تابستان و بیماری پای ورزشکار

فصل تابستان، یکی از عوامل موثر در بروز برخی بیماری‌هاست. کم نیستند افرادی که با گرم شدن هوا سلامت شان به خطر می‌افتد. آیا تا به حال درباره بیماری پای ورزشکار چیزی شنیده اید؟ آیا می‌دانستید این بیماری بر خلاف اسم آن هیچ ربطی به افراد ورزشکار ندارد و در تابستان شیوع زیادی پیدا می‌کند؟

بخش سلامت تبیان

عرق کردن،‌ یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که در این روزهای گرم تابستانی با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم. این در حالی است که عرق کردن پاها برای خیلی‌ها معضل بزرگی است و امان از وقتی که با خارش و سوزش انگشت‌ها همراه باشد و وقتی کفش‌هایتان را در می‌آورید با قرمزی کف پا مواجه ‌شوید. 

دکتر ابراهیم محمودی، متخصص پوست و مو در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: قرمزی و خارش و سوزش پاها بویژه ناحیه انگشت‌ها را نباید با عرق سوز شدن اشتباه بگیرید چون همه علائم گفته شده مربوط به نوعی بیماری پوستی به نام «پای ورزشکار» است.

خطر در کمین انگشتان پاها

به گفته دکتر محمودی، قارچ‌ها موجوداتی شبیه گیاهان هستند، اما چون نمی‌توانند فتوسنتز کنند، مجبورند زندگی انگلی داشته باشند. به همین دلیل،‌ روی بدن یا بقایای بدن موجودات زنده رشد می‌کنند و تکثیر می‌شوند. البته همه قارچ‌ها به یک صورت رشد نمی‌کنند؛ آنها به دو دسته چندسلولی و تک‌سلولی تقسیم می‌شوند. قارچ‌های چندسلولی در طبیعت براحتی قابل مشاهده هستند، اما قارچ‌های تک‌سلولی همان قارچ‌هایی‏ هستند که می‌توانند برای انسان و سایر موجودات بیماری‌زا باشند. این نوع قارچ‌ها قابل مشاهده نیستند و اگر روی پوست‌تان با تغییراتی مثل قرمزی، خارش و پوسته‌ریزی مواجه شدید،‌ احتمالا باید به وجود قارچ‌ها روی پوست‌تان شک کنید. فراموش نکنید شایع‌ترین جایی که ممکن است گرفتار قارچ‌های پوستی شوید، انگشت‌های پاهاست؛ بوی‍ژه بین انگشت چهارم و پنجم که تهویه مناسبی وجود ندارد.

فقط مخصوص ورزشکاران نیست

دکتر محمودی با بیان این که بیماری «پای ورزشکار» فقط مختص افراد ورزشکار نیست، می‌افزاید: این بیماری قارچی که بین ورزشکاران بسیار شایع بوده و تنها دلیلش تعرق زیاد است، بیماری پای ورزشکاران نام گرفته، اما تقریبا همه افراد در فصول گرم در معرض آن قرار می‌گیرند.

عوامل مختلفی هم احتمال بروز بیماری پای ورزشکار را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال افرادی که زیاد عرق می‌کنند، به بهداشت پاهایشان توجهی ندارند، صندل یا کفش‌های نامناسب و غیراستاندارد می‌پوشند، خرید جوراب‌های صددرصد نخی جزو اولویت‌هایشان نیست و خیس شدن پاها داخل کفش را در تابستان طبیعی قلمداد می‌کنند، بیشتر از افراد دیگر در معرض خطر بروز این بیماری قارچی قرار می‌گیرند. حتی برخلاف باور عموم، قارچ‌ها در یک ناحیه ثابت نمی‌مانند و اگر شرایط محیطی مناسب باشد علاوه بر روی انگشتان پا، پاشنه، کف و لای انگشتان را هم درگیر می‌کنند.

مراقب باشید، واگیر دارد!

دکتر محمودی ادامه می‌دهد: «پای ورزشکار» یک بیماری قارچی است که باید در اسرع وقت مورد درمان قرار بگیرد چون واگیردار است و می‌تواند به سایر افراد خانواده نیز سرایت پیدا کند. همچنین اگر یکی از پاها دچار این مشکل شود، ممکن است با تماس مستقیم و غیرمستقیم (مثلا تماس با کفش، جوراب، دمپایی مشترک در حمام‌های عمومی و استخرها) از فردی به فرد دیگر منتقل شود. اگر شما پس از تماس با پوست آلوده به قارچ، دستان خود را نشویید، این آلودگی می‌تواند به دستانتان منتقل شده و در چین‌های کف دست و بین انگشتان دست گسترش یابد. مرطوب بودن پاها برای مدت زمان طولانی، عرق کردن زیاد در ناحیه انگشتان پا و وجود زخم در کف پا یا در ناخن‌ها و در نهایت بیماری پای ورزشکاران به غیر از افراد پرتحرک و ورزشکار در افراد مسن هم شیوع زیادی دارد. 

به گفته دکتر محمودی هر چه سن بالاتر می‌رود، بیماری‌های قارچی بیشتر بروز می‌کنند، به‌‌طوری که براساس آمار 50 درصد میانسالان و سالمندان به درجات خفیف تا شدید این بیماری‌ها مبتلا می‌شوند. بنابراین بجز ورزشکاران، افراد مسن هم باید بیشتر به فکر سلامت قلب دومشان باشند!

پیشگیری چگونه ممکن است

احتمالا این پرسش برایتان پیش می‌آید که چطور باید جلوی بروز این بیماری قارچی را بگیرید. دکتر محمودی پاسخ می‌دهد: عامل مساعدکننده در بروز و گسترش این مشکل پوستی، محیط گرم و مرطوب است. جالب این که راه رفتن با پای برهنه (بدون جوراب) در خانه و البته پوشیدن جوراب‌های نخی هنگام خروج از خانه یکی از بهترین راه‌های پیشگیری است. خشک نگه داشتن پا و استفاده نکردن از حوله مشترک نیز یکی از روش‌های موثر است. استفاده از کفش‌هایی که روباز و پلاستیکی نیستند، تهویه مناسبی دارند، بیش از حد کوچک یا بزرگ نیستند و دقیقا سایز پا انتخاب می‌شوند و در عین حال شستن روزانه پاها، تعویض روزانه جوراب‌ها و اجتناب از پوشیدن آنها حتی در دو روز متوالی تا حد زیادی مانع بروز بیماری پای ورزشکاران می‌شوند.

اگر سابقه ابتلا به بیماری پای ورزشکار را دارید یا جزو افراد مستعد هستید، پیشنهاد می‌شود هنگام خروج از خانه تکه‌ای پنبه بین انگشتان پاهایتان قرار دهید. استفاده از پودرهای جاذب رطوبت کفش و پوشیدن جوراب‌های نخی هم کمک‌کننده است. پیش از پوشیدن کفش نیز مقداری نشاسته ذرت داخل کفش‌ها بپاشید. از طرفی قرار دادن پاها در محلول آب نمک (نصف فنجان نمک در یک لیتر آب) هم در کنترل تولید عرق موثر است و اما درمان پای ورزشکاران.

به گفته دکتر محمودی از زمانی که بیماری پای ورزشکار در فرد تشخیص داده می‌شود، باید درمان را که هم به صورت دارویی و هم موضعی است،‌ شروع کرد. درمان قارچ‌های پوستی در شرایط نرمال ممکن است تا مدت دو ماه هم طول بکشد، اما در شرایط خاص احتمال دارد طول درمان بیشتر باشد؛ مثلا زمانی که قارچ‌ها به ناخن‌ها هم سرایت کرده باشد. کم نیستند بیمارانی که سعی می‌کنند با راهکارهای خانگی مثل زدن بتادین، سرکه و خوددرمانی این مشکل را برطرف کنند، اما هیچ کدام از این روش‌ها از نظر علمی تائید نشده است. تنها ماده گیاهی که خاصیت ضدقارچی دارد، حناست. بنابراین اگر دچار بیماری پای ورزشکاران هستید، می‌توانید مقداری حنای بدون رنگ را حدود 10 تا 15 دقیقه روی محل قارچ‌ها قرار دهید. به‌طور کلی بیماری پای ورزشکار می‌تواند از نوع خفیف تا شدید متغیر باشد و در مدت زمان کوتاه درمان شود یا به زمان زیادی برای درمان نیاز داشته باشد .پس خودتان را با فلان دوست یا آشنا مقایسه نکنید و طول دوره درمان را زیر نظر متخصص پوست تکمیل کنید.

بیماری «پای ورزشکار» در کمین شما

اگر بتازگی آنتی‌بیوتیک دریافت کرده‌اید، دارو یا مکمل استروئیدی مصرف می‌کنید، دیابت دارید، دچار اضافه وزن هستید، قبلا دچار عفونت قارچ پوستی بوده‌اید، بنا به دلایل مختلف سیستم ایمنی ضعیفی دارید، پوست‌تان چرب است، بدن خود را بعد از عرق کردن یا دوش گرفتن، خشک نمی‌کنید و ملاک تان برای خرید کفش تنها قیمت پایین و شکل ظاهری آن است 50 درصد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری «پای ورزشکار» قرار دارید. با این حساب باید بحث پیشگیری را جدی بگیرید.

منبع: جام جم