خشم چیست؟
خشم، نوعی هیجان طبیعی و پر قدرت بوده که همه ما گاهی آن را تجربه و نشان می دهیم. خشم از موانعی که بر سر راه اهداف یا سلامتی فرد قرار می گیرند، ناشی می شود. ناکامی، سرزنش، نارضایتی، خیانت در امانت، تهدید و تحقیر، برانگیزاننده خشم هستند. خشم هنگامی صورت می گیرد که اوضاع آن گونه که باید نیست و برانگیزاننده های خشم ناموجه هستند.
آدم خشمگین پرقدرت و نیرومند است، بنابراین اگر نتواند خشم خود را به هیجانی ثمر بخش(مفید) تبدیل کند، در آن صورت هدف او نابود کردن موانع به وجود آمده خواهد بود.
تغییرات در بدن انسان در هنگام بروز خشم
خشم تغییرات خاصی را در بدن ایجاد می کند. برخی از این تغییرات عبارتند از:
*تپش قلب
*افزایش فشار خون
*لرزش دست و پا
*رنگ پریدگی و سرخ شدن صورت
*داغ شدن بدن
*تسریع جریان خون در رگ ها
*انقباض عضلانی
به یاد داشته باشید خلق های عصبانی و خشم آلود، به نحو چشمگیری احتمال حمله قلبی را افزایش می دهد.
چگونه خشم خود را کنترل کنیم؟
*بپذیرید که عصبانی هستید
عصبانیت خود را بپذیرید و بگویید که"من عصبانی هستم". به علایم هشدار دهنده پنهانی (زمینه ساز) خشم توجه کنید.
برخی از علایم خشم
نحوه نفس کشیدن، بهانه جویی، انقباض عضلانی، ضربان قلب، ناکامی و...
بنابراین پذیرفتن عصبانیت خود و توجه به علایم هشدار دهنده می تواند ما را کنترل خشم کمک کند، در غیر این صورت و به دلیل برانگیختگی فیزیولوژیای ناشی از خشم، کنترل از دست ما خارج شده و به راحتی تفکر منطقی و مقابله ای با خشم را تحت کنترل خود در آورده و موجب صدمه زدن به خود، دیگران، تخریب یا شکستن اموال یا اشیاء می شود.
علت عصبانیت خود را پیدا کنید.
گاهی اوقات شناخت علت عصبانیت آسان است. مانند هنگامی که راننده ای با ماشین شما تصادف می کند. ولی در بیشتر موارد شناخت علت عصبانیت در ما آسان نیست، بلکه افکار ناکارآمد و منفی و تجربه ما ازموقعیت ها و دیگران علت عصبانیت ما می شود. مانند فردی که بدون ملاحظه ی حقوق دیگران و بدون رعایت صف، وارد اتوبوس می شود و ما آن شخص را فردی بی ملاحظه می دانیم و همچنین مواقعی که مشکلات قبلی را رفع نکرده ایم نیز موجب عصبانیت ما می شود.
تصمیم بگیرید چه نوع پاسخی به خشم خود بدهید
برای مشکل یا موقعیت هایی که باعث خشم شما می شود،راه حل های مناسب را انتخاب کنید.به عنوان مثال، آیا ابراز مستقیم خشم، راه حل مناسبی است و مشکل را زیاد نمی کند؟
پس راه حل مناسب و مثبتی راجهت کاهش مشکل به وجود آمده انتخاب و به آن عمل کنید.
همچنین یاد بگیرید که از وضعیت ها وافرادی که ممکن است شما را عصبانی کنند، دوری کنید مانند شلوغی یا مکان های نامناسب و...
سایر روش هایی که مانع عصبانیت شما می شود.
*وضعیت های ناخوشایند را به وضعیت های خوشایند تبدیل کنید.
*ورزش کنید، پیاده روی در هوای آزاد، شنا، کوهنوردی و... شیوه های مناسبی برای مقابله با خشم هستند.
*محیطی که موجب عصبانیت شما می شود را ترک کنید.
*استراحت کنید یا دراز بکشید(تمرین های آرامش بخشی را یادبگیرید و انجام دهید).
*به سرگرمی های متنوع مانند گل کاری، مرتب کردن کتابخانه و...بپردازید.
*موضوع عصبانیت خود را با دوست تان در میان بگذارید.
راه های کنترل خشم
*من مسئول احساسم هستم.
*خوب است که احساس خشم هم داشته باشم.
*خشم قسمتی از وجود انسان است.
*من روش های درست ابراز خشم را یاد می گیرم.
*مراقب کلمات و رفتارم هستم.
*آرام باشیم.
*مشکل را نام گذاری کنید.
*راه حل را پیدا کنید.
چطوری عصبانیت خود را نشان دادید؟
*واکنش فوری یا سرکوب
*پرخاشگری منفعلانه
*بازگشت
کارهای دیگر....
*خشم تان را روی کاغذ بیاورید.
*بیرون از خانه بروید.
*ورزش کنید.
*با یک دوست صحبت کنید.
*از یک شیء استفاده کنید.
*آواز بخوانید.
*دعا و مراقبه کنید.
انتخاب در لحظه
نکته کلیدی: خشونت، خشونت می آورد.
*نفس بکشید.
*دور شوید.
*ساکت بمانید.
*آرام و آهسته صحبت کنید.
*وضعیت بدنی تان را تغییر هید.
*تا ده بشمارید.
*در پیامد فکر کنید.
مهارت خودآگاهی
آدمی برای رسیدن به اهداف خود در زندگی، نیازمند داشتن آگاهی از وضعیت خود است. آگاهی از خود در سایه ارزیابی ویژگی های بدنی، روانی و رفتاری و مهارتی است. بنابراین مهارت خودآگاهی یعنی توانایی یافتن و شناخت ویژگی های اخلاقی و رفتاری،خواسته ها، احساسات و هیجانات، افکار و باورها، ویژگی های بدنی، هدف های زندگی و غیره است. از این رو اگر ما خودمان را خوب بشناسیم و از ویژگی هایی که از آن برخورداریم، شناخت کافی داشته باشیم، آنگاه با"خود ارزیابی" صحیح می توانیم راه های واقع بینانه زندگی را پیدا کنیم و زندگی بهتری را برای خود مهیا کنیم و متناسب با داشته های خود، برنامه ریزی متناسبی را پیش روی خود قرار دهیم و نقاط ضعف خود را کاهش یا آن ها را تقویت نماییم.
ویژگی های افراد ماهر در زندگی خودآگاهی
*می دانند برخی از ویژگی های ظاهر و بدنی آن ها خوشایند و برخی ناخوشایند است.
*تصویر و ارزیابی واقع بینانه ای از خود دارند.
*به نقاط قوت و ضعف خود آگاهی دارند.
*نقاط قوت را ارتقاء و نقاط ضعف را کاهش یا بهبود می بخشند.
*روحیه ی انتقاد پذیری دارند.
*مسئولیت پذیر و نسبت به مسئولیت های خود آگاهی دارند.
*درک صحیحی از تجربه هیجانی دارند و می دانند چه تاثیری روی رفتار آن ها می گذارد.
*با اطمینان و با اراده ظاهر می شوند.
*افکار وعقاید خود را به راحتی بیان می کنند.
*داشته ها، نداشته ها و محدودیت های خود را می دانند.
عناصر مختلف خود آگاهی
*عزت نفس
*هویت و هویت یابی
*افتخارات
*ارزش ها
*مسئولیت
*هدف ها
*آرزو ها
*خواسته ها
*شناخت خصوصیات مثبت
* شناخت خصوصیات منفی
*شناخت علایق
*شناخت آرزوها
*شناخت خواسته ها و نیازها
*شناخت احساسات و عواطف و نیازها
نویسنده: امید زاهدی
منبع:کتاب کودک و خانواده
مطالب مرتبط:
خشم
بادکنک های خشم
