پارسايى و بندگى

 در حالات معنوى امام رضا(عليه السلام)، چنين بيان شده است كه ايشان كم خواب بود و بسيار روزه مى گرفت هيچ گاه سه روز روزه ماهيانه ايشان ترك نمى شد و مى فرمود: اين سه روز روزه معادل روزه يكسال است[1].
 امام، نزديكترين حالت بنده به خداى را زمانى مى دانست كه او براى خداوند سجده كند[2].
 آن حضرت وقتى پيراهن خود را به دعبل هديه داد؛ فرمود:« احتفظ بهذا القميص فقد صليت فيه الف ليلة كل ليلة الف ركعة و ختمت فيه القرآن الف ختمة»؛[3] دعبل! اين پيراهن را قدر بدان و خوب محافظت كن! كه من در آن هزار شب و هر شبي هزار ركعت نماز خوانده ام و در آن هزار ختم قرآن به جاي آورده ام.
 امام رضا(عليه السلام) در مورد آداب نماز نيز چنين مى فرمود:
 «اگر براي نماز ايستادي تلاش كن با حالت كسالت و خواب آلودگي و سستي و تنبلي نباشد. بلكه با آرامش و وقار نماز را بجاي آور و بر تو باد كه در نماز خاشع و خاضع باشي و براي خدا تواضع كني و خشوع و خوف را برخود هموار سازي در آن حال كه بين بيم و اميد ايستاده اي و پيوسته با طمأنينه و نگران باشي. همانند بنده گريخته و گنهكار كه در محضر مولايش ايستاده و در پيشگاه خداي عالميان بايست. پاهاي خود را كنار هم بگذار و قامتت را راست نگهدار و به راست و چپ توجه نكن! و چنان باش كه گوئي خدا را مي بيني، كه اگر تو او را نمي بيني او تو را مي بيند.»[4]
 رجاء بن ابو ضحاك، كه مامون وى را براى آوردن امام رضا (عليه السلام) ماموريت داده بود، در بخشى از گزارش خود به مامون مى گويد:
 من پيوسته از مدينه تا مرو با ايشان بودم، به خدا قسم كسى را باتقوى تر از او نسبت به خدا نديدم، و كسى را كه بيشتر از او در تمام اوقاتش ذكر خدا گويد؛ نديدم، و نديدم كسى را كه خدا ترس تر و پارساتر از او باشد.[5].
 نام و ياد خدا را در همه حال جارى مى ساخت و اين فرهنگ را به ياران خود منتقل مى كرد؛ هر گاه مى خواست يادداشتى براى نيازمنديهايش نويسد، مى نوشت: بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم. ان شاء الله به ياد خواهم آورد. و سپس هر چه مى خواست يادداشت مى كرد.[6]

پی نوشت ها
______________________
[1]. نورالابصار، ص 335.
[2]. كافى 3 264
[3]. بحارالانوار، ج 79، ص 309
[4]. فقه الرضا(عليه السلام)، ص 101
[5]. عيون اخبار الرضا(عليه السلام)، ج 2، ص 183.
[6]. رهاورد خرد(ترجمه تحف العقول)، ص 457