چرا عمران خان به ایران سفر کرد؟

روز گذشته عمران‌ خان نخست وزیر پاکستان برای گفتگو و مذاکره با مقامات ایرانی وارد تهران شد. او علت سفر خود به تهران را توسعه روابط دو جانبه در تمام عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بیان کرد.
آقای روحانی رئیس جمهور ایران هم در این گفتگو اظهار داشت: «اراده ایران توسعه روابط اقتصادی با همه همسایگان و از جمله پاکستان است و انرژی، حمل و نقل، ترانزیت، همکاری‌های بندری، توسعه بازارچه‌های مرزی و انتقال فناوری می‌تواند به روابط دو کشور شتاب بخشد.»(1)
اما رسانه‌ها معتقدند این سفر ابعاد دیگری نیز دارد.

عمران خان کیست؟

عمران‌ خان که فارغ‌التحصیل رشته فلسفه و اقتصاد از دانشگاه اکسفورد است، پس از اتمام تحصیل به پاکستان برگشت و بیشتر وقت خود را به مسابقات ورزشی به ویژه کریکت اختصاص داد. او چندین سال کاپیتان تیم ملی کریکت پاکستان بود و حتی توانست این تیم را قهرمان جام جهانی کند.
اما بعد از کنار گذاشتن کریکت، عمر خود را صرف امور انسان‌دوستانه و اجتماعی کرده و نخستین مرکز تخصصی سرطان در پاکستان را افتتاح کرده‌ است. همچنین سال ۲۰۰۸ عمران خان یک دانشکده فنی در مناطق روستایی «میانوالی» در ولایت پنجاب تأسیس کرد و نام آن را دانشکده «نامال» گذاشت.

از آشوب تا نخست وزیری

عمران‌ خان در سال ۱۹۹۶ پا به عرصه سیاست گذاشت و حزب «تحریک انصاف» را تأسیس و وعده برقراری عدالت در سراسر پاکستان را داد. او به عنوان رئیس حزب تحریک انصاف در سال ۲۰۰۲ و در انتخابات عمومی «انجمن ملی» پاکستان، نخستین کرسی خود را کسب کرد. همچنین در سال 2013 در انتخابات عمومی، حزب انصاف پیروز شده و عمران خان ریاست یکی از ولایات پاکستان را برعهده گرفت.
او که از مخالفان سیاست‌های نواز شریف بود، ریاست اعتراضات علیه او را برعهده گرفت و خواهان استعفای دولت نواز شریف بود. در نهایت نیز توانست در انتخابات سال 2018 با حدود 17 میلیون رای، نخست وزیر پاکستان شود.
عمران‌خان در مانیفست خود متعهد به ایجاد ۱۰ میلیون شغل جدید و ساخت ۵ میلیون واحد مسکونی ارزان‌ قیمت برای افراد کم درآمد طی ۵ سال آینده شد. او در مورد سیاست خارجی پاکستان نیز بیان کرد: «خواهان برقراری روابط بهتر با افغانستان و گشایش مرز‌ها بین دو کشور هستیم. همچنین مشتاق به افزایش همکاری‌ها و بهبود روابط با ایران هستیم.»(2)

به دنبال صلح

سفر عمران‌ خان به ایران با حواشی زیادی همراه بوده و تحلیل‌گران نظرات متفاوتی در این مورد داشته‌اند. برخی کارشناسان حوزه بین‌الملل معتقدند که سفر عمران خان به تهران برای میانجی‌گری بین ایران و عربستان است. عمران‌ خان در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک هم اعلام کرده بود که قصد دارد برای کاهش تنش میان ایران و عربستان میانجی‌گری کند.
در همین زمینه «فاطمه امان» تحلیل‌گر ارشد مرکز جنوب آسیا در شورای آتلانتیک گفت: «در حال حاضر عمران خان مناسب‌ترین شخصیتی است که می‌تواند میان ایران و عربستان میانجی‌گری کند. در اوج تنش‌های میان ایران و عربستان، پاکستان میلیاردها دلار کمک عربستان را دریافت کرد تا جانی به اقتصادش بدهد. همچنین عمران خان توانست در آن زمان به ایران برود و با مقامات ایرانی گفتگو و رایزنی کند. در آن زمان عمران خان این طور نشان داد که می‌تواند در روابط پاکستان با ایران و پاکستان با عربستان توازن و تعادل برقرار بکند.»
سفر احتمالی عمران‌ خان از تهران به ریاض این مسئله را بیش از پیش تایید می‌کند.

پیک ترامپ

از دیگر دلایل سفر عمران‌ خان به ایران ایجاد پلی برای گفتگو میان ایران و آمریکاست. او در نشست خبری به خبرنگاران گفت: «ترامپ از من خواست تسهیل‌کننده گفت‌وگو بین ایران و آمریکا باشم، که ما امروز جزییاتی را در این خصوص مورد بحث قرار دادیم و باز هم می‌دانیم که سختی‌هایی در این حوزه وجود دارد اما از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنیم که تحریم‌ها علیه ایران برداشته شود و برجام مجدداً توسط همه اعضای آن امضا شود.»(3)
در چند سال اخیر مقامات بسیاری از کشورهای منطقه برای برقراری گفتگو بین ایران و آمریکا به تهران سفر کرده‌اند اما هر بار با تحریکات ترامپ و توهین او به ملت ایران، این دیدارها بی‌نتیجه مانده. حتی برخی از این مقامات بخاطر سیاست‌های متناقض ترامپ از او گله کردند.

ایران و عربستان؛ دوست یا دشمن؟

اتفاقات پالایشگاه آرامکو و سوختن کشتی نفتی ایران در چند روز اخیر روابط ایران و عربستان را بیش از پیش تحت شعاع قرار داده و اگر همین روند ادامه پیدا کند ممکن است درگیری مستقیم میان این دو کشور رخ دهد.
اما روحانی با اشاره به اینکه امنیت منطقه باید توسط کشورهای منطقه تامین شود و دخالت بیگانگان باعث ناامنی می‌شود؛ در گفتگو با عمران‌خان گفت: «اولین گام برای کاهش تنش در منطقه، آتش بس در یمن و پایان حملات علیه مردم مظلوم این کشور است و ایران از هر اقدامی در این زمینه حمایت می‌کند.»
عمران خان نیز از طرح روحانی استقبال کرد و گفت: «هیچگونه درگیری نباید بین ایران و عربستان ایجاد شود چرا که تبعات این موضوع نه تنها این دو کشور، بلکه کل کشورهای منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.»
پی‌نوشت:
1. خبرگزاری فارس
2. خبرگزاری میزان
3. خبرگزاری فارس

---