جنگل های ضد حریق

سیزدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: جنگل های ضد حریق
نام ارائه دهنده/دهند گان: یلدا عشقی و نگار غلامی آهنگران
زمینه و نوع پروژه: محیط زیست
درجه سختی: دشوار
نام مدرسه: دبیرستان فرزانگان 3

 چکیده پروژه
هدف دانش آموزان از پروژه حاضر تولید ماد ی برای پوشش جنگل ها برای جلوگیری از حریق و آتش بود.
 مقدمه
یکی از مهمترین مسایلی که جامعه انسانی با آن مواجه است، افزایش گرمای جهانی و پدیده تغییر اقلیم است. عامل اصلی این افزایش، عمدتا استفاده از سوخت های فسیلی و تغییر کاربری اراضی می باشد که منجر به آزادسازی مقادیر زیادی گازهای گلخانه ای از جمله گاز دی اکسیدکربن به اتمسفر می گردد. هم زمان با آغاز انقلاب صنعتی در اوایل قرن نوزدهم میلادی و رشد روز افزون تحولات بشری، به طور قابل ملاحظه ای غلظت جهانی گازهای گلخانه ای یکی از مولفه های مهم در چرخه کربن جهانی است. از طرفی تغییرات اقلیمی منجر به ایجاد شرایطی گردیده که امروزه آتش سوزی یک تهدید عمده برای بسیاری از اکوسیستم های طبیعی محسوب می شود. به طوری که در پی تغییر اقلیم و گرم شدن زمین، میزان آتش سوزی ها در سطح جنگل ها در حال افزایش است. جنگل یک اکوسیستم پیچیده و پویا است که در حالت عادی اجزای تشکیل دهنده آن همواره در حالت تعادل قرار دارند. یکی از عوامل محیطی که می تواند بر جنگل تأثیرگذار باشد، عامل آتش سوزی است که صرف نظر از منشأ پیدایش آن (طبیعی یا مصنوعی) می تواند به صورت مستقیم بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و میکروکلیما و به صورت غیرمستقیم بر کیفیت رویشگاه از طریق تأثیر بر پوشش گیاهی توده، شاخ و برگ و جانوران خاک زی اثر داشته باشد. اثر آتش سوزی در درختان به درجه حرارت محیط، مقدار مواد سوختنی قرار گرفته بر روی زمین، زمان قرار گرفتن در معرض گرما، شدت آتش و تحمل بافت درخت از گرما بستگی دارد. ترکیب و ساختار اکوسیستم های جنگلی نیز می تواند در استعداد آتش سوزی جنگل موثر باشد، به طوری که توده ها از گونه ها و طبقات سنی مختلفی تشکیل شده اند، که ساختارها و مواد سوختنی مختلفی دارند، به همین دلیل با توجه به ترکیب و ساختار توده ممکن است گسترش آتش به توده های جانبی را محدود و یا به آن سرعت دهند. حرارت، اکسیژن، سوخت، سه ضلع بنیادی آتش سوزی را تشکیل می دهند، در نتیجه احتمال وقوع آتش سوزی به عوامل آن و شرایط محیطی بستگی دارد که از این میان می توان کیفیت و توزیع سوخت، آب و هوا، شرایط توپوگرافی و فاکتورهای انسانی را نام برد. عمده ترین عامل موثر در مناطق جنلگ های دمای حداکثر ماه های آبان و آذر، در منطقه می یابند درصد رطوبت مواد سوختنی و در مناطق کوهستانی یا بالابند میزان بارندگی است. هر ساله آتش سوزی جنگل، هزاران هکتار از درختان، درختچه ها و گیاهان را طعمه خود می کند و سطح زیادی از جنگل های جهان را از بین می برد.

مقاومت چوب گونه های جنگلی نقش موثری در توسعه و گسترش آتش سوزی دارد. ترکیب گونه ای هر جنگل دارای رژیم آتش سوزی مربوط به خود هست که با مشخصه هایی مانند فراوانی، شدت، وسعت و زمان و وقوع آتش سوزی سبب ایجاد خصوصیات مختلفی در اکوسیستم ها منطقه ای و محلی می شود. میزان حساسیت درختان به حریق با توجه به سرشت گونه ها خصوصاً خصوصیات مورفولوژی آن ها متفاوت است. می توان گفت گونه های که دارای ضخامت پوست بیشتری هستند به دلیل حفاظت پوست از بخش کامبیوم درخت، کمتر خسارت می بینند. در بسیاری از گونه های درختی افزایش قطر درخت سبب افزایش ضخامت پوست ساقه و در نتیجه افزایش تحمل ساقه در برابر آتش می شود.

همچنین حضور گونه های با حساسیت زیاد به آتش سوزی به ویژه در فصل خزان، برگ ها سبب ایجاد آتش سوزی هایی با منشأ طبیعی می شود. از این رو برای ایجاد آتش بر سبز یا زنده لازم است گونه های جنگلی موجود از لحاظ مقاومت به آتش با انجام آزمایش های متعدد بررسی و مناسبترین گونه با توجه به اندازه مقاومت آن در برابر آتش انتخاب شود.

 هدف
هدف دانش آموزان از پروژه حاضر تولید مادی برای پوشش جنگل ها برای جلوگیری از حریق و آتش بود.

روش
در این پژوهش دانش آموزان ابتدا به بررسی پوشش های گیاهی زیر اشکوب اکوسیستم جنگلی که شامل گیاهان علفی و بعضا یک ساله می باشند پرداخته شد. سپس شناسایی انواع مواد ضدحریق انجام پذیرفت. با شناسایی مواد ضدحریق که قابلیت جذب در گیاهان مورد نظر را داشته و همچنین به ساختار خاک و زیست مندان جنگل آسیبی وارد ننمایند، آزمایشات لازم صورت پذیرفت. نتایج حاصل جمع آوری و تجزیه و تحلیل لازم صورت پذیرفت. ماده مورد نظر جهت عایق سازی و ضدحریق نمودن جنگل طی آزمایشات متعدد شناسایی و معرفی گردید.

مهارت های کسب شده
1. آشنایی با شیوه انجام کار گروهی
2. آشنایی با شیوه های جستجو در اینترنت
3. آشنایی با شیوه انجام پژوهش و نوشتن مقاله
4. آشنایی با نحوه ارائه گزارش عملکرد
5. آشنایی با روش ایده یابی (توفان مغزی)
6. آشنایی با مهارت کاربرد ابزار و وسایل مورد نیاز
7. آشنایی با پروپوزال نویسی
8. آشنایی با نحوه انجام آزمایش
9. آشنایی با انواع پوشش های گیاهی
10. آشنایی با انواع درخت های جنگلی

در پروژه حاضر دانش آموزان پوششی برای حفاظت از جنگل در برابر چه چیزی تهیه کردند ؟حریق
1.حریق
2.سیل
3. زلزله
4.هیچکدام

مطالب مرتبط:
سیستم اطفاء حریق
جنگل های آمازون

تهیه کننده: مهدی رحمانی - تنظیم کننده: محبوبه همت