از چشم ها مراقبت كنيم
از چشم ها مراقبت كنيم
هرگاه صحبت از بيمارى هاى خطرناك مى شود، فوراً به ياد پرفشارى خون ، كلسترول بالا ، بيمارى هاى عروق كرنر و... مى افتيم، در صورتى كه بيمارى هاى مربوط به چشم، يكى از مهم ترين عواملى است كه باعث شلوغى بيمارستان ها و كلينيك هاى پزشكى مى شود.
در اين مطلب تعدادى از بيمارى هاى شايع چشمى را كه بيشترين مورد نابينايى نيز مربوط به آنهاست، شرح مي دهيم.
• استرابيسم (Strabismus)
يكى از شايع ترين مشكلات چشم به خصوص در كودكان است كه اگر در دوران كودكى درمان نشود، به اختلال ديد دائمى منجر خواهد شد. استرابيسم يا انحراف چشم(لوچي چشم)، اختلالى است كه در آن چشم ها، وضعيت ناهمگونى نسبت به يكديگر پيدا كرده و هر كدام از چشم ها در جهات مختلف نگاه مى كنند. در استرابيسم يكى از چشم ها مستقيم نگاه كرده و چشم ديگر به سمت داخل، خارج، بالا يا پايين منحرف مى شود.
استرابيسم دو نوع دارد:
انحراف داخلى چشم كه "ايزوتروپى" نام دارد و انحراف خارجى كه "اگزوتروپى" ناميده مى شود.
در نوع ايزوتروپى، انحراف چشم به سمت داخل بوده و بيشتر شيرخواران را مبتلا مى كند.
اگزوتروپى نيز در كودكان اتفاق مى افتد، زمانى كه به دور خيره مى شوند که معمولاً با بيمارى، خستگى و چرت زدن شدت مى يابد.
استرابيسم كودكان در صورتى كه به موقع درمان نشود، كاهش ديد يا آمبليوپى(تنبلي چشم) را به همراه خواهد داشت. آمبليوپى را مى توان با بستن چشم تا حد كمى درمان كرد. البته اگر درمان آن به تاخير بيافتد، كاهش ديد دائمى شده و موفقيت درمان آن تا حد زيادى كاهش مى يابد.
خشكى شديد چشم، سردرد حين فعاليت چشمى و نداشتن ديد مناسب به خصوص از يك چشم، از مهم ترين علائم استرابيسم است كه در كودكان ديده مى شود.
مهم ترين راه پيشگيرى از چنين عارضه اى معاينه چشم در طول دوره شيرخوارى و سنين قبل از مدرسه است. در غير اين صورت با پيشرفت بيمارى تنها جراحى است كه مى تواند كودك را از خطر كاهش ديد نجات دهد.
• گلوكوم (آب سياه چشم) (Glaucoma)
اين بيمارى زمانى اتفاق مى افتد كه به دليل خارج نشدن مايع زلاليه، فشار داخل چشم بالا مي رود و عصب بينايى آسيب مى بيند. گلوكوم يكى از خطرناك ترين انواع بيمارى هاى چشم است، زيرا هيچ گونه علامت خاصى ندارد و فرد هنگامى متوجه بيمارى خود مى شود كه رشته هاى عصب بينايى كاملاً از بين رفته و ديد به شدت افت پيدا کرده است.
آب سياه دو نوع دارد كه به نوع باز و بسته تقسيم مى شود:
در نوع باز، تخليه زلاليه به كندى صورت مى گيرد كه سبب تجمع آن و بالا رفتن سريع فشار داخل چشم مى شود. گلوكوم باز در ابتدا، علامت خاصى ندارد،ولى با پيشرفت بيمارى آرام آرام ميدان بينايى محدود مى شود تا اينكه در مرحله ايى،فرد ديدش را كاملاً از دست مى دهد.
گلوكوم بسته بسيار پرعلامت است. در اين نوع كه با درد چشم، تهوع، سردرد، قرمزى چشم و تارى ديد همراه است، فرد مى تواند در طول مدت كوتاه، بيمارى خود را درمان كند. البته اگر موفق به شناسايى بيمارى خود در مراحل اوليه شود.
بالا بودن سن، سابقه ابتلا به آب مرواريد، نزديك بينى و استفاده از داروهاى كورتونى از ديگر عوامل ابتلا به گلوكوم است كه بايد مورد توجه افرادى كه شرايط فوق را دارند، قرار گيرد.
• آب مرواريد(كاتاراكت) (Cataract)
آب مرواريد از نظر علمى يعنى ايجاد هر نوع كدورت در عدسى چشم. تغيير در ساختار پروتئينى چشم كه در اثر ضربه، مصرف برخى داروها، قرار گرفتن در معرض تابش مستقيم نور خورشيد و بالا رفتن سن اتفاق مى افتد، مهم ترين دليل كدر شدن عدسى چشم است.
سرعت ايجاد آب مرواريد، نزد افراد مختلف فرق مى كند و حتى ممكن است بين دو چشم متفاوت باشد. آب مرواريد هايى كه با افزايش سن ايجاد مى شوند، طى چند سال به تدريج به وجود مى آيند. ساير آب مرواريدها كه در اثر مواردى نظير بيمارى قند ، مصرف كورتون و واردشدن ضربه بروز مى كنند، به سرعت طى چندين ماه پديد مى آيند كه سريعاً نيز باعث كاهش ديد مى شوند. معاينه دقيق و ساليانه در افراد زير 50 سال و معاينه هر 6 ماه يك بار در افراد سالمند از مهم ترين راهكارهاى پيشگيرى از كاتاراكت به شمار مى رود.
• دژنراسيون ماكولا((Age-related Macular Degeneration (AMD)
يك بيمارى مزمن و پيشرونده كه در افراد مسن ديده مى شود و شايع ترين علت كورى در جهان است. در اين بيمارى، لكه زرد يا ماكولا كه قسمت حساس به نور در شبكيه چشم بوده و مسئول ديد مستقيم و كارهايى نظير خواندن، نوشتن و رانندگى است، تخريب مى شود. اين بيمارى درمان قطعى ندارد ولى با ايجاد تغييرات در رژيم غذايى و مصرف برخى از داروها مى توان از بروز آن جلوگيرى كرده يا به تعويق انداخت. پژوهش ها نشان مى دهد، مصرف مواد غذايى نظير توئين، زيگزانتين و ويتامين هاى A، C و E خطر ابتلا به دژنراسيون ماكولا را تا حد زيادى كاهش مى دهد. يك سرى از تحقيقات نيز خبر از مفيد بودن ماهى در حفاظت از چشم در مقابل دژنراسيون ماكولا مى دهد.
براى پيشگيرى از بروز اين عارضه كه بيشتر در افراد مسن بالاى 65 سال ديده مى شود، موراد زير بايد رعايت شوند:
*انتخاب يك رژيم غذايى سالم كه در آن حداقل 5 واحد ميوه و سبزى خورده شود.
*مصرف ويتامين هاى آنتى اكسيدانى نظير ويتامين A، C و E كه به مقادير فراوان در اسفناج، ذرت، هويج، زرده تخم مرغ ، شير، جگر، سويا، جوانه گندم و انواع كلم يافت مى شود،
*كنترل وزن براى جلوگيرى از چاقى و بيمارى هايى نظير ديابت و فشار خون بالا،
*استفاده از عينك آفتابى و كلاه مناسب براى جلوگيرى از تابش مستقيم اشعه ماوراءبنفش خورشيد به چشم،
*معاينه مرتب و پيگير توسط چشم پزشک
*مطالب مرتبط:
باورهاي غلط درباره چشم(قسمت اول) و (قسمت دوم)
استرابيسم (انحراف چشم يا لوچي)
چرا رنگ دو چشم بعضي از افراد با هم متفاوت است؟