یک دوره گم‌شده؛ نوجوانی!

اواخر سال۱۸۰۰ تا اوایل ۱۹۰۰ میلادی، جی استنلی هال یکی از روانشناسان شناخته شده آمریکایی به دو دلیل مقطعی بین کودکی و بزرگسالی را خلق کرد.

اول تغییر در قوانین کار در کل دنیا و منع کودکان از کارکردن و دوم بیشتر شدن مدت زمان یادگیری در نظام آموزش و پرورش. او اولین بار بازه سنی بین ۱۴ تا ۲۴ سال را دوره نوجوانی نامگذاری کرد. بازه‌ای از سن که تا قبل از قرن بیستم چندان پررنگ و سر زبان نبود.

اریک اریکسون هم یکی از روانشناسانی‌ است که بعد از هال، در تحقیقات خود درباره مراحل رشد شخصیت مرحله پنجم رشد یعنی ۱۲ تا ۱۸ سالگی را مرحله《انسجام هویت در مقابل سردرگمی نقش》می‌دانست و مهر تاییدی و تکمیلی بود بر نظریات جی استنلی هال پس از مرگش.

 اما حالا چند سالی است که زمزمه از بین رفتن دوران نوجوانی به گوش می‌رسد و خیلی از اندیشمندان و روانشناسان و حتی خود نوجوانان هم ممکن است این موضوع را قبول داشته باشند.

بهمن و اسفند ۹۸ اتفاقی افتاد که هیچکس باور نمی‌کرد سه سال و حتی بیشتر بلایش جان آدم را بگیرد. کرونا باعث و بانی خیلی از تغییرات و مهم‌ترینش سبک زندگی بود. نوجوان و حتی کودکی که تا دیروز رفتن سمت وسیله‌ای به نام تلفن همراه برایش خط قرمز بود، حالا مدرسه را روی تخت اتاق خوابش و در موبایل گاه شخصی و فضای مجازی می‌گذراند. کمرنگ شدن مدرسه، پیدا کردن زمان آزاد، شخصی‌سازی  فعالیت‌های روزمره و البته رکود اقتصادی و میل به کسب درآمد باعث رو آوردن نوجوانان به شغل‌های پاره وقت و دورکاری و اصطلاحا فیری‌لنسری شد. کرونا و نبود بستر درستی برای برگزاری کلاس‌های آنلاین نه تنها باعث تغییر معنی تحصیل بلکه فرار از تحصیل هم شد. نوجوانی که تا دیروز به جبر یا اختیار باید درس می خواند و مدرک می گرفت تا بتواند استخدام شود حالا با کسب مهارت و بدون محدودیت سنی می توانست پروسه طولانی پول درآوردن را با کمترین زمان انجام دهد و رویاهای دست نیافتنی اش را بهتر در سر بپروراند. از آن طرف نوجوانانی هم بودند که به جبر و به خاطر نداشتن گوشی تلفن از تحصیل یا جا ماندند یا بیخیال خرج اضافی شدند. به همین علت در سال‌های کرونا آمار ترک تحصیل، عدم شرکت در کنکور و کلاس اولی‌هایی که خانه‌نشین شدند بیشتر شد و از آن به بعد دنیا تغییر کرد. حالا برگشته بودیم به سال ۱۸۶۰ میلادی و زمان جی استنلی هال.

سه گانه فضای مجازی و دامنه اطلاعاتی زیاد، اشتغال و از بین رفتن معنای تحصیل ما را رسانده است به زمان پیش از آفریده شدن کلمه نوجوان و حالا می شود گفت این یک عقب گرد بزرگ در حوزه رشد و روانشناسی خواهد بود اما با یک تفاوت بزرگ. آنها کنشگرند، مطالبه گرند و جسور که با داشتن منابع رسانه‌ای متعدد و حتی خلق رسانه شخصی خود خیلی آگاه‌تر از قرن ۱۹ می‌فهمند و عمل می‌کنند.

حالا می‌خواهد به زعم بعضی‌ها دوران نوجوانی وجود داشته باشد یا چیز دیگری خطاب شود، باید بدانیم که این بازه حتی اگر از بین هم رفته باشد با تمام خصوصیاتش اهمیت عجیب و غریبی دارد.

---