چگونه جلوی خودزنی کودک را بگیریم؟

پسر 3 ساله‌ای دارم که اگر درخواستی داشته باشد و ما قادر به انجامش نباشیم شروع به خودزنی می‌کند و سرش را محکم به دیوار می‌کوبد و تا به خواسته‌اش نرسد دست‌بردار نیست. خیلی نگران حال او هستیم و از شما راه‌ حلی می‌خواهیم تا این رفتار او را اصلاح کنیم؟
آستانه تحمل کودکان برای ناکامی‌های عاطفی بسیار کمتر از بزرگسالان است. در چنین مواقعی کودک ترجیح می‌دهد که با ایجاد آسیب‌ها و دردهای جسمی اندکی از تنش عاطفی خود را بکاهد تا درد و رنج روانی کمتری را تجربه کند.
لذا برای چنین کودکانی نوازش‌های جسمی از طرف مراقبان و علی‌الخصوص پدر و مادر، بسیار ضروری است چرا که کودک باید محبت و عواطف را از طریق بدن خود کسب کند تا بدنش هم برایش ارزشمند تلقی گردد. وقتی‌که والدین کودک را به شکل محبت‌آمیزی نوازش کنند، کودک متوجه می‌شود که از طریق همین بدن می‌تواند محبت و علاقه دیگران را به دست آورد و بدن بیشتر برایش ارزشمند خواهد شد؛ چراکه منبع کسب محبت است؛ بنابراین، کودکی که به‌ محض عصبانی شدن شروع به خودزنی می‌کند، بیش از بقیه کودکان نیاز دارد که مورد نوازش‌های آرام، دلسوزانه و مهربانانه قرار گیرد.

لذا سعی کنید در مواقع مختلف، با لحنی آرام، ملایم و محبت‌آمیز با او صحبت‌های دوستانه انجام دهید و هم‌زمان صورت، سر و موهای او را نوازش نمایید. یکی دیگر از راهکارها جهت کاهش تنش و افزایش ارزشمندی بدن در کودکان این است که اجازه دهیم در وان آب و کف به بازی و شنا بپردازند.

بازی با حباب‌ها، اسباب‌بازی‌ها، لیز خوردن و شناوری در آب، علاوه بر اینکه تفریح بسیار بزرگی برای بسیاری از کودکان شمرده می‌شود، کمک می‌کند تا تنش‌ها و هیجانات کودک شما به نحو مطلوبی کاسته شود و آستانه تحمل کودک بالاتر رود.

به‌طورکلی سعی کنید که زندگی شادتر و تفریحات بیشتری برایش فراهم نمایید. هر روز با او صحبت کنید، برایش کتاب داستان بخوانید و ترجیحاً از کتاب داستان‌هایی استفاده کنید که تصاویر بزرگ و رنگارنگی دارند. این امر باعث می‌شود علاقه‌مندی کودک به کتاب بیشتر شود. کتاب وسیله بسیار خوبی برای پر کردن اوقاتی است که شما مشغول کار هستید و فرصت رسیدگی به کودک را ندارید. او می‌تواند دقایقی با کتابی که دوست دارد سرگرم شود بدون اینکه به دنبال وسایل خطرناکی باشد که شما در دسترسش قرار نمی‌دهید یا از او می‌گیرید و این کار باعث ناکامی و خشم او می‌شوید.

راهکار دیگر ماساژ دادن کودکتان است. ماساژ علاوه بر اینکه تحریکات لمسی مناسبی برای کودکتان فراهم می‌کند، فرصت مناسبی برای کاهش تنش‌های عضلانی و گفتگوی محبت‌آمیز با او است. البته گاهی رفتارهای خشن یا انضباط سخت‌گیرانه والدین باعث بروز چنین رفتارهای پرخاشگرانه و خود تخریبی در کودک می‌شود. مراقب باشید که در تنبیه‌های خود از روش‌های خشن و آسیب‌زننده و صداهای بلند استفاده نکنید. مخصوصاً زمانی که رفتارهای خود تخریبی از کودک سر می‌زند هرگز با خشونت و صدای بلند او را از این کار منع نکنید؛ چراکه کودک خودش در شرایط سخت و ناراحتی قرار دارد. بهتر است شما هم ناراحتی و نگرانی خود را از وضعیت او به شکل محبت‌آمیزی به وی نشان دهید تا اعتمادش را نسبت به نگرانی‌های دلسوزانه خود جلب نمایید.
همچنین سعی کنید سطوح خطرناک منزل را تا حد ممکن اندک سازید. زمانی که کودک شروع به کوبیدن سرخود به دیوار و ... نمود، بلافاصله بالش نرمی را حایل سر او با دیوار بسازید و در حالی‌ که سر و صورتش را نوازش می‌کنید بگویید: می‌دونم ناراحتی، می‌خواهم بالش رو بین سرت و دیوار قرار بدم تا سر کوچولوی خوشگلت کمتر اذیت بشود. من خیلی دوستت دارم و دلم نمی‌خواهد اذیت بشوی. با در اختیار قرار دادن توجه مثبت و علاقه‌مندی بدون چون‌ و چرا، به همراه در آغوش گرفتن و نوازش کودکتان احساسات مثبت را جایگزین حسادت‌ها و عواطف منفی او نمایید.

---

منبع: مرکز مشاوره تبیان