با عادت دزدی بچه ها چه کنیم؟

پرسش: پسر شش ساله ای دارم که وسایل همکلاسی های خود را از مدرسه برداشته و به خانه می آورد. لازم به ذکر است که ما در خانه هیچ مشکلی با او نداریم ولی علت اینکار او را نمی دانیم. لطفا راهنماییمان کنید.

پاسخ:  قبل از آنکه هرگونه واکنشی نشان دهید، بهتر است این مقاله را درباره علت دزدی بچه ها بخوانید و از راه های کمکی مطلع شوید.

چرا کودکان و نوجوانان دزدی می کنند؟

بچه ها در هر سنی – از پیش دبستانی تا نوجوان – ممکن است به دلایل مختلف وسوسه شوند که دزدی بکنند:

- بچه های خیلی کوچک بدون آنکه درک کنند بعضی چیزها هزینه بردار هستند و برداشتن آنها بدون پرداخت پول اشتباه است، ممکن است گاهی چیزهایی را بردارند و بدزدند.

- بچه های مدرسه ای معمولاً می دانند که نباید بدون پرداخت پول چیزی آن را بردارند، ولی این کار را می کنند زیرا خویشتنداری و خودداری کافی ندارند.

-  بچه های بزرگتر و نوجوانان می دانند که نباید دزدی کنند، ولی ممکن است بخاطر جالب بودن و هیجان این کار، یا بخاطر اینکه دوستانشان این کار را می کنند، دست به دزدی بزنند. بعضی از آنها فکر می کنند که دستشان رو نمی شود. زیرا به آنها کنترل بیشتری بر زندگی شان داده شده است، و بعضی از نوجوانان از سر شورش و یاغیگری این کار را می کنند.

البته دلایل پیچیده دیگری هم ممکن است در این مورد نقش داشته باشند. ممکن است بچه ها عصبانی باشند یا دنبال جلب توجه باشند. رفتار آنها انعکاسی از استرس در خانه، مدرسه یا در کنار دوستان است. بعضی از آنها بخاطر خشونت فیزیکی و روانی که بر آنها وارد می شود، دزدی می کنند و در واقع این عمل آنها فریاد درخواست کمک است.

در موارد دیگر، کودکان و نوجوانان دزدی می کنند زیرا پول کافی برای خرید آنچه می خواهند یا نیاز دارند را در اختیار ندارند. برای مثال ممکن است اشیا یا اسباب بازی های گران قیمتی را بدزدند که پول خریدش را ندارند. در بعضی موارد نیز آنها دزدی می کنند تا هزینه های اعتیاد خود را بپردازند. دلیل دزدی هر چه باشد، والدین باید ریشه این رفتار را بیابند و مشکلات را از پایه حل کنند.

چه باید کرد؟

وقتی والدین مچ فرزند خود را برای دزدی می گیرند، واکنش آنها باید بستگی داشته باشد به اینکه آیا این اولین دزدی بچه است یا دزدی برایش عادت شده است. در بچه هایی که سنشان خیلی پایین است، والدین باید به آنها کمک کنند تا درک کنند که دزدی کار غلطی است و وقتی بدون اجازه یا بدون پرداخت پول چیزی آن را بر می دارند، در واقع به فرد دیگری آسیب می رسانند. اگر برای مثال بچه ای آبنبات بچه دیگری را برداشته، والدین باید به او کمک کنند تا آن را برگرداند. اگر آبنبات را خورده باشد، باید با هم به فروشگاه بروند و پول آن را بپردازند.

در بچه مدرسه ای ها، مهم است که حتماً وسیله یا شی دزدیده شده برگردانده شود. بچه های کلاس اولی و کلاس دومی باید یاد بگیرند که دزدی کار اشتباهی است و باید از عواقب آن مطلع شوند. وقتی نوجوانان دست به دزدی می زنند، توصیه می شود که والدین اقدامات جدی تر و سخت گیرانه تری در پیش بگیرند. برای مثال، وقتی مچ نوجوان خود را به هنگام دزدی می گیرند، باید او را به فروشگاه بفرستند تا با حراست صحبت کند و معذرت خواهی کند. خجالتی که بچه هنگام روبرو شدن با طرف مقابل تجربه می کند باعث می شود که درس مهمی بگیرد و بفهمد که دزدی کار بدی است.

مجازات و سرزنش بیشتر، از جمله سرزنش فیزیکی لازم نیست و باعث می شود که بچه عصبانی شود و بیشتر به این رفتار بد خود ادامه دهد. اگر بار اول است که مرتکب چنین کاری می شود، بیشتر فروشگاه ها معذرت خواهی را می پذیرند و هزینه ها و جریمه را لازم نمی دانند. ولی گاهی نیز جریمه می کنند.

بچه های تمام سنین باید بدانند که دزدی فقط برداشتن چیزی از یک فروشگاه نیست، بلکه برداشتن پول کسانی که آن کسب و کار را اداره می کنند است. آنها همچنین باید بدانند که دزدی جرم است و می توانند عواقب بسیار بدتری برای آنها داشته باشد و باعث شود که آنها به مراکز دارالتأدیب یا حتی به زندان بروند. اگر بچه از پدر و مادرش دزدی کرده است، باید به او گزینه هایی برای برگرداندن پول به پدر و مادرش پیشنهاد شود یا مثلاً کارهای خانه را انجام دهد.

اگر بچه ای به دزدی ادامه داد چه کنیم؟

اگر فرزند شما بیش از یک بار اقدام به دزدی کرد، باید از کارشناسان کمک بگیرید. تکرار این کار مشکلات بزرگتری برای شما ایجاد می کند. یک سوم بچه هایی که حین دزدی از فروشگاه دستگیر شده اند می گویند که ترک این کار برایشان سخت است. پس باید به آنها کمک شود تا بفهمند که دزدی اشتباه است و اگر به این کار ادامه دهند، عواقب سختی در انتظار آنهاست.

افراد دیگری که می توانند در این مورد به شما و فرزندتان کمک کنند عبارتند از:

-  مشاور خانواده

- پزشک خانواده

- مشاور مدرسه

-  گروه های حمایتی و غیره

با آنکه بیشتر دزدی های معمولی عمدی هستند، ولی بعضی از افرادی که دزدی می کنند ممکن است جنون سرقت (کلپتومانیا) داشته باشند. در این اختلال نادر که بخش کوچکی از افرادی که دزدی می کنند را تشکیل می دهد، فرد قبل از دزدی حس تنش و اضطراب فراوانی می کند، ولی بعد از عمل دزدی احساس آرامش و رضایت خاطر می کند. این فرد بعد از دزدی احساس گناه می کند و اغلب اشیای دزدی را دور می اندازد. این گونه افراد اختلال های دیگری همچون اختلال غذایی یا وسواس نیز دارند.

دلیل اصلی دزدی هر چه باشد، اگر دزدی تبدیل به عادت کودک یا نوجوانتان شده است، حتماً با پزشک یا تراپیست مشاوره کنید و دلیل این رفتار را بیابید. بر رفتار فرزندتان نظارت داشته باشید و او را از موقعیت هایی که برای دزدی وسوسه ایجاد می کنند، دور کنید. برای او عواقب سخت  سنگین دزدی را مشخص کنید.

مشاوره روانشناسی

منبع: برترینها

تنظیم: گل محمدی

مرکز مشاوره

جهت مشاهده پرسش و پاسخهای عمومی بخش مشاوره شیوه های تربیتی اینجا کلیک کنید.

جهت دریافت مشاوره از بخش مشاوره شیوه های تربیتی اینجا کلیک کنید.