شازند ( مرکز شهرستان)
شهر شازند مرکز شهرستان سربند از شهرستانهاي استان مرکزي و در 35 کيلومتري جنوب باختري اراک و در مسير جاده مالمير – اراک واقع است. شازند در انتهاي دشت شازند قرار دارد و بواسطه موقع خاص طبيعي خود چشمهها و رودهيا فراواني در آن روان است.
کوهها
کوههاي چندي بر آن مشرف و به آن نزديک ميباشد: 1- کوه شازند به بلندي 2800 متر، در جنوب باختري شارند.2- کوه ازنا به بلندي 2838 متر در 5 کيلومتري جنوب باختري شازند.
آب و هوا
معتدل و نسبتاً سرد و نيمه خشک، بيشترين درجه گرما در تابستانها 33 درجه بالاي صفر و کمترين درجه زمستانها 18 درجه زير صفر و ميزان بارندگي سالانه بطور متوسط 400 ميليمتر ميباشد.
جمعيت
در سرشماري 1375 شهر شازند 17509 نفر جمعيت داشت که 8510 نفر مرد و 8999 نفر زن و مرکب از 3620 خانوار بود.
مردم
آريائي نژادند و به زبان فارسي با گويش محلي سخن ميگويند.
فرآوردهها
گندم، جو، چغندرقند، بنشن، ترهبار، آلبالو، گيلاس، گوجه، آلو، هلو، زردآلو، شليل، سيب، انگور، قند، مواد پتروشيمي، دام و فرآوردههاي دامي.
آب کشاورزي از کاريز و چشمه، رود، چاه ژرف و آب آشاميدني از چاه نيمه ژرف فراهم گشته. برق شهر شازند از برق منطقهاي تأمين گرديده است.
صادرات
فرآوردههاي کشاورزي، مرغ، گوشت، سنگ ساختماني و شن و ماسه.
راهها
1- در مسير راه آهن سراسري قرار دارد. 2- در 15 کيلومتري جنوب راه اصلي اراک – بروجرد قرار دارد که فاصلهاش با اراک 35 و با بروجرد 85 کيلومتر ميباشد.
پوشش گياهي
گياهان يک ساله، از نوع گياهان علوفهاي، غلات و درختاني چون سپيدار، تبريزي و نارون.
نام شهر و تاريخچه آن
شازند روستائي به نام ادريس آباد بود، چون راه آهن سراسري از کنار اين روستا گذشت و ايستگاه مجاور را به مناسبت کوه نزديک آن که شازند بود، شازند ناميده شد و شهر نيز به همين نام خوانده شد. در گذشتههاي دور، در نزديکي شازند شهري به نام کرج ابودلف که جزو ايالت اصفهان بود و در طول تاريخ چندين بار مورد هجوم قرار گرفت و رفته رفته ويران شد آثاري از آن در نزديکي آستانه بجا مانده است.
رشد و توسعه شهر شازند و علل آن: شازند بعلت موقع مناسب و از حيث داشتن راههاي ارتباطي و راه آهن، نخست مرکز بخشداري بخش کزاز و سربند شد و آنگاه به صورت مرکز شهرستان درآمد. اين شهر بوسيله راه آهن به دو قسمت شرقي و غربي تقسيم شده، قسمت شرقي آن با بافت قديمي و خانههاي گلي و خشتي است. گسترش شهر غربي بيشتر ديده ميشود که علتش وجود کارخانه قند، ايستگاه راه آهن، مراکز آموزشي و بهداشتي و ساير مؤسسات دولتي است. رشد و توسعه شهر از سمت جنوب شرقي و جنوب غربي به علت کوهستاني بودن محدود است و بيشتر در جهت شمال توسعه خواهد داشت. از عواملي که به تازگي بر روند و گسترش شهر تأثير گذاشته، ايجاد پالايشگاه نفت و پتروشيمي در کنار آن است.
نقش شهر
نقش اصلي شهر کشاورزي است. يکي از مهمترين محصولات اين منطقه چغندرقند است. در پي ايجاد کارخانه قند شازند، کشت چغندرقند گسترش يافت.