موانع پژوهش در ایران چیست؟

كرت لوین معتقد بود تحقیق و پژوهش مشكلات اجتماعی را از ریشه می خشكاند ، به عقیده او اگر لازم است نوعی پیشرفت در جهت حل معضلات اجتماعی صورت گیرد، باید دست به پژوهش زد. زیرا برنامه های پژوهشی خاصیت تعییین كنندگی دارند. لوین مدعی بود كه پژوهش و تحقیق می تواند چندین نیاز را به طور همزمان مورد توجه قرار دهد:

 نیاز مبرم به دانش بیشتر در مورد علل و پویایی های آسیب های اجتماعی ، نیاز به درك قوانین تغییر اجتماعی ، نیاز به كشف راه حل های كاربردی و علمی برای رفع آن مشكلات و نیاز به كشف قوانین كلی و عمومی كه پدیده های اجتماعی پیچیده تر را تشریح می كند .

امروزه این توسعه و پیشرفت سریع علمی ، مخصوصاً‌ در سه دهه گذشته را صرفاً مدیون به كارگیری روش های دقیق و صحیح پژوهش علمی می باشیم كه با كوشش فراوان و از جان گذشتگی عده ای از دانشمندان به دست آمده است .

استدلال قیاسی ارسطو گرچه پژوهشگر را قادر می سازد كه اطلاعات و یافته هایش را به صورت سازمان یافتـه برای نتیجه گیری آماده سازد ولی برای رسیدن به واقعیات جدید به تنهایی مفید نبود .

فرانسیس بیكن  با استفاده از روش استقرایی ، منطق را از برخی خطاها و محدودیتهای قیاسی آزاد كرده او موانع كشف واقعیات را بت نامید . انتساب این رسالت تاریخی به بیكن و نوشته های او صرفاً به خاطر شكستن بتهای فلسفی و دینی آن زمان بوده است . بت هایی كه در نظام بیكنی مورد شناسایی قرار گرفت عبارت بودند از : بت غار یعنی توجه به خواسته های شخصی و سلیقه ای افراد به طوری كه واقعیت را كتمان نماید ، بت قبیله ای كه خواسته های قومی و خانوادگی ، واقعیت را تحت تأثیر قرار می دهد . بت بازار كه نشأت گرفته از وجود ابهامات در شناخت الفاظ و كلمات به كار گرفته است و بت نمایشی یعنی پیروی كوركورانه از هر گونه الگویی می باشد .

با توجه به عقاید بیكن در می یابیم آنچه كه امروز در جامعه ما به عنوان سدی بزرگ در پیش روی پژوهش و پژوهشگر قرار دارد در واقع همان بت های می باشند كه فكر تازه و اندیشمند خلاق خریدار ندارد و همه درهای نصیحت به باغ قدیم گشوده می شود ، كه لاجرم برای گل های تازه جایی ندارد .

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تنظیم: نسرین صادقی