نصوح کيست و توبه نصوح چيست

 



نصوح کيست و توبه نصوح چيست؟
مولوي در مثنوي معنوي داستاني نقل کرده و مي گويد: نصوح مردي بود با هيئت و قيافه‌ي زنانه. او در حمام‌هاي زنان به کار مشغول بود و بخصوص دختر شاه را دلاکي مي‌کرد و کسي هم به جنسيت حقيقي او پي نبرده بود. او ساليان متمادي بر اين کار بود و از اين راه هم امرار معاش مي‌کرد و هم ارضاي شهوت. گرچه چندين بار به حکم وجدان توبه کرده بود اما هر بار اخگر شهوت، او را به کام خود اندر مي‌ساخت. روزي نصوح براي رهايي از اين فعل قبيح نزد عارفي رباني رفت و به او گفت مرا نيز دعا کن. آن عارف که مردي روشن‌بين بود، بي‌آنکه خواسته‌ي او را بپرسد بفراست دريافت که مشکل او چيست. به عبارت ديگر ضمير او را خواند، ولي چيزي به رويش نياورد. فقط تبسمي کرد و گفت إن شاالله توبه نصيبت مي‌شود.
دعاي آن عارف به اجابت رسيد و اسباب توبه‌ي نصوح بدين صورت فراهم شد:
روزي نصوح طبق روال هميشگي در حمام زنانه مشغول کار بود که ناگهان قيل و قالي بلند شد و در آن ميان زني جار زد که يکي از مرواريدهاي گوشواره‌ي دختر شاه گم شده است. در حمام را ببنديد و نگذاريد کسي خارج شود تا جامه و بقچه‌ي حاضران وارسي شود.
بقچه‌ها را روي زمين ولو کردند و جامه‌ها را بدقت گشتند اما از دانه مرواريد خبري نشد. ناچار گفتند همه بايد کاملاً برهنه شوند و يکي يکي مورد بازديد قرار گيرند. نصوح با شنيدن اين حرف بکلي خود را باخت و افتان به خلوت حمام رفت و در حالي که بدنش مثل بيد مي‌لرزيد با تمام وجود و با دلي شکسته خدا را طلبيد و گفت: خداوندا گرچه بارها توبه‌ام بشکستم، اما تو را به مقام ستاريتت اين بار نيز فعل قبيحم بپوشان تا زين پس گرد هيچ گناهي نگردم.
نصوح آنقدر خدايا خدايا کرد که در و ديوار نيز با او همنوا شدند. در اين اثنا نوبت وارسي نصوح رسيد. زني نام او را صدا زد. اما همينکه او نام خود را شنيد از ترس، بند دلش پاره شد و بر کف حمام افتاد و از هوش رفت. در اين فاصله زني جار زد که مژده مژده مرواريد پيدا شد. ناگهان در حمام ولوله‌اي افتاد. زنان دستک‌زنان شادماني خود را از يافته‌شدن مرواريد اعلام کردند. و نصوح نيز در فضايي آکنده از شادماني به هوش آمد و ديد که خطر از کنار گوشش گذشته است. زناني که بدو ظنين بودند نزدش آمدند و عذرها خواستند. او در اين واقعه عياناً لطف و عنايت رباني را مشاهده کرد. اين بود که بر توبه‌اش ثابت‌قدم ماند و فوراً از آن کار کناره گرفت. چند روزي از غيبت او در حمام سپري نشده بود که دختر شاه او را به کار در حمام زنانه دعوت کرد، ولي نصوح جواب داد که دستم عليل شده و قادر به دلاکي و مشت و مال نيستم، و ديگر هم نرفت.( مثنوي معنوي، دفتر پنجم، بيت 2228 به بعد)
معناي نصوح در آيه و روايات: نصح (بر وزن فلس) به معني خالص شدن و خالص كردن است. در اقرب الموارد آمده «نصحه نصحا و نصحا» يعني او را پند داد و دوستي را بر وي خالص كرد.
پند دادن را از آن جهت نصح و نصيحت گويند كه از روي خلوص نيت و خير خواهي محض است «وَ لا ينْفَعُكُمْ نُصْحِي إِنْ أَرَدْتُ أَنْ أَنْصَحَ لَكُمْ ...» نصيحت من به شما نفع نمي دهد اگر بخواهم پندتان دهم.
(نصح) «يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَي اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً ...»  نصوح به فتح اوّل به معني فاعل و نصيحت كننده است توبه نصوح آن است كه شخص را نصيحت مي كند ديگر به گناه باز نگردد.
در صحاح و قاموس، توبه نصوح را توبه صادقه گفته است. راغب، توبه محكم نيز گفته است. به هر حال توبه نصوح آن است كه عود بر گناه در آن نباشد.
در مجمع آمده كه معاذ بن جبل گفت: يا رسول اللّه توبه نصوح چيست؟
فرمود: «أن يتوب التّائب ثمّ لا يرجع في ذنب كما لا يعود اللبن الي الضرع» يعني توبه كند بعد به گناه برنگردد چنان كه شير به پستان باز نمي گردد.
چون بنده اي توبه نصوح كند، خدا دوستش دارد و گناهانش را در دنيا و آخرت بپوشاند.
در كافي از ابو الصباح كناني نقل كرده كه از حضرت صادق عليه السّلام از توبه نصوح پرسيد فرمود: «يتوب العبد من الذنب ثمّ لا يعود فيه».
«يأَيهّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ تُوبُواْ إِلي اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحًا عَسي‏ رَبُّكُمْ أَن يكَفِّرَ عَنكُمْ سَياتِكُمْ وَ يدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تجرِي مِن تحتِهَا الْأَنْهَارُ يوْمَ لَا يخزِي اللَّهُ النَّبي وَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُ نُورُهُمْ يسْعَي‏ بَينْ أَيدِيهِمْ وَ بِأَيمَانهمْ يقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَ اغْفِرْ لَنَا إِنَّكَ عَلي‏ كُلّ شيءٍ قَدِيرٌ» ؛
«اي كساني كه ايمان آورده‏ايد بسوي خدا توبه كنيد، توبه‏اي خالص اميد است (با اين كار) پروردگارتان گناهان تان را ببخشد و شما را در باغ هايي از بهشت كه نهرها از زير درختانش جاري است وارد كند، در آن روزي كه خداوند پيامبر و كساني را كه با او ايمان آوردند خوار نمي‏كند اين در حالي است كه نورشان پيشاپيش آنان و از سوي راست شان در حركت است، و مي‏گويند: «پروردگارا! نور ما را كامل كن و ما را ببخش كه تو بر هر چيز توانايي!»
و في الكافي، عنه عليه السلام: "إذا تاب العبد توبة نصوحاً احبّه اللَّه فستر عليه في الدنيا و الآخرة. قيل و كيف يستر عليه؟ قال: ينسي ملكيه ما كتبا عليه من الذنوب، و يوحي الي جوارحه اكتمي عليه ذنوبه، و يوحي الي بقاع الأرض اكتمي ما كان يعمل عليك من الذنوب، فيلقي اللَّه حين يلقاه و ليس يشهد عليه بشي‏ء من الذنوب"‏.
چون بنده اي توبه نصوح كند، خدا دوستش دارد و گناهانش را در دنيا و آخرت بپوشاند.
راوي گويد: گفتم چگونه گناهانش را مي پوشاند؟
فرمود: آنچه را ازگناهان كه دو فرشته موكل بر او نوشته اند از يادشان مي برد، و به اعضا و جوارحش دستور دهد كه گناهانش را پنهان دارند، و به بقاع زمين نيز فرمان دهد كه آنچه بر روي تو گناه كرده مخفي بدار، پس خدا را ملاقات نمايد در حالي كه هيچ گواهي نباشد كه بر گناهان او شهادت دهد.

---

منبع:پرسمان