تبیان، دستیار زندگی

تقویت و پرورش حواس در کودکان

تمریناتی جهت افزایش تمرکز و توجه در کودکان

برای پرورش حس شنوایی کودک با او قرار بگذارید که فعالیتی را انجام دهد و به‌محض شنیدن صدای سوت آن کار را متوقف کند. به‌عنوان‌ مثال در یک اتاق کودک پشت به شما راه برود و هر زمان صدای سوت را شنید بایستد مجدداً با فرمان شما شروع به حرکت کند و با شنیدن صدا متوقف شود.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
سه سالگی
کودک سه ساله‌ای دارم که تمرکز ندارد و بنا به گفته مربی مهدکودکش توجه لازم را در مهد ندارد. لطفاً تمریناتی به من بیاموزید که از طریق آنها در منزل تمرکز فرزندم را افزایش دهم.
تمرینات مربوط به افزایش میزان توجه و تمرکز:

پرورش حس بینایی

- از کودک بخواهید یک شی نورانی در حال حرکت را با چشم تعقیب کند. شی‌ را در جهات مختلف به‌صورت صاف یا دورانی حرکت دهید.(به‌تدریج زمان تمرین را افزایش دهید)

- از کودک بخواهید به‌طور متناوب به دو شی دور و نزدیک که شما به او نشان می‌دهید، نگاه کند.(به‌تدریج زمان تمرین را افزایش دهید)

- شما و فرزندتان مقابل هم روی زمین بنشینید، توپی را به سمت او بفرستید، از وی بخواهید پس از گرفتن توپ مجدداً آن را به شما بدهد و این کار را تکرار کنید.(به‌تدریج زمان تمرین را افزایش دهید)

- توپی را به یک نخ آویزان کنید و مقابل کودک بگیرید و از او بخواهید با دو دست و بعد با یک دست(به‌طور یک‌درمیان) به توپ بزند.

- تعدادی مهره به کودک بدهید تا آن‌ها را بر اساس ترتیب خاص یا به‌صورت تصادفی به نخ بکشد.

- پنج شی مقابل کودک قرار دهید بعد جفت هرکدام از آن اشیاء را نیز یکی‌یکی به او بدهید تا کنار شی مثل خودش قرار دهد.

- تمرین فوق را با تصاویر مشابه، مهره‌های رنگی یا اشکال هندسی مشابه انجام دهید. از هرکدام 4 مورد مقابل کودک بگذارید.

- متناوب چیدن مهره‌های رنگی را به کودک آموزش دهید. ابتدا از دو رنگ مهره شروع کنید و از کودک بخواهید آن دو رنگ را یک‌درمیان بچینید.(این کار را تا 5 مهره در رنگ‌های مختلفی ادامه دهید) مثال: در مرحله اول با دو رنگ مهره قرمز، مهره آبی، مهره قرمز، مهره آبی و ...

- با سه مکعب یک رنگ طرح‌های ساده‌ای بسازید و مقابل کودک قرار بدهید بعد از او بخواهید با مکعب‌های خودش مشابه آن طرح را بسازد.(به‌تدریج تعداد مکعب‌ها را اضافه کنید)

حافظه بینایی کودک خود را به طریق زیر تقویت کنید:

- با سه مکعب ساده طرح ساده‌ای بسازید، 20 ثانیه فرصت دهید کودک نگاه کند بعد طرح را جمع کنید و از او بخواهید آنچه را به یاد دارد بسازد. 

- طرح‌های ساده‌ای به‌صورت ناقص روی کاغذ بکشید و از کودک بخواهید جزء حذف‌شده در تصاویر را تشخیص دهید. مثال: تصویر آدم بدون چشم، تصویر موش بدون دم
- چهار تصویر روی کاغذ بکشید، به‌طوری‌که دو تا از تصاویر کاملاً شبیه باشند و از کودک بخواهید از بین 4 تصویر، دو تصویر مثل هم پیداکرده و به شما نشان دهد.

- چهار تصویر بر روی کاغذ بکشید به‌طوری‌که یک تصویر دیگر فرق داشته باشد. از کودک بخواهید تصویر نامشابه را پیدا کرده و به شما نشان دهد. 

- نقطه‌هایی را در یک خط صاف بکشید و از کودک بخواهید آن‌ها را با خط به هم وصل کند.(ابتدا نقطه‌ها درشت و نزدیک به هم باشد بعد به‌تدریج نقطه ریزتر و فاصله دورتر شوند)

- دو خط موازی و بافاصله از هم بکشید و از کودک بخواهید با مداد، خطی از میان این راه عبور دهد به‌طوری‌که با دو خط کناری برخورد نکند.(به‌تدریج فاصله دو خط کناری را کم کنید)

- اشکال هندسی مختلف را در اندازه متوسط بکشید و از کودک بخواهید آن‌ها را با توجه به حاشیه شکل رنگ کند.

- تمرین روی قیچی کردن طرح کشیده شده روی کاغذ(ابتدا خطوط صاف بعد خطوط منحنی و اشکال مختلف)
تقویت حواس در کودکان

پرورش حس شنوایی

- جغجغه‌ای را به صدا درآورید و از کودک بخواهید هر وقت صدا شنید دستش را بالا ببرد(در حین انجام تمرین چشم‌های کودک را ببندید)

- جغجغه‌ای را به صدا درآورید و از کودک بخواهید جهت صدا را با دست به شما نشان دهد(در حین انجام چشم‌های کودک را ببندید)

- با کودک قرار بگذارید که فعالیتی را انجام دهد و به‌محض شنیدن صدای سوت آن کار را متوقف کند. به‌عنوان‌ مثال در یک اتاق کودک پشت به شما راه برود و هر زمان صدای سوت را شنید بایستد مجدداً با فرمان شما شروع به حرکت کند و با شنیدن صدا متوقف شود.

- چند وسیله صداساز(به‌عنوان‌ مثال سوت، جغجغه، سنتورک، شیپور و ...) به‌صورت(2 عدد هرکدام) تهیه کنید. این وسایل را به کودک بدهید تا مدتی با آن‌ها بازی کند و با صدای هرکدام آشنا شود. سپس یک نمونه از وسایل را مقابل کودک بگذارید. خودتان پشت او قرار بگیرد و جفت دیگر هر وسیله را به صدا درآورید. از کودک بخواهید پس از شنیدن صدا وسیله موردنظر را نشان دهد.

- تصویر چند حیوان را مقابل کودک بگذارید از کودک بخواهید که پس از شنیدن هر صدا(صدای حیوانات که نوار پخش می‌شود یا شما می‌گویید) تصویر مربوطه را نشان دهد.

- کلمه‌ای را با کودک قرار بگذارید تا هر زمان شنید دستش را بالا ببرد. شما کلمات مختلف را بگوئید و آن کلمه خاص را نیز به‌طور نامنظم در میان کلمات دیگر بگویید.

- داستان کوتاهی را برای کودک تعریف کنید و بعد بلافاصله از متن داستان سؤالاتی را از او بپرسید(به‌تدریج بین تعریف داستان و پرسش از متن فاصله بیندازید تا کودک مجبور شود اطلاعات را در حافظه نگه دارد.

حافظه شنوایی کودک خود را به شیوه زیر تقویت کنید.

دو کلمه بدون ربط(مثال: هلوو مداد) به کودک بگویید و از او بخواهید آن دو کلمه را به همان ترتیب یعنی اول هلو بعد مداد) بعد از شما تکرار کند. در هر مرحله پس‌ازاینکه کودک موفق شد کلمات را به‌طور صحیح بعد از شما تکرار کند، یک کلمه به تعداد کلمات خود اضافه کنید.(در آخرین مرحله کودک باید بتواند 5 کلمه را عیناً بعد از شما و با ترتیب صحیح تکرار کند)

 پرورش حس لامسه

- از کودک بخواهید چشم‌هایش را ببندد و اشیایی را در دست او قرار دهید تا بر اساس زبری یا صافی آن‌ها را به دو دسته تقسیم کند.

- مشابه تمرین فوق را با اشیا سرد و گرم انجام دهید.

- از کودک بخواهید چشم‌هایش را ببندد و دو شی به‌طور هم‌زمان در دست‌های او قرار دهید. کودک باید پس از لمس اشیاء بگوید آن‌ها مثل هم هستند یا متفاوت‌اند.

- از کودک بخواهید چشم‌هایش را ببندد، اشیا آشنا و موجود در منزل را یکی‌یکی در دست او بگذارید و بخواهید پس از لمس هر وسیله، نام آن‌ها را بگوید.

- اشکال هندسی پلاستیکی را در دست کودک قرار دهید و از او بخواهید شکل را لمس کند و طرح آن را روی کاغذ بکشد.(در مرحله لمس شی باید چشم‌های کودک بسته باشد)

- در هنگام درس خواندن و ... مزاحمت‌های محیطی او را کم کنید.

- مربی او را در ردیف صندلی‌های جلوی کلاس بنشاند و مدام با خطاب قرار دادن او و سوق دادن در بحث‌های کلاسی توجه او را جلب کند.

یادتان باشد کلیه تمرین‌ها به‌صورت بازی انجام شود تا او را هرچه بیشتر جلب نموده و نتایج بهتری دهد.
منبع: پرسش و پاسخ‌های عمومی مرکز مشاوره تبیان