور و پنهان بهره مند مي شوند؟ فرمود: همان گونه كه از خورشيد زماني كه ابرها آن را پوشانده باشند بهره مند مي شوند.(۲).

پي نوشت :
۱. بحار الانوار ،ج ۵۲ ، باب « علة الغيبه و كيفية انتفاع الناس به في غيبته » ، ص ۹۲-۹۳.
۲. همان ، ص۹۲.

---

منبع : شهرسوال