ذهن کنجکاو كودک و یافتن رازهای نهفته
ذهن کنجکاو كودک و يافتن رازهاي نهفته
ورود كودک به هجدهمين ماه از زندگي، سرآغاز کشف ماجراهاي جديد و به دست آوردن تجربيات شگفت‌آوري براي او است.
در اين زمان که پدر و مادر آماده هستند تا چند ماه ديگر تولد دو سالگي فرزندشان را جشن بگيرند، با تغييرات تازه‌اي در رفتار و رشد فيزيکي تازه وارد روبه‌رو خواهند شد و به طور قطع دستورالعمل‌هاي متفاوتي را اجرا خواهند کرد. در هجده ماهگي اکثر الگوهاي رفتارهاي کودکان از طريق تقليد از پدر و مادر شکل مي گيرد. تقليد کردن از کارهاي مورد علاقه كودک ?? ماهه است.
او هر آنچه را که پدر و مادر يا اطرافيان انجام مي دهند، به دقت زير نظر مي گيرد و در حافظه کوتاه مدت خود ثبت کرده و سعي مي کند، آن را به درستي اجرا کند.
بنابراين اجراي الگوهاي رفتاري صحيح بهترين روش آموزش قوانين و اعمال روش‌هاي تربيتي صحيح به کودک است.
کودک در هجدهمين ماه پس از تولد علاقه‌مند است تا رازهاي نهفته در ناشناخته‌ها را بررسي کند. او مي خواهد بداند پشت قاب‌عکس چه چيزي قرار دارد يا داخل کابينت‌هاي آشپزخانه چه وسايلي انتظار او را مي کشد. از اين‌رو مشاهده او هنگامي که ساعت‌ها مشغول جست‌وجو و بررسي لباس‌هاي کمد است، تعجبي ندارد.
در اين سن کودک مهارت‌هاي حرکتي درشت مانند حرکت بدن و پاها، راه‌رفتن، نشستن و ... را به خوبي آموخته و تکامل مهارت‌هاي حرکتي ظريف مانند توانايي به‌کارگيري انگشتان دست، گرفتن درست اشياي مختلف صورت مي گيرد. براي نمونه کودک هجده ماهه قادر است، با استفاده از ابزار نقاشي به ويژه مداد رنگي هاي مومي تصاوير مبهمي را ترسيم کند يا با انگشتان و رنگ تصويرسازي کند.
گاهي اوقات با مکعب‌هاي پلاستيکي يا چوبي برج مي سازد و در برخي ساعات روز، مهارت باز و بسته کردن درهاي کابينت، شماره گيري با تلفن يا روشن و خاموش کردن تلويزيون را تمرين مي کند.
از طرف ديگر کودک در اين ماه مشتاق است تا مهارت جورچين کردن اشياء را بياموزد.
او در اين سن معناي نظم و هماهنگ بودن را درک مي کند و مرتب کردن پازل‌هاي به هم ريخته نه تنها سرگرمي مورد علاقه اوست، بلکه به ارتقا و رشد مهارت‌هاي ذهني وي کمک مي کند.
قرار دادن چند وسيله بازي فيزيکي يا فکري در خودروي شخصي، کودک را هنگام رفتن به مسافرت‌هاي درون شهري يا رفتن به گردش‌هاي خارج شهر سرگرم کرده و باعث مي شود تا او بازي کردن در محيط هاي خارج از منزل را نيز تجربه کند.
مهارت‌هاي کلامي
در اين ماه کودک قادر است تا چندين واژه را به خوبي ادا کند. کلماتي مانند باي باي، سلام، شير، شيريني ، بابا و مامان در دايره واژگان بيشتر کودکان ?? ماهه قرار دارد و بسياري از آن ها توانايي ارتباط برقرار کردن ميان 2 کلمه و درک مفهوم آن در يک جمله را دارند. حتي درصدي از کودکان قادر هستند جمله‌هاي بدون فعل يا فاعل را ادا کرده و منظور خود را بيان کنند.
از آنجايي که عمل تقليد کردن، از مهارت‌هايي است که کودک در اين سن به خوبي آموخته است، مکالمه‌هايي که ميان والدين رد و بدل مي شود، در افزايش دامنه واژگان و رشد مهارت کلامي او مهم است.
استفاده از زبان بدن، بالا و پائين بردن آهنگ صدا هنگام اداي کلمات يا جملات، راهکارهايي است که کودک به کار مي بندد تا مقصود خود را بيان کند.
در اين سن به منظور تقويت مهارت‌هاي گفتاري بهتر است، هنگامي که کودک سعي مي کند، جملات را کامل بيان کرده يا واژگان را صحيح ادا کند، توسط والدين مورد تحسين و تشويق قرار گيرد.
بيان کردن جملات يا کلمات به شيوه کودکانه و به تقليد از کودک باعث مي شود تا نوپا بر تلفظ ناصحيح عبارات و واژگان اصرار بورزد و اعتماد به نفس لازم را براي گفتار صحيح از دست خواهد داد، اين در حالي است که وقتي پدر يا مادر همراه با کوچولو به شعرهاي کودکانه گوش مي دهند و کمک کنند تا کلمات را به‌طور صحيح ادا کند، او تشويق خواهد شد مهارت‌هاي گفتاري اش را تقويت کند.
در ?? ماهگي کودک اسباب‌بازي هايش را دسته‌بندي مي کند و قادر به تشخيص افراد از يکديگر است. او ميان حيوانات، اشياء و افراد با نام‌هايشان هماهنگي برقرار کرده و براي نمونه در صورتي که از او خواسته شود تا در کتاب قصه يا تصاوير کودکانه، دريا، کوه يا لاک‌پشت و خرگوش را مشخص کند، به‌راحتي با انگشت اشاره آنها را مشخص خواهد کرد. بسياري از کودکان ??ماهه درباره حضور نداشتن افراد يا نبود اشياء فکر مي کنند.
کودک مي خواهد بداند چرا کفش مورد علاقه‌اش، در کمد لباس‌ها نيست يا چه اتفاقي براي کلوچه‌هاي داخل بشقاب که تا چند ساعت قبل روي ميز آشپزخانه قرار داشت، آمده است.
در حقيقت مخفي کردن اسباب‌بازي ها يا وسايل مورد علاقه کودک براي او قابل تأمل و چالش برانگيز خواهد بود.
مهارت‌هاي اجتماعي
کودک در 18 ماهگي دوست دارد تا با دنياي همسالان خود ارتباط برقرار کرده و در بازي هايش با آنها شريک شود.
از اين‌رو هجدهمين ماه پس از تولد کودک زمان مناسبي خواهد بود تا او وارد گروه‌هاي همسال شود و از اين طريق مهارت‌هاي اجتماعي او تکامل پيدا کند.
در اکثر کودکان در هجدهمين ماه زندگي، افزايش وزن مشهود است، اما سرعت رشد وزني نوزاد در مقايسه با نرخ آن در ?? ماهه نخست زندگي کمتر است.
خواب کودک در اين ماه کمي با تغيير همراه است. به‌طور متوسط اکثر کودکان در اين ماه ?? تا ?? ساعت در طول شبانه‌روز به خواب احتياج دارند.
پيروي از الگوهاي منظم خواب به کوچولو کمک مي کند تا زمان استراحت را با دغدغه کمتري سپري کرده و دفعات کمتري از خواب بيدار شود.
زمان خواب و بيداري کودک بايد دقيق باشد.
تغيير در ساعت خواب و بيداري کودک، نظم الگوي خواب او را بر هم ريخته و او را بي قرار و نا آرام خواهد کرد.
بهتر است زمان شيردهي و تغذيه کودک، قبل و بعد از خوابش انجام شود تا برنامه خواب او با مشکل مواجه نشود.
سرگرمي هاي مورد علاقه کودک
بازي با رنگ و کاغذ، يکي از سرگرمي هاي مورد علاقه کودک است.
او در اين سن دوست دارد با استفاده از انگشتان و رنگ‌هاي مجاز روي کاغذ يا ديوار، نقش‌آفريني کند.
بازي با شن‌هاي ساحل با استفاده از سطل و بي لچه‌هاي پلاستيکي خلاقيت کودک را افزايش داده و باعث تقويت مهارت‌هاي حرکتي او خواهد شد.
بازي با اسباب‌بازي هاي چوبي، خانه‌سازي و لگد زدن به توپ‌هاي پلاستيکي از ديگر سرگرمي هاي مورد علاقه کودک است.
منبع: کتابک
تنظيم: مريم فروزان کيا