آلزايمر (فراموشی) در زنان
آلزایمر (فراموشی) در زنان
به گفته متخصصان بیماری آلزایمر یکی از شایع‌ترین انواع زوال عقل یا اختلال مشاعر است و در واقع مجموعه‌ای از اختلالات مغزی است که توانایی انجام فعالیت‌ها و کارهای روزمره را از بیمار سلب و انجام امور عادی زندگی را برای وی دشوار می‌سازد. هر چند این بیماری در زن و مرد دیده می‌شود، اما در زنان شایع‌تر است.
در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما روش‌های درمانی که نشانه‌هایی از امید را نوید می‌دهد وجود دارد. تحقیقات برای یافتن علت بیماری با جدیت در حال انجام است و یک روز درمان قطعی و یا پیشگیری از بیماری تحقق پیدا خواهد نمود.
بیماری آلزایمر چیست؟
آلزایمر یکی از بیماری‌های مغز است که باعث کاهش مستمر حافظه بیمار می‌گردد. کاهش حافظه به تدریج به دمانس (خردزدایی) که فقدان عملکردهای ذهنی (قدرت تفکر، یادآوری، منطق و قدرت تجزیه و تحلیل) است، تبدیل شده و با زندگی روزمره بیمار تداخل می‌نماید.
آلزایمر به تدریج ظاهر می‌شود و باعث می‌گردد که بیمار حوادثی را که اخیرا رخ داده است، فراموش کرده و از انجام وظایف عادی روزمره زندگی ناتوان گردد. شدت پیشرفت بیماری از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و باعث تغییر رفتار، تغییر شخصیت، سردرگمی و اختلال در قضاوت بیمار می‌شود. بیمار در برقراری ارتباط مشکل پیدا می‌کند. تلاش وی در یافتن لغات و تفکر هدف‌دار به شکست منجر می‌گردد و نهایتا بیمار کاملا در مراقبت از خود ناتوان می‌گردد.
زنان و بیماری آلزایمر
به دلایلی که هنوز روشن نشده است، زنان بیشتر از مردان به آلزایمر مبتلا می‌شوند. شاید یکی از دلایل عمده آن است که زنان به طور متوسط بیشتر از مردان عمر می‌کند و همزمان با افزایش سن، شیوع آلزایمر بیشتر می‌شود.
گفته می‌شود که ممکن است در دوران یائسگی به علت کاهش هورمون استروژن، زمینه بروز آلزایمر فراهم گردد، اما این مطلب تایید نشده است و تحقیقات بسیاری لازم است انجام شود تا نشان دهد آیا تجویز استروژن، درمان موثری برای آلزایمر می‌باشد یا خیر؟
علت دیگر می‌تواند تحصیلات کمتر زنان و حضور کمتر آنان در عرصه‌های اجتماعی باشد. البته این‌ها فرضیاتی هستند که در حال حاضر به دقت تحت بررسی است.
البته هر عاملی که باعث افزایش فشار خون و بالا رفتن کلسترول شود، تغذیه نامناسب، فعالیت‌های فکری پیش پا افتاده و استفاده نکردن از خلاقیت و قوای ذهنی، همچنین تعامل اجتماعی کمتر، این‌ها عوامل محیطی موثر در ابتلا به بیماری آلزایمر هستند.
اما مهم‌ترین عامل در بیماری آلزایمر سن بالا است و نیز استعداد ژنتیکی که بشر در حال حاضر قادر به کنترل این دو حالت نیست. در خانواده‌هایی که اعضایی از آنها به بیماری آلزایمر مبتلا بوده‌اند، حتما باید افراد در سنین سالمندی تحت نظر قرار گیرند.
درمان ریشه کن کننده‌ای که بتواند پروتئین ایجاد کننده بیماری آلزایمر را از مغز پاک کند، هنوز یافت نشده است، ولی موادی که بتوانند حافظه را تقویت کنند وجود دارند. به خصوص درمان‌هایی وجود دارند که می‌توانند اختلالات روانپزشکی بیماران نظیر بدبینی، پرخاشگری، بی خوابی و راه رفتن‌های زیاد را کنترل کنند.
قانونی در علم پزشکی وجود دارد که برای بهبود عملکرد مغز باید از آن استفاده کرد. همان طور که ورزشکاران برای ورزیده‌تر شدن عضلاتشان به ورزش و تمرین می‌پردازند، افراد نیز با خلاقیت و استفاده از مغز، ابتلا به بیماری آلزایمر را به تعویق می‌اندازند.
تحقِقات علمی نشان داده است افرادی که کمتر از هشت سال تحصیلات دارند، بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر قرار دارند.
زنان و سن بالای 75 سال
دکتر جلال بختیاری عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان در این باره اظهار داشت:
«پس از سن 75 سالگی خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در زنان بیشتر از مردان است و در مجموع، عارضه سکته مغزی و بیماری‌های نورلوژیک، آلزایمر و پارکینسون در افراد سالمند بسیار شایع است.
تجمع پلاک‌های امیلوئیدی در بروز بیماری آلزایمر نقشی عمده دارند و بررسی‌ها، نشان دهنده ارتباط بین کلسترول بالا و ابتلا به بیماری آلزایمر در سالمندان است.
مصرف روزانه مقادیر بالای الکل و سطح پایین تحصیلات نیز از عوامل افزاینده خطر ابتلا به زوال عقلی محسوب می‌شوند. به همین سبب، شناخت عواملی که خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را می‌افزایند جهت آغاز اقدامات پیشگیرانه پیش از بروز بیماری دارای اهمیت فراوانی است.
شرایط و کیفیت زندگی در ایران و کشورهای توسعه یافته تفاوت دارد، به طوری که سن یک سالمند در کشور ما 60 سال تعریف می‌شود، ولی در کشورهای توسعه یافته سن بالای 75 سال به عنوان شاخص سن سالمند شناخته می‌شود.»
علائم آلزایمر در زنان شدیدتر است
نتایج یک بررسی جدید نشان داده است که علائم بیماری آلزایمر در شرایط یکسان در زنان شدیدتر از مردان است. شواهد علمی و تحقیقاتی نشان می‌دهد که پیامدهای بیماری آلزایمر روی زنان و مردان متفاوت است.
بسیاری از مطالعات انجام شده درباره تاثیر تفاوت‌های جنسی در توانایی‌های ذهنی بر این نکته اشاره دارند که مشکلات و ناتوانی‌های گفتاری در زنان مبتلابه آلزایمر نسبت به مردان بیشتر است.
به گفته این محققان، اختلال در مهارت‌های تشخیص اسامی در زنان مبتلا به آلزایمر بیشتر از مردان بروز می‌کند و این تفاوت‌ها با گذشت زمان ادامه پیدا می‌کند.
اما وقتی نوبت به مشکلات رفتاری می‌رسد، مردان مبتلا به آلزایمر بیشتر از زنان از این لحاظ آسیب می‌بینند و شدت ناتوانی‌های رفتاری در مردان مبتلا به آلزایمر با پیشرفت بیماری بیشتر می‌شود. در واقع توانایی‌های مدیریت رفتاری در مردان بیمار بیشتر از زنان دچار اختلال می‌شود.
آلزایمر در کمین زنان مبتلا به چاقی شکمی
انباشته شدن چربی دور شکم در سن میانسالی، با بروز آلزایمر در دوران سالمندی ارتباط مستقیم دارد.
نتایج یک تحقیق جدید نشان داده است: زنانی که دور کمر خود چربی ذخیره می‌کنند و شکم بزرگ دارند، دو برابر بیشتر از دیگر زنان در سنین سالمندی با خطر مبتلا به زوال عقل و اختلال مشاعر مواجه هستند.
هر فردی که مقدار زیادی چربی در اطراف شکم خود داشته باشد بیشتر با خطر مرگ زودهنگام ناشی از حمله قلبی یا مغزی مواجه است. این افراد اگر به هر دلیلی تا سن 70 سالگی و بیشتر عمر کنند، نسبت به سایر همسالان خود بیشتر در معرض خطر زوال عقل قرار دارند.
گفتنی است، این محققان در بررسی‌های خود هیچ رابطه‌ای بین شاخص توده بدنی بالا و بروز آلزایمر پیدا نکردند، به این معنی که چاقی کل بدن به اندازه چاقی دور شکم در ابتلا به آلزایمر تاثیرگذار نیست.
مصرف مواد غذایی
مصرف برخی مواد غذایی نیز می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد. از آن جمله می‌توان به مصرف ماهی مانند قزل‌آلا و ساردین ( به علت وجود اسید چرب امگا3)، سیب (حاوی مواد آنتی اکسیدان)، زردچوبهظ¬ گردوظ¬ بادام، روغن زیتون، لوبیا و سویاظ¬ زرده تخم‌مرغ (به دلیل دارا بودن لسیتین) و همچنین مصرف مکمل‌های ویتامین B به خصوص ویتامین‌های B12 و B6 اشاره نمود.
فرآوری: معصومه آیت اللهی
بخش سلامت تبیان
منابع:
اندیشه سلامت روان
سایت ویکی پدیا
فارس
ایسنا