علل خون‌ دماغ شدن و درمان آن

طبق آمار، به طور تقریبی یك نفر از هر 10 نفر، دست كم یك بار سابقه خونریزی شدید از بینی داشته است.

خون‌ریزی ممكن است جزیی و یا خیلی شدید باشد. در واقع بعد از خونریزی‌های قاعدگی، خون‌ریزی بینی شایع‌ترین خون‌ریزی در انسان است كه به علت پارگی عروق مخاط بینی اتفاق می‌افتد.

دكتر لوئیس لوری- استاد بیماری های گوش و حلق و بینی دانشگاه تگزاس- می‌گوید: «بینی ما شبیه بینی حیوانات، خیس، مرطوب و لغزنده نیست، اما بینی انسان هم روزانه مقدار زیادی ماده مخاطی ترشح می‌كند كه 95 درصد آن را آب تشكیل می‌دهد و باعث مرطوب شدن هوایی می‌شود كه به ریه‌ها می‌فرستیم.

با بالا رفتن سن و پیر شدن افراد، از رطوبت بینی كاسته می‌شود و غشاء ظریف داخل بینی خشك و شكننده می‌شود كه با وارد شدن كوچك‌ترین فشاری، سیاهرگ ها و سرخرگ ها پاره شده و موجب بروز خون‌ریزی از بینی می‌شود.»

علل خون ریزی بینی

شایع‌ترین علت خونریزی بینی، ضربه (تروما) تلقی می‌شود. ضربه‌های خفیف، نظیر دست كاری بینی با انگشت، سبب از بین رفتن ترشحات طبیعی كه محافظ پوست و عروق هستند، می شود و منجر به خون‌ریزی بینی می‌گردد.

افراد با فشار خون بالا نیز مستعد خون‌ریزی بینی هستند. این مشكل در میان افراد مسن و به خصوص زنان یائسه كه موجب جمع و خشك شدن بافت‌های بدن از جمله مخاط بینی می‌شود، رایج‌تر است.

دست كاری بینی با انگشت،فشار خون بالا، تحریك غشاء مخاط بینی توسط جسم خارجی، تخلیه شدید بینی به هنگام سرماخوردگی، خشكی مخاط در فصل زمستان، یا تحریك آن زیر آفتاب شدید تابستان، عفونت‌های بینی و پولیپ یا مصرف برخی از داروها از عوامل بروز خون ریزی بینی هستند.

بیماران معمولاً از خونریزی هر دو سوراخ بینی شكایت دارند، در حالی كه در حقیقت یك سوراخ بینی خونریزی دارد و مشكلی جدی تلقی نمی‌شود، اما آزاردهنده بوده و ایجاد ترس می‌كند.

صرف نظر از اینكه خونریزی در اثر كدام یك از عوامل فوق ایجاد شده است، آنچه در میان همه موارد یكسان می باشد، انجام راه كارهایی جهت جلوگیری از خروج هر چه بیشتر خون از بینی است.

راه حل هایی ساده برای بند آوردن خون ریزی بینی

خونسردی خود را حفظ كنید.

اگر هنگام خونریزی به حالت دراز كشیده قرار گرفته و بنا به توصیه ی عامه مردم سرتان را عقب می‌گیرید، باید به شما تذكر دهیم كه ممكن است مقدار زیادی خون وارد حلق شما شده و احساس خفگی در شما ایجاد كند، بنابراین صاف بنشینید.

راست و مستقیم بنشینید، سر را به جلو خم كنید تا خون به گلو وارد نشود.

با ملایمت هر نوع لخته خون را كه می تواند از بسته شدن رگ ها و قطع خون ریزی جلوگیری كند، از دماغ خارج سازید (با فین كردن ملایم).

در حالی كه بالاتنه خود را به جلو خم كرده‌اید، دهان خود را باز نمایید. در این حالت می‌توانید خون را تف كرده و آن را قورت ندهید. سرانجام بالاتنه باید به حالت معمول درآید.

اگر برای مدت 5 تا 7 دقیقه بینی را در سمت خونریزی به روی تیغه بینی با انگشت دست بفشارید، بسیاری از خونریزی‌های بینی، مهار می‌شوند. ولی بهتر است مدت 20 دقیقه بینی را با انگشتان دست فشار دهید(مانند تصویر روبرو).

دكتر آمون، متخصص گوش و حلق و بینی معتقد است: بعضی اوقات افراد نمی‌‌دانند كجا را فشار دهند، اما بینی طوری طراحی شده كه انگشتان می‌توانند به راحتی قسمت نرم بینی را از خارج بگیرند.

نوعی درمان سنتی وجود دارد كه برای بند آمدن خون ریزی بینی اثرات مثبتی را به همراه داشته است و آن عبارت است از چكاندن چند قطره آب لیموی تازه در مجرای بینی.

توصیه می‌شود كه برای متوقف كردن خون‌ریزی بینی، از فرو كردن پنبه یا دستمال در بینی خودداری كنید. زیرا ممكن است هنگام درآوردن آنها دچار مشكل شوید و مخاط بینی بیشتر دچار آسیب شود.

قرار دادن كیسه یخ بر روی تیغه میانی بینی و حتی پیشانی، می‌تواند در قطع خونریزی تأثیرگذار باشد، زیرا سرما سبب انقباض رگ‌ها شده و لخته سریع‌تر تشكیل می‌شود و بالاخره خونریزی پایان می‌یابد.

علاج واقعه قبل از وقوع

نكاتی نیز وجود دارد كه با پرداختن به آنها می‌توان از بروز خون‌ریزی بینی جلوگیری كرد و در واقع علاجی برای واقعه، قبل از وقوع آن است:

مخاط بینی را مرطوب كنید. درصد بالایی از خون‌ریزی‌های بینی به دلیل خشكی مخاط بینی رخ می‌دهد كه توصیه اغلب پزشكان، شست و شوی روزانه بینی با سرم فیزیولوژیك یا آب نمك رقیق در صبح و شب است.

دوم اینكه از پمادهای نرم كننده مخاط، در صورت افزایش خشكی استفاده كنید و سومین نكته این است كه هوای خانه را همیشه مرطوب نگه دارید، این كار را می‌توانید با استفاده از دستگاه‌‌های مرطوب كننده هوا (بُخور) انجام دهید.

اجسام سنگین را بلند نكنید. گرچه فشار مستقیم روی رگ ها باعث بند آمدن خون می‌شود، اما فشاری كه از داخل رگ ها وارد می‌شود باعث جریان مجدد خون می‌شود، مخصوصاً اگر سابقه خون‌ریزی دارید، از بلندكردن اشیاء سنگین كه به رگ ها فشار وارد می‌كنند، پرهیز نمایید.

ویتامین‌ها را فراموش نكنید. اگر شما از آن دسته افرادی هستید كه استعداد خون دماغ شدن دارید، به قدر كافی ویتامین C بخورید، زیرا ویتامین C ماده‌ای حیاتی برای تشكیل كلاژن است و به حفظ سلامتی عروق كمك می‌كند.

ویتامین K هم یكی از ویتامین‌هایی است كه در انعقاد خون نقش دارد.

مصرف روزانه 60 میلی گرم ویتامین C و 80 میكروگرم ویتامین K برای جلوگیری از خون‌ریزی بینی توصیه می‌شود.

مراقب مصرف آسپرین باشید. از آنجایی ‌كه آسپرین از دسته داروهای رقیق كننده خون به شمار می‌آید، ممكن است از بروز لخته و انعقاد خون جلوگیری كرده و در صورت تكرار خون‌ریزی ها، با پزشك خود مشورت كنید.

زمان اقدامات فوری

اگر بیش از 20 دقیقه بینی را فشار دادید و خون‌ریزی آن متوقف نشد، بایستی به سرعت به پزشك مراجعه كنید.

اگر احساس كردید كه پس از گرفتن بینی، زمانی كه می‌نشینید یا می‌ایستید، خون به طرف گلو فرو می‌رود، ممكن است علامت آن باشد كه خون دماغ از ته گلو ایجاد شده است (این اتفاق به كرات برای سالمندان می‌افتد). در این صورت اگر اقدام فوری به عمل نیاورید، ممكن است خون بدن را به سرعت از دست بدهید، زیرا در این حالت رگ های بزرگتری كه در پشت بینی واقع شده‌اند، تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.

صدف كوه‌كن