بيماری سرخک؛ علائم و درمان
اسامی دیگر سرخک
سرخک‌های سخت، سرخک قرمز، هفت روز سرخک، سرخک هشت روز، نه روز سرخک، ده روز سرخک و morbili (ویروس شناخته شده با دانه‌های قرمز روی پوست).
تاریخچه سرخک
قبل از قرن 17 سرخک شناخته شد.
در سال 1963 اولین واکسن بر علیه سرخک معرفی شد.
قبل از اینکه واکسن سرخک در دسترس باشد، تمام بچه‌ها به این ویروس آلوده شده بودند، زیرا این ویروس به راحتی، پخش می‌شود.
انواع واکسن سرخک
دو نوع واکسن بر علیه سرخک بود:
یک نوع آن، ویروس مرده سرخک ( KMV) است.
نوع دیگر، ویروس زنده سرخک (اما ضعیف شده که دیگر قادر به ایجاد عفونت نیست) است.
واکسن KMV(ویروس مرده سرخک)، برای جلوگیری از بیمار شدن موثر نیست. استفاده از این نوع واکسن، در سال 1967 متوقف شد.
امروزه، واکسن ویروس زنده را در پیشگیری از این بیماری مورد استفاده قرار می‌دهند.
علائم سرخک
اگر در معرض این ویروس قرار گرفتید، بدانید که 10 تا 12 روز طول می‌کشد تا علائم ظاهر شود و چند روز بعد از ظهور علائم، لکه‌های پوستی ظاهر می‌شود. علائم عبارتند از :
تب بیشتر از 3/38 درجه سانتیگراد
بثورات پوستی (جوش) که بیشتر از 3 روز باقی بماند
زکام
قرمزی چشم ها (ورم ملتحمه)
عوارض سرخک
نابینایی در اثر کمبود مواد مغذی از جمله کمبود ویتامین A
تورم حاد مغز(انسفالیت): خیلی کم است. 6 روز بعد از ظهور دانه‌ها، انسفالیت رخ می‌دهد. علائم انسفالیت: سردرد، تهوع، سفتی گردن، خستگی، تشنج و کوما.
Subacute sclerosing panencephalitis (SSP): از موارد نادر است. مغز و نخاع را درگیر می‌کند. به علت عفونت سیستم مرکزی اعصاب در اثر ویروس سرخک ایجاد می‌شود. علائم این مشکل، یک سال بعد از اینکه فرد سرخک گرفت، شروع می‌شود. فرد دارای عملکرد مغزی پایین، تشنج و حتی مرگ می‌باشد. هیچ درمانی برای این عارضه وجود ندارد.
در کودکان بیشترین موارد مرگ در اثر بیماری سرخک، مربوط به پنومونی و در بالغین، بیشترین موارد مرگ مربوط به انسفالیت می‌باشد
سرایت سرخک
سرخک از طریق قطرات بینی، گلو و دهان فردی که به این ویروس عفونی شده است، منتقل می‌شود.
فرد عفونی، به مدت 4 روز باید در قرنطینه بماند، چراکه احتمال انتقال بیماری 90 درصد می‌باشد.
اما زمانیکه بثورات و جوش‌ها در پوست ظاهر شد، واگیردار بودن این بیماری نیز منتفی می‌شود.
اگر فرد مبتلا به سرخک در اتاقی بماند و بعد برود، تا 2 ساعت ویروس سرخک در هوا باقی خواهد ماند.
چگونه ایمنی به سرخک پیش می‌آید؟
- فردی که قبلا به سرخک مبتلا شده ، بدنش نسبت به این عفونت ایمن شده است و دیگر سرخک نمی‌گیرد.
- افرادیکه در یک سالگی، واکسن سرخک را زده‌اند، 98 درصد نسبت به سرخک ایمن می‌شوند.
- نوزادان شیر مادرخوار، تا حدودی ایمن می‌شوند. اما این ایمنی کامل نیست و نوزادان جزو گروه پرخطر می‌باشند تا در سن 12 تا 15 ماهگی واکسن سرخک را دریافت کنند.
افراد در معرض خطر
کودکان کمتر از یک سال
افرادی که واکسن سرخک نزده‌اند.
افرادی که در زمان واکسیناسیون سرخک، ایمونوگلوبین را دریافت کرده‌اند.
افرادی که با واکسن ویروس مرده سرخک، واکسینه شده‌اند.
افراد دچار سوء تغذیه و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، بیشترین افراد در معرض مرگ بر اثر سرخک می‌باشند.
بارداری و سرخک
مادران باردار اگر دچار سرخک شوند، یا نوزاد خود را سقط می‌کنند، یا مرده به دنیا می‌آورند و یا زایمان زودرس خواهند داشت. نقایص مادرزادی در این گونه نوزادان دیده نشده است.
تشخیص سرخک
عمدتاً بالینی است.
آزمایش خون و ایمونوگلوبین‌های نوع M: این ایمنوگلوبین، آنتی‌بادی بر ضدویروس می‌باشد. اگر آزمایش ایمنوگلوبین نوع M، مثبت بود، ویروس در بدن وجود دارد.
اگر فردی که به خارج رفته و یا در نزدیک فرد مبتلا به سرخک قرار گرفته، دچار تب بالا و بثورات پوستی شود، می‌توان فهمید که سرخک گرفته است.
بیماری‌هایی که علائمی مشابه سرخک دارند
تب دانگ
بثورات داروها
عفونت enteroviral
بیماری پنجم
سرخجه
بیماری کاوازاکی
تب Rocky Mountain spotted
سندرم شوک سمی
درمان سرخک
برای درمان پنومونی، آنتی بیوتیک تجویز می‌شود.
تا زمانی که تب دارید، استراحت کنید و مایعات زیادی بنوشید.
پزشک برای جلوگیری از کمبودهای تغذیه‌ای، مکمل ویتامین A تجویز می کند.
جلوگیری از سرخک
تنها راه جلوگیری، ایمن کردن بدن (واکسیناسیون) است.
واکسن باید حاوی: سرخک، گوشک (ویروس اثر گذارنده بر غدد بزاقی) و سرخجه (MMR) و یا شامل: سرخک، اوریون، سرخجه و آبله مرغان (MMRV) باشد.
تزریق واکسن MMRV، بعد از 12 سالگی توصیه نمی‌شود. بهتر است واکسن سرخک، بعد از یک سالگی تزریق شود
چه افرادی نباید، واکسن سرخک را بزنند؟
- افرادی که دارای آلرژی شدید نسبت به واکسن سرخک و یا ترکیبات آن (ژلاتین و نئومایسین) هستند.
- زنان باردار: زنان باردار باید به مدت 4 هفته از تزریق واکسن خودداری کنند.
- نقص شدید ایمنی: بیماران مبتلا به سرطان و یا بیماران دریافت کننده دوزهای کورتیکواستروئید، از تزریق واکسن دوری کنند. افرادی که بیماری سرطان خون در سه ماه گذشته داشته‌اند و بهبود یافته‌اند، می‌توانند واکسن MMR را دریافت کنند.
- بیماران ایدزی نیز نباید واکسن را دریافت کنند.
- بیماران دارای بیماری شدید و حاد، صبر کنند تا بیماریشان بهبود یابد و بعد اقدام به تزریق واکسن نمایند.
- بیماران با سابقه ترومبوسیتوپنیک پورپورا یا ترومبوسیتوپنی (کاهش پلاکت)، ممکن است جزو افرادی باشند که مباید واکسن سرخک را بزنند.
- واکسن سرخک، از جنین جوجه ساخته شده است. بنابراین در مورد بچه‌هایی که به تخم‌مرغ حساسیت دارند، باید قبل از تزریق، تست پوستی انجام گیرد.
علائم واکنش بدن نسبت به واکسن سرخک
تب، بثورات پوستی، درد مفصل، کاهش تعداد پلاکت‌های خون.