داروهای ملین برای رفع یبوست
اگر شما تا کنون ناراحتی ناشی از یبوست را تجربه کرده باشید، ممکن است به فکر استفاده از ملین ها افتاده باشید. میزان حرکات طبیعی روده، از سه بار در روز تا دو بار در هفته متغیر است.
اشکال داروهای ملین
- قرص
- کپسول
- شربت
- پودرها (به صورت محلول در آب یا آب میوه)
- شیاف
فواید و مضرات ملین
ملین ها می توانند باعث بهبودی و پیشگیری از یبوست شوند.
مصرف ملین های خوراکی موجب کاهش جذب برخی از داروها و مواد غذایی در بدن می شود.
مصرف زیاد ملین ممکن است ویتامین های ضروری و سایر موادمغذی را پیش از آن‌که فرصت جذب پیدا کنند، از روده بیرون براند.
ملین ها در دفع آب، سدیم و پتاسیم از بدن نیز شرکت می کنند.
همچنین مصرف بیش از حد ملین ها قادر است سندرم روده تنبل را باعث شود. در این حالت روده قادر به انجام عملکرد خود نیست.
انواع داروهای ملین
1- ملین های حجم دهنده : این نوع ملین ها حجم مدفوع را افزایش می دهند. متاموسیل و سیتروسل از این نوع هستند و استفاده طولانی مدت از آنها بی خطر است.
داروهای ملین حجم دهنده نبایستی به صورت خشک بلعیده شوند و باید با یک نوشیدنی مصرف گردند.
برای اینکه داروهای ملین به طور صحیح عمل کنند و روده دچار انسداد و خشکی نشود، بایستی مقدار کافی آب و مایعات روزانه مصرف شود.
اثر این نوع داروهای ملین، بعد از 12 ساعت و در بعضی موارد بعد از 2 تا 3 ساعت دیده می شود.
2- ملین های محرک : این نوع از ملین ها سرعت حرکات روده را افزایش می دهند.
اثر این ملین ها در صورتی که با غذا خورده شوند، کاهش می یابد. لذا این نوع ملین ها غالبا در موقع خواب مصرف می شوند.
3- ملین های اسموتیک (نرم کننده) : این ملین ها با کشیدن آب به داخل روده باعث می شوند، مدفوع نرم تر شده و به آسانی عبور کند.
این ملین ها به چند دسته تقسیم می شوند:
الف- نمک ها (نمک های منیزیم، سدیم، فسفات): این ملین ها در درمان طولانی مدت یبوست استفاده نمی شوند. غالبا نیم تا سه ساعت بعد از مصرف، اثر آنها ظاهر می شود. زمانی که مقادیر زیادی دارو با معده خالی مصرف شود، دارو سریع تر اثر می کند.
ب- لاکتولوز: این ملین ها برای درمان طولانی مدت یبوست استفاده می شوند. غالبا بعد از 1 تا 2 روز اثر دارو ظاهر می شود.
4- ملین های ترکیبی : بعضی داروها، ترکیبی از انواع ملین ها مثل ملین های محرک و ملین های اسموتیک هستند، ولی هیچ مزیتی نسبت به داروهای انفرادی ندارند و ممکن است باعث بروز عوارض بیشتری شوند.
مصرف ملین ها در کودکان
- داروهای ملین نبایستی بدون تجویز پزشک به کودکان زیر شش سال داده شوند، زیرا کودکان نمی توانند علائم خود را به صورت دقیق توضیح دهند.
- قرص بیزاکودیل نباید در بچه های زیر 6 سال مصرف شود، زیرا ممکن است قرص را جویده و در معده ایجاد حساسیت کند.
مصرف ملین ها در سالمندان
در صورتی که داروهای ملین محرک به طور مداوم مصرف شوند، باعث بدتر شدن ضعف، عدم تطابق، سرگیجه و احساس سبکی سر در سالمندان می شوند.
مصرف ملین ها در حاملگی
اکثر ملین ها در طول دوران بارداری قابل استفاده می باشند. در حاملگی غالبا ملین های حجم دهنده و نرم کننده مدفوع تجویز می شوند.
در صورت مصرف داروهای ملین در طول حاملگی بایستی به نکات زیر توجه نمود:
- بعضی ملین ها به ویژه ملین های حجم دهنده، محتوی مقادیر بالای قند و سدیم می باشند و ممکن است به صورت ناخواسته باعث افزایش فشار خون یا احتباس مایعات در بدن شوند.
- بایستی از مصرف ملین های نمکی حاوی منیزیم، پتاسیم و فسفات در نارسایی کلیه خودداری کرد.
- ملین های محرک در خانم های باردار ممکن است باعث بروز عوارض جانبی شوند.
- روغن کرچک به علت احتمال بروز انقباضات رحمی، در خانم های باردار نباید مصرف شود.
مصرف ملین ها در مادران شیرده
- ملین های حاوی: کاسکارا و دانترون، ممکن است وارد شیر شوند.
اگرچه مقدار داروی ملینی که وارد شیر می شود معمولا ناچیز می باشد، ولی مواردی از بروز اسهال در نوزادان گزارش شده است.
داروهای ملین را با این داروها نخورید
- استفاده همزمان از داروهای ملین با این داروها توصیه نمی شود: آزاتیوپرین، سیکلوپورین، متادون، جین سینگ، دروپریدول، هیالورونیداز، هیالورونیداز، لیکوریک و تترابنازین.
- ملین ها می توانند با داروهای رقیق کننده خون نظیر وارفاین (کومادین)، آنتی بیوتیک هایی نظیر: تتراسایکیلین و سیپرفلوگزاسین و بعضی داروهای قلبی تداخل کنند.
مواردی که داروهای ملین نباید مصرف شوند
- آپاندیسیت (التهاب آپاندیس)
- خونریزی روده با علت نامشخص
- برداشتن کولون (روده بزرگ) با عمل جراحی
- دیابت نوع دوم : بعضی از ملین ها حاوی مقادیری زیادی قند می باشند.
- فشار خون بالا: بعضی از ملین ها حاوی مقادیر بالایی سدیم می باشند.
درمان طبیعی یبوست
- خوردن یک قاشق چایخوری روغن کرچک در صبح زود.
- نوشیدن محلول خاکشیر و آب گرم (نه داغ) به صورت ناشتا.
- نوشیدن یک لیوان آب گرم که یک قاشق چایخوری عسل در آن حل شده است، دو بار در روز.
- مصرف نصف فنجان آب پرتقال مخلوط با نصف فنجان روغن زیتون، دو بار در روز.
- خوردن انجیرخشک و آلوخشک خیسانده.
- خوردن مخلوط سبوس گندم با ماست.
- نوشیدن مخلوط یک قاشق چایخوری شیره ذرت در یک لیوان آب
- گیاهان سبوس دار را با شیر یا آب گرم مخلوط کنید و بنوشید.
- نوشیدن آب قره قروط و آلو در صبح.
- در کودک: مخلوط آب کشمش و کمی کره، سه بار در روز.
- شب دو عدد خرما را در آب خیس کرده و صبح روز بعد خرماها را له کنید و آن را سه بار در روز بخورید.
- آب برخی میوه ها مانند: انبه، موز، سیب.
- یک چهارم فنجان آب هویج، یک فنجان آب گوجه فرنگی و نصف فنجان آب کلم را مخلوط کرده و سه بار در روز میل کنید.
- نوشیدن مقادیر زیاد مایعات به صورت روزانه (6 تا 8 لیوان)
- ورزش منظم به خصوص پیاده روی که معجزه می کند. (اگر شخصی از صندلی چرخ دار استفاده می کند، انقباض عضلات شکم و بالا آوردن پاها به درمان یبوست کمک می کند).
فرآوری: مریم سجادپور
بخش سلامت تبیان
منابع :
سایت معاونت غذا و دارو - دکتر زهرا عرب زاده
روزنامه کیهان
پایگاه اطلاع رسانی پرستاری
مطالب مرتبط :
