غذاها و کارهایی که یبوست را بدتر میکنند
10 اشتباه تشدیدکنندهی یبوست + راهکارهای رفع آن
یبوست واقعاً ناراحتکننده و گاهی دردناک است و اگر دچارش باشید پس به احتمال زیاد، راهکارهای زیادی را تاکنون امتحان کردهاید. اما اشتباهاتی وجود دارند که اگر مرتکبشان شوید، این راهکارها نه تنها بیفایدهاند بلکه یبوستتان را تشدید نیز میکنند. گاهی یبوست، علامت مشکلی جدی مانند سندرم رودهی تحریکپذیر (IBS) یا دیورتیکول است. اگر یبوستتان بیش از دو هفته طول کشید به پزشک مراجعه کنید.
گاهی اوقات با حذف برخی مواد غذایی و تغییراتی کوچک در سبک زندگی میتوان یبوست را برطرف کرد و یا این که از وقوع آن جلوگیری کرد. گاهی هم کارهایی انجام میدهیم که اوضاع را وخیمتر میکند. در ادامه 10 اشتباهی که موجب بدتر شدن یبوست میشود و راهکارهای مقابله با آن را آوردهایم. با ما همراه باشید.
1- مصرف هر آنچه از آرد سفید تهیه شده باشد
آرد سفید همان گندمی است که فیبرهایش دور ریخته شده است و همانطور که میدانید فیبرها برای سلامت دستگاه گوارش و حرکات منظم آن لازماند؛ بنابراین، برای کمک به رفع یبوست و همچنین جلوگیری از بازگشت آن، خوراکیهایی که با آرد سفید تهیه شدهاند مانند شیرینیها، کیکها، بیسکویتها، دوناتها، پپرونی، پیتزا و ساندویچهای تهیه شده با نان سفید و تست را حذف کنید.
2- خوردن گوشتهای فراوری شده
گوشتهای فراوری شده به سختی در دستگاه گوارش هضم میشوند و همچنین اغلب دارای نیترات هستند که موجب یبوست میشود. پس برای رفع یبوست و جلوگیری از بازگشت آن از مصرف سوسیس، کالباس، هاتداگ و ... بپرهیزید.
3- بیتحرک بودن
به خاطر یبوست، بیتحرک ماندن یک اشتباه بسیار بزرگ است. درست است که یبوست شدید میتواند حرکت کردن را ناراحتکننده کند اما باید تحمل کنید و تحرک داشته باشید. ورزش، به عملکرد گوارشتان کمک میکند. نیازی نیست تمرینات طولانیمدت و شدید انجام دهید. حتی پیادهرویهای سبُک یا چند تمرین در خانه نیز میتوانند مؤثر باشند.
4- مصرف مکمل کلسیم یا آهن
بهتر است وقتی که یبوست دارید، مکمل کلسیم و آهن مصرف نکنید. این مواد معدنی در انقباضات سیستم گوارشتان اختلال ایجاد میکنند. در واقع، دریافت این املاح از طریق منابع گیاهی نیز باید همراه با فیبر فراوان باشد که یبوست را کمتر میکند.
5- مصرف زیاد ملینها
ملینها ممکن است راهحلی بسیار عالی برای رفع یبوستتان به نظر برسند؛ اما مصرف زیاد و مکرر آنها در واقع تأثیر معکوس دارد. وابسته شدن سیستم دفعتان به این ملینها میتواند یبوست را بدتر کند. فقط گهگاه از ملین استفاده کنید. بهتر است از روشهایی که ثابت شده در تخفیف یبوست مؤثرند بهره ببرید مانند نوشیدن آب فراوان و افزایش مصرف فیبر.
6- خوردن غذاهای فرآوری شده
اوضاع یبوست با مصرف غذاهای فرآوری شده خرابتر خواهد شد. اینگونه خوراکیها سرشار از سدیم هستند که با پایین آوردن میزان آب مدفوع، دفع آن را سختتر میکند.
7- خوردن شکلات
خوردن شکلات مشکل یبوستتان را رفع نمیکند و در واقع میتواند بدترش هم بکند. خیلی از افرادی که یبوست و سندرم رودهی تحریکپذیر دارند میگویند که با خوردن شکلات، علائم یبوستشان تشدید میشود. محققان هنوز نمیدانند علت این ارتباط چیست اما عناصری مانند شیر و کافئین ممکن است تأثیرگذار باشند.
8- مصرف زیاد لبنیات
حتماً میدانید که مصرف زیاد فرآوردههای لبنی میتواند با کُند کردن گوارش، سبب یبوست شود. برخی، لاکتوز و پروتئینهای آن را مسئول این اتفاق میدانند. زمانی که یبوست دارید انواع پنیر، بستنی، ماست و سایر محصولات لبنی را مصرف نکنید. و اما ماست، بعد از رفع یبوست شاید بخواهید آن را وارد رژیم غذاییتان کنید. پروبیوتیکهای آن به سلامت دستگاه گوارشتان کمک میکنند و باعث میشوند که احتمال ابتلا به یبوست در آینده کمتر شود. پس بعد از رفع یبوست آن را امتحان کنید.
ضمناً از مصرف سایر فرآوردههای حیوانی مانند تخممرغ و گوشت پرهیز کرده و سراغ میوهها (انجیر، گلابی و ...) و سبزیهای فیبردار، حبوبات و غلات و دانههای کامل (تخم کتان، اسفرزه و ...) بروید. اگر هم نمیتوانید لبنیات نخورید، نوع بدون لاکتوز آن را انتخاب کنید.
9- مصرف برخی از داروها
- بیشتر داروهای فشارخون میتوانند یبوست را بدتر کنند زیرا مدر هستند. این داروها، مایعات بدن را دفع میکنند و مدفوع را سخت و خشک میکنند.
- مصرف داروهای آنتیاسید برای درمان سوزش معده نیز اثر بدی بر یبوست دارند، مخصوصاً اگر حاوی آلومینیوم و کلسیم باشند.
- داروهای ضدافسردگی نیز میتوانند یبوست را دردسرسازتر کنند.
اگر فکر میکنید دارویی که مصرف میکنید علت یبوست شماست، با پزشکتان این مسئله را مطرح کنید تا در صورت امکان داروی دیگری را جایگزین کند.
10- خوردن غذاهای سرخشده
مانند گوشتهای فرآوری شده، هضم غذاهای چرب و سرخشده هم برای بدن بسیار سخت است، بنابراین سرعت فرایند گوارش را کاهش داده و باعث یبوست میشوند.
برای رفع یبوست و جلوگیری از بازگشت آن، از مصرف گوشت سرخشده، همبرگرهای آماده، سیبزمینی سرخکرده، مرغ سرخشده و ماهی سرخشده بپرهیزید.
فیبر بیشتری مصرف کنید
- روزتان را با غلات صبحانه فیبردار شروع کنید. برخی از برندها حاوی 14 گرم فیبر غیرمحلول هستند. این نوع فیبر به مدفوع حجم میدهد. اگر عادت به خوردن فیبر ندارید، از مقدار کم شروع کنید و کمکم آن را اضافه کنید تا دچار نفخ و گرفتگی نشوید.
- دانه بذر کتان نیز سرشار از فیبر است و ضمناً چربیهای مفیدی نیز دارد. یک قاشق غذاخوری بذر کتان آسیاب شده را دو تا سه بار در روز مصرف کنید. ضمناً میتوانید پودر بذر کتان را به اسموتی یا غلات صبحانهتان نیز اضافه کنید.
- با افزایش مصرف فیبر باید مقدار بیشتری نیز آب بنوشید؛ دستکم 8 لیوان آب در روز.
صبح یک نوشیدنی داغ بنوشید
- یک فنجان قهوه داغ در صبح چیزی است که در مورد برخی افراد دچار یبوست واقعاً جواب میدهد. کافئین میتواند یبوست را کمتر کند اما فراموش نکنید که زیادهروی نباید بکنید زیرا قهوه ادرارآور است.
- چای گیاهی بدون کافئین یا حتی یک فنجان آبجوش با کمی آبلیمو نیز به رفع یبوست کمک میکند.
- چای قاصدک نیز تا حدودی ملین است. یک قاشق چایخوری ریشهی خشک شدهی قاصدک را در یک فنجان آب جوش دم کرده و سه بار در روز بنوشید.
میوه خشک بخورید
-آلو خشک یکی از قدیمیترین راهکارهای خانگی برای رفع یبوست است. آلو، فیبر زیادی دارد و ضمناً حاوی ترکیبی به نام دی هیدروکسی فنیل ایساتین است که رودهی بزرگ را به کار میاندازد.
- کشمش نیز فیبر زیاد و اسید تارتاریک دارد که ملین است.
خونسرد باشید و به خودتان فشار نیاورید
هرگز برای دفع به خودتان فشار نیاورید. با فشار وارد کردن به بدنتان جهت دفع دچار هموروئید یا شقاق و یا فیشر مقعدی خواهید شد که در نهایت، دهانهی مقعد را تنگ و باریک کرده و خودش علتی برای یبوست خواهد شد.
بیشتر بخوانید
اشتباهات تشدیدکنندهی یبوست
1- مصرف هر آنچه از آرد سفید تهیه شده باشد
آرد سفید همان گندمی است که فیبرهایش دور ریخته شده است و همانطور که میدانید فیبرها برای سلامت دستگاه گوارش و حرکات منظم آن لازماند؛ بنابراین، برای کمک به رفع یبوست و همچنین جلوگیری از بازگشت آن، خوراکیهایی که با آرد سفید تهیه شدهاند مانند شیرینیها، کیکها، بیسکویتها، دوناتها، پپرونی، پیتزا و ساندویچهای تهیه شده با نان سفید و تست را حذف کنید.
2- خوردن گوشتهای فراوری شده
گوشتهای فراوری شده به سختی در دستگاه گوارش هضم میشوند و همچنین اغلب دارای نیترات هستند که موجب یبوست میشود. پس برای رفع یبوست و جلوگیری از بازگشت آن از مصرف سوسیس، کالباس، هاتداگ و ... بپرهیزید.
3- بیتحرک بودن
به خاطر یبوست، بیتحرک ماندن یک اشتباه بسیار بزرگ است. درست است که یبوست شدید میتواند حرکت کردن را ناراحتکننده کند اما باید تحمل کنید و تحرک داشته باشید. ورزش، به عملکرد گوارشتان کمک میکند. نیازی نیست تمرینات طولانیمدت و شدید انجام دهید. حتی پیادهرویهای سبُک یا چند تمرین در خانه نیز میتوانند مؤثر باشند.
بیشتر بخوانید
بهتر است وقتی که یبوست دارید، مکمل کلسیم و آهن مصرف نکنید. این مواد معدنی در انقباضات سیستم گوارشتان اختلال ایجاد میکنند. در واقع، دریافت این املاح از طریق منابع گیاهی نیز باید همراه با فیبر فراوان باشد که یبوست را کمتر میکند.
5- مصرف زیاد ملینها
ملینها ممکن است راهحلی بسیار عالی برای رفع یبوستتان به نظر برسند؛ اما مصرف زیاد و مکرر آنها در واقع تأثیر معکوس دارد. وابسته شدن سیستم دفعتان به این ملینها میتواند یبوست را بدتر کند. فقط گهگاه از ملین استفاده کنید. بهتر است از روشهایی که ثابت شده در تخفیف یبوست مؤثرند بهره ببرید مانند نوشیدن آب فراوان و افزایش مصرف فیبر.
6- خوردن غذاهای فرآوری شده
اوضاع یبوست با مصرف غذاهای فرآوری شده خرابتر خواهد شد. اینگونه خوراکیها سرشار از سدیم هستند که با پایین آوردن میزان آب مدفوع، دفع آن را سختتر میکند.
7- خوردن شکلات
خوردن شکلات مشکل یبوستتان را رفع نمیکند و در واقع میتواند بدترش هم بکند. خیلی از افرادی که یبوست و سندرم رودهی تحریکپذیر دارند میگویند که با خوردن شکلات، علائم یبوستشان تشدید میشود. محققان هنوز نمیدانند علت این ارتباط چیست اما عناصری مانند شیر و کافئین ممکن است تأثیرگذار باشند.
ملینها ممکن است راهحلی بسیار عالی برای رفع یبوستتان به نظر برسند؛ اما مصرف زیاد و مکرر آنها در واقع تأثیر معکوس دارد. وابسته شدن سیستم دفعتان به این ملینها میتواند یبوست را بدتر کند
8- مصرف زیاد لبنیات
حتماً میدانید که مصرف زیاد فرآوردههای لبنی میتواند با کُند کردن گوارش، سبب یبوست شود. برخی، لاکتوز و پروتئینهای آن را مسئول این اتفاق میدانند. زمانی که یبوست دارید انواع پنیر، بستنی، ماست و سایر محصولات لبنی را مصرف نکنید. و اما ماست، بعد از رفع یبوست شاید بخواهید آن را وارد رژیم غذاییتان کنید. پروبیوتیکهای آن به سلامت دستگاه گوارشتان کمک میکنند و باعث میشوند که احتمال ابتلا به یبوست در آینده کمتر شود. پس بعد از رفع یبوست آن را امتحان کنید.
ضمناً از مصرف سایر فرآوردههای حیوانی مانند تخممرغ و گوشت پرهیز کرده و سراغ میوهها (انجیر، گلابی و ...) و سبزیهای فیبردار، حبوبات و غلات و دانههای کامل (تخم کتان، اسفرزه و ...) بروید. اگر هم نمیتوانید لبنیات نخورید، نوع بدون لاکتوز آن را انتخاب کنید.
9- مصرف برخی از داروها
- بیشتر داروهای فشارخون میتوانند یبوست را بدتر کنند زیرا مدر هستند. این داروها، مایعات بدن را دفع میکنند و مدفوع را سخت و خشک میکنند.
- مصرف داروهای آنتیاسید برای درمان سوزش معده نیز اثر بدی بر یبوست دارند، مخصوصاً اگر حاوی آلومینیوم و کلسیم باشند.
- داروهای ضدافسردگی نیز میتوانند یبوست را دردسرسازتر کنند.
اگر فکر میکنید دارویی که مصرف میکنید علت یبوست شماست، با پزشکتان این مسئله را مطرح کنید تا در صورت امکان داروی دیگری را جایگزین کند.
بیشتر بخوانید
مانند گوشتهای فرآوری شده، هضم غذاهای چرب و سرخشده هم برای بدن بسیار سخت است، بنابراین سرعت فرایند گوارش را کاهش داده و باعث یبوست میشوند.
برای رفع یبوست و جلوگیری از بازگشت آن، از مصرف گوشت سرخشده، همبرگرهای آماده، سیبزمینی سرخکرده، مرغ سرخشده و ماهی سرخشده بپرهیزید.
چند راهکار خانگی برای رفع یبوست
فیبر بیشتری مصرف کنید
- روزتان را با غلات صبحانه فیبردار شروع کنید. برخی از برندها حاوی 14 گرم فیبر غیرمحلول هستند. این نوع فیبر به مدفوع حجم میدهد. اگر عادت به خوردن فیبر ندارید، از مقدار کم شروع کنید و کمکم آن را اضافه کنید تا دچار نفخ و گرفتگی نشوید.
- دانه بذر کتان نیز سرشار از فیبر است و ضمناً چربیهای مفیدی نیز دارد. یک قاشق غذاخوری بذر کتان آسیاب شده را دو تا سه بار در روز مصرف کنید. ضمناً میتوانید پودر بذر کتان را به اسموتی یا غلات صبحانهتان نیز اضافه کنید.
- با افزایش مصرف فیبر باید مقدار بیشتری نیز آب بنوشید؛ دستکم 8 لیوان آب در روز.
صبح یک نوشیدنی داغ بنوشید
- یک فنجان قهوه داغ در صبح چیزی است که در مورد برخی افراد دچار یبوست واقعاً جواب میدهد. کافئین میتواند یبوست را کمتر کند اما فراموش نکنید که زیادهروی نباید بکنید زیرا قهوه ادرارآور است.
- چای گیاهی بدون کافئین یا حتی یک فنجان آبجوش با کمی آبلیمو نیز به رفع یبوست کمک میکند.
- چای قاصدک نیز تا حدودی ملین است. یک قاشق چایخوری ریشهی خشک شدهی قاصدک را در یک فنجان آب جوش دم کرده و سه بار در روز بنوشید.
میوه خشک بخورید
-آلو خشک یکی از قدیمیترین راهکارهای خانگی برای رفع یبوست است. آلو، فیبر زیادی دارد و ضمناً حاوی ترکیبی به نام دی هیدروکسی فنیل ایساتین است که رودهی بزرگ را به کار میاندازد.
- کشمش نیز فیبر زیاد و اسید تارتاریک دارد که ملین است.
خونسرد باشید و به خودتان فشار نیاورید
هرگز برای دفع به خودتان فشار نیاورید. با فشار وارد کردن به بدنتان جهت دفع دچار هموروئید یا شقاق و یا فیشر مقعدی خواهید شد که در نهایت، دهانهی مقعد را تنگ و باریک کرده و خودش علتی برای یبوست خواهد شد.