نگاهی به کتاب دست‌های خالی، پاهای خونین

نویسنده: کاظم رستمی

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بیست و دوم بهمن ماه سال یک هزار و سیصد و پنجاه و هفت و استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی و پس از آن برگزاری رفراندوم که در یازدهم فروردین سال بعد انجام گرفت، فصل تازه ای از تاریخ نظامی – سیاسی بین دو کشور ایران و عراق آغاز شد.

با این تغییر و تبدیل شکوهمند و با توجه به تحول بنیادی و عمیق ساختار حکومت و جایگزینی نظام اسلامی مبتنی بر رأی و نظر مردم بجای نظام دیکتاتوری طاغوتی، بیشتر ارکان قدرت مثل نیروهای نظامی، انتظامی و در رأس آنها سیستم امنیتی و نیز سیاسی ایران به اقتضاء شرایط خاصی که وقوع این اتفاق عظیم ایجاب می‌کرد، از هم پاشیده یا متزلزل بودند. همین امر باعث شد که پیش از استقرار کامل نظام سیاسی جدید و با تحریک و تقویت کشورهای مخالف نظام نوپای جمهوری اسلامی، تحرکات تجزیه طلبانه‌ای با شعارهای ناسیونالیستی در چند نقطه از ایران عزیز و البته به طور عمده در مناطق غربی کشور آغاز شود.

در همین راستا حکومت بعثی عراق که خیالات متجاوزانه و بلند پروازانهای راجع به همسایگانش در سر داشت، فرصت را مغتنم شمرده و بیشترین نقش را در سراسر مرز مشترک میان دو کشور بر عهده گرفت؛ حکومت مستبد صدام، به حمایت و پشتیبانی از سه جریان تجزیه طلبانه در شمال غرب، غرب و جنوب مرزهای ایران پرداخت.

گروه‌هایی با عنوان "خلق کرد"، در منطقه ی شمال غرب که شامل استان های: آذربایجان غربی، کردستان و بخشی از استان کرمانشاه فعالیت می کردند که به دنبال خود مختاری و نهایتا تجزیه ی کشور بودند.

گروه دیگری در منطقه ی جنوب در استان خوزستان تشکیل شد که آنها نیز با نام "خلق عرب" فعالیت های خود را با هدف خود مختاری و در نتیجه تجزیه ی ایران دنبال می کردند.

معمولا با مسائل و حوادث شمال غرب و جنوب کشور چه در دوران قبل از دفاع مقدس و چه در ایام دفاع مقدس هشت ساله، یک آشنایی ابتدایی وجود دارد که احتمالا به علت گفته شدن و انعکاس رسانه‌ای حوادث این مناطق است اما آنچه مربوط به منطقه و جبهه میانی است مورد غفلت و کم توجهی واقع شده، حال آنکه بخش بسیار مهمی از تحولات دوران مختلف بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مربوط به این منطقه است که نقش بسیار مهمی در سایر تحولات و مناطق دیگر داشته است.

دقیقا شبیه شمالغرب و جنوب، در منطقه میانی نیز، عده‌ای از سران فراری ارتش شاهنشاهی و عناصر فراری ساواک به همراه عده‌ای از سرسپردگان نظام پهلوی با هدف تشکیل حکومت سلطنتی، در مناطق میانی از جمله استان کرمانشاه، با عنوان "ایران آزاد" گرد هم آمدند تا با سوء استفاده از شرایط بحرانی آن روزها به فعالیت های ضد نظام  خود بپردازند.

بدین ترتیب پس از پیروزی انقلاب استان کرمانشاه در نیمه‌ی غربی کشور هدف تاخت و تاز گروه‌های ضد انقلاب که از حمایت ارتش بعث عراق برخوردار بودند قرار گرفت و نهایتا در 31 شهریور سال 1359 هم زمان با دو استان ایلام و خوزستان هدف تهاجم و حمله‌ی سراسری دشمن بعثی قرار گرفت.

مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در راستای بیان ناگفته های جنگ تحمیلی به انتشار آثار ارزشمندی پرداخته که یکی از آن ها کتابی با عنوان " دست های خالی، پاهای خونین" است. نویسنده‌ی محترم این اثر جناب آقای "اسدالله احمدی" تمام تلاش خود را به کار بسته تا با پرداختن به عنصر ارزشمند مقاومت مردمی و ضرورت بررسی ابعاد و دامنه ی آن که در همان روزهای  ابتدایی دفاع مقدس امیدها و تخیلات واهی سران بعث را به یأس بدل نمود، بخشی از فقر پژوهش های درخور را در زمینه ی کمبود آثار فاخر و گویا در حوزه ی مقاومت مردم غیور کرمانشاه را جبران نماید.

این اثر به بازگو کردن بحران آفرینی های گروه های مسلح غیر قانونی و ضد انقلاب و بقایای فراری رژیم منحوس شاه پهلوی در مناطق سرپل ذهاب، قصر شیرین و گیلان غرب در بازه ی زمانی اسفند ماه 1357 تا شهریور 1359 می پردازد و با رویکردی پژوهشی و مستند، نقش مؤثر حکومت وقت عراق در تشدید هر گونه اقدام تجزیه طلبانه در مناطق مرزی را کاملا شفاف و مستدل بیان می کند.

در بخش های ابتدایی کتاب با نگاهی تاریخی به نحوه تشکیل کشور عراق پس از تجزیه ی دولت عثمانی در سال 1299  و نیز به وجود اختلافات بین دو دولت عثمانی و ایران و ادامه پیدا کردن این اختلافات پس از تجزیه ی دولت عثمانی و تشکیل کشور عراق  هم اشاره می نماید.

نویسنده طی شش فصل، ابتدا به بررسی پیشینه ی تاریخی و وضعیت جغرافیایی مناطق مورد بحث پرداخته، سپس به وقایع و بحران ها در ابتدای پیروزی انقلاب ایران نگاهی داشته و پس از به تصویر کشیدن اتفاقات نیمه ی اول سال 59 یعنی همان سال آغاز جنگ به تهاجم گسترده ی رژیم بعث عراق و اشغال شهرهای ( قصر شیرین، نفت شهر و سومار) می پردازد  وبا توصیف چگونگی این اشغال به دست قوای مهاجم دشمن، به دو بعد نظامی و مردمی وقایع آن روزگار میپردازد. در بعد نظامی و موضوعات مرتبط با آن – اعم از نیروهای نظامی در گیر جنگ، تاکتیک های نظامی به کار گرفته شده، سلاح های مورد استفاده ی دو طرف درگیر، محورهای هجوم، توان نظامی هر دو طرف به شکلی مستند و آماری پرداخته شده و بعد دیگر ماجرا یعنی مسائل مردمی، با تغییر زاویه دید، از نگاه مردم بومی و ساکن شهرهایی که مورد تجاوز دشمن واقع شده اند به موضوع اشاره کرده و عملکرد هر دو جبهه ی درگیر را مورد بررسی قرار داده است.

فصل انتهایی اثر به ضمائم که شامل: عکس ها، اسناد و مدارک می باشد اختصاص داده شده است.

مطالعه این کتاب تحقیقی برای علاقمندان به مسائل این منطقه بسیار مهم خصوصا کسانی که تاریخ دفاع مقدس و کتب مرتبط با فرماندهان و شهدای این خطه را دنبال کرده اند می تواند بسیار مفید باشد و نگاه جامع و دقیق تری ایجاد کند. به بیان ساده تر اگر به مقاومت عاشورایی رزمندگان سپاه همدان در ورودی شهر سرپل ذهاب و ماجراهای جبهه های قصر شیرین، گیلان غرب و ارتفاعات بازی دراز علاقمند هستید و کتبی را در این زمینه مطالعه کردید مطالعه این کتاب را از دست ندهید.