چرا بايد از شوهرم اجازه بگيرم؟
چرا بايد از شوهرم اجازه بگيرم؟
سوال:
باسلام ميخواستم بدانم چرا زن‌ها هنگام بيرون رفتن از خانه بايد از شوهر خود اجازه بگيرند ؟
پاسخ :
با عرض سلام و تحيت.
دوست محترم!
درست است که از لحاظ انساني، مرد و زن مساويند، و چه بسا زني(همانند حضرت زهرا) با تلاش خود، از تمام مردان تاريخ برتر مي شود؛ ولي مسأله به معناي تساوي حقوقي و فقهي نيست. اختيارات و تکاليف هر شخص بر اساس اهداف ازدواج و زندگي خانوادگي توسط شرع و عقلاء تعيين مي شود.
آن چه فقهاء در رساله هاي عمليه در اين ارتباط نوشته اند، مستند به روايات پيامبر اکرم و اهل بيت مي باشد. در اين مسئله کمتر اختلافي بين علماي اسلام چه شيعه و چه سني وجود دارد.
اجمالا عرض مي کنيم که روابط در زندگي زناشويي را قواعد حقوقي تعيين نمي کند؛ بلکه زندگي زوجين در صورتي و تنها در صورتي موفق است که بر اساس محبت و اعتماد باشد. قواعد حقوقي تنها هنگامي به کار مي آيند که ناهماهنگي و ناسازگاري بين زوجين وجود داشته باشد.
اسلام که چنين اختياري براي مرد قرار داده است، به کرات و مرات به مرد توصيه کرده است که براي همسر خود رفاه و آزادي و اختيار ايجاد کند و به او احترام بگذارد و اکرام کند. اين اساس زندگي زناشويي است. در خانواده ايده آل اسلامي زن مدير خانه است، و مسکن جز با رضايت او تهيه نمي شود. ولي همه اين‌ها در قالب اخلاق خانوادگي است، و نه قواعد حقوقي و بايدها و نبايدهاي اجباري که حکومت پاسدار آن است و در دادگاه بدان حکم مي شود.
اشکال تصوري که شما کرده ايد اين است که گمان مي کنيد اين حکم فقهي به اين معنا است که اسلام خواسته که مرد در خانه تحکم کند و به مرد اجازه داده تا همسرش را در مضيقه و فشار قرار دهد. بايد بدانيم چنين نيست. اسلام از مرد خواسته تا بي نهايت با محبت با همسرش ارتباط داشته باشد، کما اين که از زن هم خواسته تا چنين کند، ولي در عين حال چارچوبي حقوقي تعيين کرده که در صورت اختلاف و ناسازگاري آن قانون اجرا مي شود.
نقطه مقابل سؤال شما
نقطه مقابل سوال شما قوانين حقوقي اي است که براي زن در نظام فقهي اسلام جعل شده است. زن مي تواند در خانه دست به سياه و سفيد نگذارد، و براي هر قدمي که در خدمت خانه و اهل خانه و حتي فرزندش برمي دارد، تقاضاي دستمزد کند. مثلا اگر لباس فرزندش را مي شويد، و يا حتي به او شير مي دهد، مي تواند دستمزد بگيرد؛ کما اين که مي‌توان اصلا به فرزندش شير ندهد.
آيا شما تصور مي کنيد زني که بخواهد بر اساس اين حق قانوني خود در خانه رفتار کند، مي تواند خانواده اي با محبت و آرامش ايجاد کند؟
جواب اين است که هرگز چنين نيست. هم مرد و هم زن موظفند تا با تمام وجود در خدمت خانواده باشند و در اين صورت خانواده اي ايده آل مي سازند؛ ولي در عين حال اين قواعد حقوقي در بزنگاه هاي ظلم و اجحاف يکي بر ديگري مي تواند به نوعي بازدارندگي داشته باشد.
زن هم مي تواند در خانه دست به سياه و سفيد نگذارد، و براي هر قدمي که در خدمت خانه و اهل خانه و حتي فرزندش برمي دارد، تقاضاي دستمزد کند. مثلا اگر لباس فرزندش را مي شويد، و يا حتي به او شير مي دهد، مي تواند دستمزد بگيرد؛ کما اين که مي‌توان اصلا به فرزندش شير ندهد.
آيا شما تصور مي کنيد زني که بخواهد بر اساس اين حق قانوني خود در خانه رفتار کند، مي تواند خانواده اي با محبت و آرامش ايجاد کند؟
البته قابل انکار نيست که اسلام، حتي در توصيه هاي اخلاقي در نظام خانواده، خواسته است مديريت عالي در خانواده با شوهر باشد، و همه بر محور او تصميم واحدي بگيرند. در عين حال به مرد توصيه کرده که مديريت خانه و نه خانواده را به همسرش واگذار کند.
اين که چرا اسلام مديريت عالي خانه براي مرد پسنديده است، به خصوصيات روانشناختي مرد و زن و همچنين مسائل جامعه شناختي و نقش خانواده در اجتماع بازمي گردد که وارد آن نمي شويم.
با آرزوي توفيق.
موسسه ذکر قم