شش عادت مادرانه برای کاهش استفراغ کودک (۰ تا ۱۲ ماه)

نوزادان سیستم گوارش ضعیفی دارند و دریچهٔ معدهٔ آنها هنوز قوی و هماهنگ نشده؛ بنابراین وقتی شیر می‌خورند به‌راحتی هوا نیز می‌بلعند. این جریان اضافی هوا نه‌تنها معده کوچک نوزاد را زود پُر می‌کند؛ بلکه باعث می‌شود شیری که کودک خورده به بالا برگردد و این اتفاق بسیار معمول است.

علت‌های استفراغ کودک

. گاستریت ویروسی: عفونت معده در اثر یک ویروس گوارشی شایع‌ترین دلیل است که به آن آنفلوانزای معده نیز می‌گویند. این بیماری با استفراغ شروع می‌شود و اسهال نیز می‌تواند ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد به وجود بیاید.

. آلرژی غذایی: استفراغ می‌تواند تنها علامت یک آلرژی غذایی باشد. در این حالت کودک فوراً بعد از خوردن غذای خاصی استفراغ می‌کند که هر چند چندان معمول نیست؛ اما کره بادام‌زمینی و تخم‌مرغ از شایع‌ترین آلرژی‌های غذایی کودکان هستند.

. سرفه‌کردن: محکم و شدید سرفه‌کردن هم می‌تواند باعث استفراغ کودک شود.

. علت‌های جدی‌تر: استفراغ باید در عرض ۲۴ ساعت برطرف شود؛ اما اگر بیشتر طول کشید شاید مشکل جدی‌تری وجود دارد، مثلاً عفونت کلیه یا تنگی پیلور.

اگر پای مشکلات گفته شده در میان نباشد می‌توانید راهکارهای زیر را در پیش بگیرید:

وعده‌های شیر کودک را بیشتر و کم‌حجم‌تر کنید
برای تغییر این وضعیت لازم است شما تغییراتی در نحوه شیردادن به کودک ایجاد کنید. حجم هر وعده را کاهش دهید؛ سیستم نابالغ گوارش کودک ظرفیت بسیار کمی دارد. به‌جای اینکه به‌یک‌باره مقدار زیادی شیر به کودک بدهید، وعده‌ها را بیشتر کنید و هر بار حجم کمتری شیر به کودک بدهید تا به گوارش کودک کمک کنید راحت‌تر و سریع‌تر کارش را انجام دهد.

اجازه ندهید کودک فوراً بعد از شیر خوردن دراز بکشد
همان‌طور که گفتیم نوزادان هنگام شیر خوردن به‌راحتی مقدار زیادی هوا می‌بلعند. اگر به کودک اجازه بدهید فوراً بعد از شیر خوردن دراز بکشد، احتمال استفراغ بسیار زیاد خواهد بود؛ بنابراین بعد از شیردادن به کودک حتماً آروغش را بگیرید تا معده کودک از هوای اضافی خلاص شود و کودک دچار نفخ و بدهضمی نشود.

نحوه شیردادن مهم است
در مورد بچه‌هایی که از سینه مادر شیر می‌خورند، اگر مقدار شیری که کودک می‌مکد بیشتر از مقدار شیری باشد که کودک به یکباره می‌تواند قورت بدهد، باعث استفراغ خواهد شد. البته همین مسئله در مورد بچه‌هایی که از شیشه شیر می‌خورند نیز وجود دارد.
به کودک به‌آرامی شیر بدهید و اجازه ندهید کودک به یکباره مقدار زیادی شیر ببلعد. شیشه شیر را با زاویه ۴۵ درجه نگه دارید تا هوا وارد پستانک و سپس وارد معده کودک نشود.

وضعیت خواب کودک را اصلاح کنید
وضعیت درست خواب کودک نه‌تنها به خواب بهتر او کمک می‌کند؛ بلکه احتمال رفلاکس را نیز کاهش می‌دهد. می‌توانید سر کودک را با زاویه ۳۰ درجه بالاتر قرار بدهید. این زاویه کمک می‌کند محتویات معده به بالا برنگردد.

کودک را در معرض دود سیگار قرار ندهید
قرارگرفتن کودک در معرض دود سیگار نه‌تنها به سلامتی و رشد او آسیب می‌زند؛ بلکه باعث افزایش ترشح اسید معده نیز می‌شود.

شاید کودک به مکمل کلسیم نیاز داشته باشد
اگر کودکتان علاوه بر استفراغ دچار بدخوابی شب نیز هست شاید تغذیه روزانهٔ او به‌اندازه کافی کلسیم ندارد. در این مورد با پزشک مشورت کنید.

اگر روش‌های گفته شده را به کار بردید؛ اما همچنان استفراغ‌های کودک ادامه داشت باید کودک را نزد پزشک ببرید.

معیار شدت استفراغ در کودک

. خفیف: یک تا دو بار در روز
. متوسط: سه تا هفت بار در روز
. شدید: کودک تقریباً هر چیزی را بالا می‌آورد، ۸ بار یا بیشتر در روز
شدت استفراغ بیشتر به مدت آن بستگی دارد. در شروع بیماری معمولاً کودک هر چیزی را بالا می‌آورد و این می‌تواند ۳ تا ۴ ساعت ادامه داشته باشد. بچه‌ها معمولاً پس از این مدت به وضعیت بهتری می‌رسند و ممکن است فقط در حد خفیف استفراغ داشته باشند.
اصلی‌ترین خطر استفراغ، دهیدراته شدن بدن کودک است و هر چه کودک کوچک‌تر باشد، ریسک دهیدراسیون یا کم‌آبی نیز بیشتر است.

از کجا بفهمید بدن کودک دهیدراته یا کم‌آب شده است؟

. استفراغ با اسهال آبکی، معمول‌ترین دلیل دهیدراسیون است.
. کودکی که در شرایط دهیدراسیون باید سریع‌تر به پزشک رسانده شود.
کودک در شرایط زیر دچار دهیدراسیون یا کم‌آبی بدن شده:
. مایعات نمی‌نوشد
. ادرارش زرد تیره است و ۸ ساعت شده که هیچ ادراری نکرده
. داخل دهان و زبان کودک بسیار خشک است
. وقتی گریه می‌کند اشکی ندارد
. ناخن شست کودک را فشار دهید تا بی‌رنگ شود. سپس رها کنید و ثانیه‌ها را بشمارید و ببینید چقدر طول می‌کشد تا به رنگ طبیعی‌اش برگردد. اگر بیشتر از دو ثانیه طول کشید پس بدن کودک کم آب است.

در برخی موارد، استفراغ همراه با برخی علائم دیگر مانند وزن نگرفتن، تب، سرفه‌های مداوم، گریه‌های مکرر و خون در مدفوع است. بزرگ‌شدن شکم می‌تواند ناشی از یک علت خاص پزشکی باشد؛ مانند اختلالی در گوارش، انسداد روده، درهم‌رفتگی روده و...؛ بنابراین باید هر چه سریع‌تر کودک را به بیمارستان برسانید.

---