علل جذب مسلمانان به داعش؟

 دانشجوي محترم ضمن تشكر از تماس مجدد شما با اين مركز ، در پاسخ به سوال شما لازم است بگوييم اولا كثرت يا قلت جمعيت و يا توانمندي و عدم توانمندي يك مكتب و مرام براي جذب مردم به سمت خود به هيچ وجه نه نشانه حقانيت آن مكتب است و نه نشانه عدم حقانيت آن ، ثانيا داعش محصول مدت زمان محدودي كه از عمر آن مي گذرد نمي باشد بلكه محصول فرايندي است كه از بيش از دويست سال گذشته در شبه جزيره عربستان و تحت حمايت انگلستان آغاز به كار كرد و در گذر زمان تحولات فراواني را از سر گذراند و گروه هاي فراواني در دل خود پروراند تا اينكه در نهايت به شكل گروه هاي تروريستي همچون القاعده ، طالبان ، داعش ، جبهه النصره ، سپاه صحابه و ساير گروهك هاي سلفي-تكفيري فعلي نمود و بروز پيدا كرد . بر اين اساس داعش محصول يك فرايند عميق ، گسترده و نيز برنامه ريزي پيچيده اي است كه بخشي از طراحي و اجراي آن را همان هايي بر عهده دارند كه داعش مدعي مبارزه با آنان است همچون نظام سلطه كه تحليل آن نيازمند تحقيقات مفصل و گسترده است ، اما در اين ميان آنچه براي ما حائز اهميت است اين است كه گروه داعش كه چندان از عمر شكل گيري آن نمي گذرد با چه شگردهايي توانسته است هزاران نفر از مردم كشورهاي مختلف به ويژه زنان و مردان اروپايي را به خود جذب نمايد ؟
پاسخ به اين سوال نيز نيازمند تحقيقات وسيع و گسترده است چرا كه آنچه مسلم است اين است كه انگيزه هايي كه باعث جذب هواداران به سمت اين گروه خطرناك وتروريستي مي شود انگيزه هاي يكساني نمي باشند بلكه عوامل متعددي در اين مساله دخالت دارد كه برخي از آنها عوامل مخلصانه ، معتقدانه و ديني است و برخي ديگر عوامل غير ديني كه مهم ترين آنها عبارتند از :
1 – عوامل ديني مخلصانه : اين عامل يكي از مهم ترين عوامل جذب و گرايش به سمت گروه هاي تروريستي و تكفيري است و بخش مهمي از بدنه و نه راس اين گروهك با چنين انگيزه اي جذب گروه شده اند ، با اين توضيح كه اين گروهك با نفوذ در ميان ملت هاي مختلف و به ويژه ملت هايي كه اطلاعات ديني اندكي نسبت به اسلام دارند ، توانسته است چهره غلطي از اسلام ناب محمدي را به آنان القاء نمايد و آنان را به اين باور غلط برساند كه آنچه تحت عنوان تعاليم سلفي بدان اعتقاد پيدا مي كنند همان اسلام ناب است كه با گرايش به آن ، انسان مي تواندبه فلاح و رستگاري ابدي برسد و در اين مسير هر اقدامي كه منجر به كشته شدن وي گردد شهادت تلقي شده و مستقيم وي را به بهشت ابد و بهره مندي از نعمت هاي الهي هدايت خواهد كرد و چون در اين تعالي تصاوير غلطي از اسلام ، سنت رسول الله و حوادث تاريخي ارائه مي شود كه باعث مي شود تا چنين تصور شود كه وحشي گري هايي كه امروزه به نام اسلام صورت مي گيرد دنباله همان سنت نبوي در مبارزه با كفار و منافقان باشد لذا آنها نيز اين اقدامات خود را در قالب پيروي از سنت اسلام اصيل و سلف صالح ، توجيه كرده و دست به هر جنايتي مي زنند بدون اينكه بدانند آنچه به آنان به عنوان سنت سلف صالح القا مي شود سرابي بيش نبوده و حتي ظواهر و نصوص قرآن با آن مخالف مي باشد . (به عنوان مثال براي آشنايي با مخالفت اعتقادات و عملكرد داعش با ظواهر اسلام رك : تكفيري ها و معماي بي پاسخ مقابله با صهيونيست ها ، سيد روح الله لطيفي ، انديشه قم ، http://www.andisheqom.com/public/application/index/viewData?c=77&t=news ) در اين ميان نكته مهم و قابل توجهي كه وجود دارد اين است كه بسياري از هواداران داعش به ويژه آنان كه گوي سبقت را در جنايت از ديگران ربوده اند از سرزمين هايي برخاسته اند كه دهها سال خلا ديني در ميان آنها موجود بوده است ؛ سرزمين هايي همچون قفقاز و آسياي مركزي كه دهها سال بود تحت سلطه رژيم كمونيستي هرگونه تظاهر و آموزه هاي ديني در آنها ممنوع بود و آموزه هاي ديني كم كم به فراموشي سپرده شده بود ، اما با فروپاشي نظام شوروي ، نوعي عطش عمومي براي بازگشت به دين و معنويت پيدا شد كه به دليل پر شدن اين خلا ها از طريق جريان هاي تندروي سلفي ، عملا زمينه براي معرفي غلط اسلام براي مردم اين مناطق فراهم شد و به همين دليل است كه فرماندهان جنايتكاري با اسامي شيشاني ، قفقازي ، آذري و امثال اينها در ميان سلفي ها فراوان به چشم مي خورد كه بي باكانه دست به هر جنايتي بر عليه انسان هاي بي گناه مي زنند و آن را به نام اسلام واقعي توجيه مي كنند . همچنين بخش ديگري از تروريست هايي كه با انگيزه هاي ديني واقعي دست به جنايت مي زنند در سرزمين هايي همچون اروپا و آمريكا زيسته اند كه در اثر آلوده شدن به دنيا پرستي و فقر دين و معنويت ، دچار خلا دين و معنويت شده اند و براي گسست از اين خلا به دنبال راهكارهايي بوده اند كه يا به صورت تصادفي و يا به صورت برنامه ريزي شده ، جريان هاي تكفيري همچون داعش در مسير راه آنان قرار گرفته و اسلام غلط را به آنان معرفي كردند و در نتيجه آنان نيز با اعتقاد تمام و به خيال اينكه آنچه آموخته اند اسلام واقعي است به منظور رسيدن به رستگاري ابدي ، در بازي خطرناك گروهك هايي همچون داعش وارد شده و نقش آفريني مي كنند .
عامل سومي كه بخش هاي مهمي از كساني را كه امروزه هوادار داعش شده اند به اين سمت جذب كرده است بحث فقر ، عقب ماندگي و پيشينه استعمار در مناطق مختلف دنياست كه نوعي سرخوردگي در ميان ملت هاي اين مناطق به وجود آورده و باعث شده است تا عكس العملي منفي در قبال مظاهر تمدن در درون آنها شكل بگيرد و با توجه به اينكه گروهك هاي سلفي – تكفيري در اين مسير به لحاظ اعتقادي با آنان همنوا و همجهت تلقي مي شوند لذا جذب اين گروهك ها شده اند ، چنانكه انگيزه شكل گيري گروهك بوكوحرام ، سرخوردگي از مظاهر تمدن غربي مي باشد كه اين مساله از نام اين گروهك كه به معناي «حرام بودن تمدن غرب» مي باشد كاملا مشهود است . نكته جالب توجه اين است كه برخي تحليل گران در تحليل اصل فعاليت جريان هاي سلفي همچون وهابيت نيز مساله سرخوردگي از تمدن غرب و پيدايش افكاري مبني بر لزوم بازگشت به سلف صالح و طرد هر گونه مظاهر دنياي جديد را در پيدايش اين تفكر ، چه در عربستان ، چه در مصر ، چه در شبه قاره هند و چه در ساير مناطق عالم اسلام ، موثر مي دانند و همين عامل ، امروزه نيز در بسياري از مناطق جهان اسلام به ويژه مناطقي كه تحت سيطره رژيم هاي مستبد و حامي منافع نظام سلطه هستند باعث ايجاد نوعي سرخوردگي شده كه راهكار رهايي از آن نيز بازگشت به آموزه هاي سلف و طرد آنچه به عنوان جديد ، تجدد و مدرن ناميده مي شود معرفي مي گردد و با توجه به اينكه وهابيت در اين مسير سردمدار چنين تفكري بوده است لذا با جذب اين نيروها به سمت خود ، به جهت دهي افكار آنان پرداخته و با تعاليم منحرف كننده خود ، لبه تيز عداوت آنان را به جاي اينكه به سمت دشمنان واقعي آنان نشانه بگيرد به سمت كساني سوق مي دهد كه هيچ عداوت ذاتي با آنان ندارند همچون مسلمانان و به جاي اينكه براي رفع سرخوردگي اين گروه از مسلمانان از روش هاي معقول و مناسب همچون احياي تمدن اسلامي با الگوگيري از عقلانيت اسلامي استفاده شود ، روش هاي سلبي و خشونت آميز آن هم نسبت به بي گناهان ، به آنان آموزش داده مي شود .
در همين راستا بايد به بخشي از علل جذب زنان و دختران به سمت گروه هاي تروريستي تكفيري نيز اشاره كرد كه علت اصلي آن ، معرفي غلط اسلام و احكام آن است تا جايي كه اين زنان و دختران ناخواسته و نادانسته ، اما به تصور اينكه در مسير دين قدم بر مي دارند و با نيت خالص ، در آلودگي هايي همچون جهاد نكاح شريك گروهك هاي تكفيري همچون داعش مي شوند ، هر چند در اين زمينه انگيزه هاي ديگري هم مطرح است كه در ادامه اشاره خواهد شد .
در نتيجه چنين عواملي ، افراد فراواني به دليل بي اطلاعي از اسلام و با تصور اينكه آنچه به آنان به عنوان اسلام معرفي مي شود اسلام اصيل است در راستاي پر كردن خلاهاي ديني و معنوي كه سالها با آن مواجه بودند و يا در راستاي مقابله با عوامل سرخوردگي و عقب ماندگي خود ، خالصانه در صف گروهك هاي تكفيري همچون داعش قرار مي گيرند و دست به جنايت هايي مي زنند كه با نص دين و قرآن مخالف مي باشد . در واقع بر اساس اين انگيزه ، آنان جاهلاني همچون خوارج هستند كه به دليل جهالت به تصور اينكه در مسير درست و حق قدم مي زنند در چاه ضلالت و انحراف مي افتند تا جايي كه ديگر گوشي براي شنيدن و عقلي براي تعقل برايشان باقي نمي ماند و به همين دليل فتنه اين گروه براي جهان اسلام ، خطرناكترين فتنه ها تلقي مي شود .
2 – انگيزه هاي غير ديني :
علاوه بر انگيزه هاي ديني و خالصانه اي كه البته عمدتا در ميان بدنه گروهك هاي تروريستي و تكفيري همچون داعش وجود دارد بايد انگيزه هاي ديگري را نيز نام برد كه در جذب بخش مهمي از نيروها به سمت اين گروهك نقش مهمي داردكه مهم ترين اين انگيزه ها عبارتند از :
الف – ماموريت سازماني ، به اين معنا كه بخشي از نيروهاي داعش ، در واقع نيروهاي نظامي و افسران اطلاعاتي و عملياتي كشورهاي حامي اين گروهك ها هستند كه در پوشش عضويت در اين گروهك نقش فرماندهان نظامي ، اطلاعاتي و عملياتي اين گروهك را بر عهده دارند و تلاش مي كنند تا هرگز شناخته نشوند اما عمدتا پس از كشته شدن در درگيري هاي غافلگير كننده ، ماهيت آنان نيز كشف مي شود كه نظير چنين افرادي در سوريه ، فراوان به چشم مي خورد .
ب – انگيزه هاي مادي به ويژه فقر و بي كاري ، چنانكه حيدرالعبادي نخست وزير عراق نيز به اين موضوع اشاره كرده (واحد مركزي خبر ، http://www.iribnews.ir/NewsText.aspx?ID=389656 ) و نتايج مطالعات دانشگاه زوريخ نيز آن را تاييد مي كند (خبرگزاري فارس ، http://af.farsnews.com/world/news/13931201000194 ) و شواهد فراوان ديگري نيز بر اين مساله وجود دارد تا جايي كه منصف المرزوقي رئيس جمهور تونس كه كشورش بيشترين نيروهاي تروريستي تكفيري را در ميان داعشي ها دارد در تحليل اين موضوع فقر و بيكاري گسترده در اين كشور را عامل اين مساله عنوان مي كند (جام جم آنلاين ، http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/1694961578985944759 )
ج – فساد و فحشاء گسترده كه هر چند ظاهرا با اقدامات و برنامه هاي اين گروهك ها تعارض دارد ، اما واقعيت اين است كه وجود همين مساله باعث جذب بخش مهمي از زنان به ويژه از كشورهاي اروپايي و نيز جوانان بوالهوس به سمت اين گروهك شده است ، در واقع مهم ترين توجيه اين زنان اين است كه آنچه باعث مقيد شدن انسان به پرهيز از فسادو فحشاء مي باشد تقيدات مذهبي و اخلاقي است و در شرايطي كه خود مذهب و اخلاق (يعني مذهب داعشي ها) نه تنها به انسان مجوز انجام كارهايي مي دهدكه در حال

---

ت عادي فحشاء ناميده مي شود بلكه حتي توصيه به اين كار كرده و آن را نوعي عبادت و جهاد عنوان مي كند لذا دليلي براي عدم همراهي با اين گروهك و ارتكاب فحشاء به ظاهر مشروع وجود ندارد ، ضمن اينكه برخي زنان و يا حتي مردان نيز بدون كوچكترين انگيزه ديني صرفا با توجه به فراهم بودن بسترهاي فساد و فحشاء در ميان اين گروهك ها به آنها ملحق مي شوند كه در مباحثي همچون كنيز گرفتن زنان شيعه و ايزدي و حتي زنان اهل سنت و يا عمل به جهاد نكاح بيش از همه ايفاي نقش مي كنند .(در اين زمينه رك : جام نيوز ، http://www.jamnews.ir/detail/News/419279 )
د – سوء استفاده از داعش به منظور رسيدن به قدرت كه اين مساله به طور مشخص در مورد بقاياي حزب بعث در عراق و نيز برخي مخالفان دولت سوريه صادق است ، در واقع از منظر اين عامل ، بخش مهمي از هواداران داعش ، نه با انگيزه واقعي همراهي با اين گروهك ويا اهداف و شعارهاي آنها بلكه صرفا به منظور استفاده از نقش تخريبي اين گروهك از آنان سوء استفاده مي كنند و در صورت پيروزي احتمالي هرگز ميان اين دو سازگاري وجود نخواهد داشت ، چنانكه به عنوان مثال بقاياي حزب بعث عراق كه به لحاظ مرام و مسلك ضد دين و مذهب مي باشند و يا دختر صدام كه حتي از نظر ظاهر نيز با معيارهاي داعشي ها مطابقتي ندارد ، خود را حامي داعش معرفي كرده و در كنار آنان در حال جنگ با دولت مركزي عراق هستند كه چنين اقدامي صرفا يك تاكتيك فريبنده مي تواند تلقي شود كه در نهايت به ضرر خود داعشي ها تمام خواهد شد .
علاوه بر آنچه گفته شد داعشي ها در جذب هوادارانشان شگردهاي ديگري هم دارند كه نيازمند تحقيقات مفصل است همچون استفاده از فضاي مجازي ، استفاده از بازي هاي رايانه اي ، ساخت كليپ ها و نماهنگ هاي مهيج ، سوء استفاده از برخي روايات و تفسير برخي از آيات قرآن به نفع خود ، سوء استفاده از فضاي قبايلي برخي مناطق و جذب روساي قبايل كه خود به خود و بدون هيچ منطقي ساير افراد قبيله را به سمت اين گروه جذب مي كند و دهها شگرد و عامل ديگر كه بايد در جاي خود مورد بحث و بررسي تحليل گران قرار گيرد .

---

نام سایت:پرسمان/اندیشه سیاسی