امام رضا (علیه السلام)

امام هشتم شيعيان حضرت على بن موسى الرضاعليه السلام در يازدهم ذيعقده سال 148 هجرى در مدينه منوّره متولد شدند . پدر بزرگوارشان حضرت موسى بن جعفرعليه السلام و مادر گراميش « تكتم » نجمه نام داشتند . نام آن حضرت « على » و كينه اش « ابوالحسن » و به « رضا » ملقب بودند . پس از شهادت پدرشان در سن 35 سالگى به امامت و زعامت نايل آمدند و ناخداى كشتى نجات بشر شدند تا آن را از امواج سهمگين و پرخطر بى عدالتى هاى عباسيان به ساحل آرام قسط و عدل هدايت كنند . دوران بيست ساله امامت ايشان همزمان با خلافت سه خليفه عباسى بوده ، ده سال نخست خلافت هارون الرشيد و پنج سال بعد ، خلافت محمدامين فرزند هارون و پنج سال پايانى در خلافت مأمون گذشت . مأمون در خراسان براى خاموش كردن نارضايتى طرفداران امام عليه السلام و برجسته كردن روحيات علمى و معنوى دربار خود ، و همچنين نشان دادن اقبال امام عليه السلام به دنيا تصميم گرفت تا حضرت را به مرو دعوت نمايد . امام رضاعليه السلام ابتدا نپذيرفتند اما پس از تهديد و اجبار پذيرفته و سپس كنار قبر منور رسول اكرم صلى الله عليه وآله رفتند و با اهل بيت خود وداع كردند و از طريق بصره ، خرمشهر ، اهواز ، اراك ، قم ، رى و نيشابور در دهم شوال سال 201 هجرى قمرى به مرو وارد شدند . بيش از دو سال در خراسان نبودند كه در روز جمعه آخر صفر سال 203 هجرى قمرى به دستور مأمون توسط زهر مسموم و شهيد شدند.
فضليت زيارت ثامن الحجج عليه السلام
پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله :« به زودى پاره اى از تن من در زمين خراسان دفن مى شود . مؤمنى او را زيارت نمى كند جز اين كه خداوند بهشت را بر او واجب مى كند و پيكرش را بر آتش حرام مى گرداند «.
ثواب زیارت
امام صادق عليه السلام: » هر كس امام رضاعليه السلام را زيارت كند گويا رسول خداصلى الله عليه وآله را زيارت كرده است[2] « .
امام رضاعليه السلام: » ان زوار قبرى لاكرم الوفود على الله يوم القيامه و ما من مؤمن يزورنى فتصيب وجهه قطره من الماء الا حرم الله تعاليل جسده على النار [3] «
» زائران قبر من هنگام بار يافتن به ميهمانى خداوند روز قيامت از همه گرامى تر خواهند بود و هيچ مؤمنى نيست كه زيارت كند مرا و قطره اشكى ( سختى آب و هوا و باران ) بر صورتش بغلطد مگر اين كه خداى تعالى تن او را بر آتش حرام نمايد «
» من زارنى و هو يعرف ما اوجب الله تعالى من حقى و طاعتى فانا و آبائى شفعاوه يوم القيامه ، و من كنا شفعاوه نجا [4] «
» هر كه مرا زيارت كند ، در حالى كه حق و طاعت مرا كه خدا بر او واجب كرده بشناسد ، من و پدرانم در روز قيامت شفيع او هستيم ، و هر كه ما شفيع وى باشيم نجات يابد»
»من زارنى على بعد دارى و مزارى اتيته يوم القيامه فى ثلاثه مواطن حتى اخلطه من اهوالها . اذا تطايرت الكتب يمينا و شمالا ، و عندالصراط ، و عند الميزان» [5]
«كسى كه با دورى راه مزارم به زيارت من بيايد ، روز قيامت در سه جا نزد او خواهم آمد و او را از بيم گرفتارى آن موقف ها رهايى خواهم بخشيد : هنگام دادن نامه عمل به دست راست و چپ ، نزد صراط ، نزد ميزان« . . . . .
»و من هذه البقعه روضه من رياض الجنه و مختلف الملائكه لايزال فوج ينزل من السماء و فوج تصعد الى ان ينفخ فى الصور[6] «
» اين بارگاه بوستانى از بهشت است و محل آمد و شد فرشتگان آسمان ، و همواره گروهى از ملائكه فرود مى آيند و گروهى بالا مى روند تا وقتى كه در صور دميده شود « عبدالسلام بن صالح هروى از امام رضاعليه السلام نقل مى كند كه فرمودند» : روزگار سپرى نمى شود مگر اين كه طوس محل آمد و شد شيعيان و زائرانم مى گردد . بدان هركس مرا در طوس كه دور از وطنم است زيارت كند روز قيامت با من است و هم رتبه من ، در حالى كه گناهانش آمرزيده شود[7] «.
ابونصر بزنطى گويد در نوشته اى از ابوالحسن الرضاعليه السلام خواندم: » به شيعيان من ابلاغ كن همانا زيارت من نزد خدا برابر هزار حج است » . راوى گويد : به حضرت جوادعليه السلام عرض كردم هزار حج است ؟ حضرت فرمودند : « آرى . به خدا سوگند هزار هزار ( يك ميليون ) حج است اما براى كسى كه با عرفان به حقش او را زيارت كند « .  
ابن مهزيار گويد به امام جوادعليه السلام گفتم : فدايت شوم زيارت امام رضاعليه السلام افضل است يا زيارت اباعبدالله الحسين عليه السلام ؟ فرمود» :زيارت پدرم فضليتش بيشتر است چون كه امام حسين عليه السلام را همه مردم زيارت مى كنند . اما پدرم را جز شيعيان خاص و زبده زيارت نمى نمايد « .
احاديث امام رضاعليه السلام
 رحم الله عبدا أحيا امرنا فقلت له ، و كيف يحيى امركم ، قال يتعلم علومنا و يعلمها الناس ، فان الناس لو علموا محاسن كلا منا لاتبعونا [8]
» خدا رحمت كند كسى كه امر ما را زنده كند . ( راوى گويد ) پرسيديم زنده نمودن او شما به چيست ؟ فرمود : علوم و دانش هاى ما را فراگيرد و به مردم تعليم دهد ، چرا كه اگر مردم زيبايى و نيكى هاى سخن ما را بدانند از ما پيروى مى كنند «
من حاسب نفسه ربح و من غفل عنها خسر [9]
«كسى كه به حساب نفس خود رسيدگى مى كند سود مى برد و كسى كه از نفس خود غافل است زيان كار است «
الصغاير من الذنوب ، طرق الى الكبائر و من لم يخف الله فى القليل لم يخفد فى الكثير
» انجام گناهان كوچك راهى است به سوى گناهان بزرگ ، و هر كسى از خداوند در امور كم نترسيد در مسايل بزرگ و زياد نيز نمى ترسد «
من تصدق بصدقه حين يصبح ، اذهب الله عند نحس ذلك اليوم [10]
» شخصى كه هنگام صبح صدقه دهد خداوند نحوست و شرور آن روز را از او برمى دارد «
عونك للضعيف افضل من الصدقه
«دستگيرى و كمك رسانى براى ضعيفان و نيازمندان فضليتش بيشتر از صدقه دادن است «
المؤمن اذا غضب لم يخرجه غضبه عن حق [11]
» مؤمن هنگامى كه خشمگين شود از حد اعتدال و حق خارج نمى گردد «
التدبير قبل العمل يؤمنك من الندم
» برنامه ريزى و دورانديشى قبل از هر عملى تو را از پشيمانى ايمن مى دارد»
صديق كل امرء عقله و عدوه جهله [12]
«دوست و همراه هر كسى عقل اوست و دشمنش جهل و نادانيش است «
الايمان اقرار باللسان و معرفه بالقلب و عمل بالاركان [13]
» حقيقت ايمان ، عبارت است از اقرار به زبان ، شناخت با قلب و عمل نمودن ، با اعضاء و جوارح «
صل رحمك و لو بشربه من ماء [14]
» با بستگان خود ارتباط برقرار كن ، گرچه به اندازه نوشيدن آبى باشد «
التود الى الناس نصف العقل [15]
« مهرورزى به مردم نيمى از عقل و انديشه است «
كرامات امام رضا ( ع )
خاطره آيه‌اللَّه حسن زاده آملى در عنفوان جوانى و آغاز درس زندگانى كه در مسجد جامع آمل سرگرم به صرف ايام در اسم و فعل و حرف بودم و محو در فراگرفتن صرف و نحو در سحرخيزى و تهجّد عزمى راسخ و ارادتى ثابت داشتم . در رؤياى مبارك سحرى به ارض اقدس رضوى تشرف حاصل كردم و به زيارت جمال دل آراى ولى اللَّه الاعظم ثامن الحجج على بن موسى الرضا عليه و على آبائه و ابنائه آلاف التحيه و الثناء نايل شدم . در آن ليله مباركه قبل از آن كه به حضور باهرالنور امام رضاعليه السلام مشرف شوم مرا به مسجدى بردند كه در آن مزار حبيبى از احباءاللَّه بود و به من فرمودند در كنار اين تربت دو ركعت نماز حاجت بخوان و حاجت بخواه كه برآورده است . من از روى عشق و علاقه مفرطى كه به علم داشتم نماز خواندم و از خداوند سبحان علم خواستم سپس به پيشگاه والاى امام هشتم سلطان دين رضا - روحى لترابه الفداء و خاك درش تاج سرم - رسيدم و عرض ادب نمودم بدون اين كه سخنى بگويم امام كه آگاه به سِرّ من بود و اشتياق و التهاب و تشنگى مرا براى تحصيل آب حيات علم مى دانست ، فرمود : نزديك بيا ، نزديك رفتم و چشم به روى امام گشودم . ديدم با دهان مبارك آب دهانش را جمع كرد و بر لب آورد و به من اشارت فرمود كه بنوش . امام خم شد و من زبانم را در آوردم و با تمام حرص و ولع - كه خواستم لب هاى امام را بخورم - از كوثر دهانش آب حيات را نوشيدم و در همان حال به قلبم خطور كرد كه اميرالمؤمنين على عليه السلام فرمود : پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله آب دهانش را به لبش آورد و من آن را خوردم كه هزار در علم و از هر درى هزار در ديگرى به روى من گشوده شد . پس از آن امام عليه السلام طى الارض را عملاً به من بنمود ، كه از آن خواب نوشين شيرين كه از هزاران سال بيدارى من بهتر بود به درآمدم ، به آن نويد سحرگاهى اميدواريم كه روزى به گفتار حافظ شيرين سخن بترنم آيم كه» :دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند # وندر آن ظلمت شب آب حياتم دادند / چه مبارك سحرى بود و چه فرخنده شبى # آن شب قدر كه اين تازه براتم دادند / من اگر كامروا گشتم و خوش دل چه عجب # مستحق بودم و اين ها به زكاتم دادند.»
_________________________
[1].سفينه البحار ، ج 3 ، ص . 492
[2]. وسايل الشيعه ، ج 10 ، ص . 434
[3].شيخ صدوق ، عيون اخبار الرضا ، ج 1 ، ص 248 ، بيروت : مؤسسه اعلمى .
[4]. وسايل الشيعه ، ج 5 ، ص . 436
[5]. وسايل الشيعه ، ج 10 ، ص . 433
[6]. علامه مجلسى ، بحارالانوار ، ج 99 ، ص . 44
[7]. وسائل الشيعه ، ج 10 ، ص . 438
[8].عيون اخبار الرضا ، ج 2 ، ص . 275
[9]. بحارالانوار ، ج 78 ، ص . 352
[10]. بحارالانوار ، ج 75 ، ص . 356
[11]. عيون اخبار الرضا ، ج 1 ، ص . 193
[12]. شيخ جواد قيومى ، صحيفه الرضا ، قم : انتشارات اسلامى ، . 1373
[13]. صحيفه‌الرضا ، ص . 380
[14]. عزيزاللَّه عطاردى ، مسند امام الرضا ، ج 1 ، ص 293 ، مشهد : به نشر ، . 1406
[15]. عيون اخبار الرضا ، ج 1 ، ص . 2

منبع:پرسمان دانشجویی