آیات و روایات

اهداف:

چکیده

گرچه علوم و معارف بشری همواره در حال تعمیق و توسعه است ، لیکن تا علوم آسمانی و معارف وحیانی از مجرای پر فیض ولایت جاری نشود و در دشت قلوب و صحرای نفوس، دفینه های عقول را شکوفا نسازد، نه سامانی برای آن علوم می توان تصور کرد و نه امنیت علمی و ثبات عملی برای آن معارف می توان امید داشت، همان طور که امام در جامعه، ضمن هدایت و حمایت موجب اطمینان و آرامش و مایه نجات از هر نوع اضطراب و نگرانی است، چهره و وجه علمی امام نیز در جهت ثبات و امنیت معرفتی نقش موثر دارد.

آیات و روایات

یکی از مهم ترین و بزرگترین چهره ها و جنبه های علمی امام معصوم ، همانا نگرش عقلی و فلسفی به پدیده هاست جهتی که نوابغ همواره در این راه احساس عجز کرده و خود را وامدار آموزه های وحیانی و تعالیم آسمانی می دانند.

قرآن کریم هدف از خلقت بشر را عبادت می داند و با توجه به این که برای عبادت در روایات مراتبی مشخص شده، برترین مرتبه را تفکر در مبداء حقایق اشیاء و علت آن ها می داند.

1-   هُوَ الْأَوَّلُ وَ الاَخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْبَاطِنُ وَ هُوَ بِکلُ‏ شىَ‏ءٍ عَلِیمٌ ( سوره حدید)

امام صادق (ع) در معنای «الْأَوَّلُ» فرموده: خداوند نخستین موجودی است که قبل از او اوّلى نبوده، و آغازى بر او مقدّم نیست، و «الاَخِرُ» یعنی هر چیز جز پروردگار جهانیان نابود شود و دگرگون گردد، تنها او است که همیشه به یک حالت بوده و باشد.

در تبیین معنای ظاهر و باطن گفته شده: «الظاهر» یعنی حجت‌‌هاى روشن و برهان‌‌هاى نورانى و نشانه‌‌های مختلف، که دلالت بر ربوبیت و صحت یکتا بودنش دارد و «الباطن» یعنى کسى است که از دیدگان پنهان است؛ یعنی ذاتش از اوهام و خیالات بشر مخفى مى‏‌باشد و انسان نمی‌‌تواند با حواس او را درک کند و یا به ذاتش دست یابد.

2- وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ (سوره قم) ، و كار ما (در آفرینش اشیا) جز یك اراده تكوینى نیست كه (در سهولت و سرعت) مانند چشم بر هم زدن است.

3- إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَیْئاً أَنْ یَقُولَ لَهُ كُنْ فَیَكُونُ (سوره یس) ، وقتى او اراده چیزى كند امرش تنها این است كه بگوید: باش، و آن چیز بدون درنگ هست شود.

روایات

1-امام رضا (ع) فرمودند: (موجود لا عن عدم ) ، خداوند موجود است ولی وجود او برگرفته از عدم نیست.

2-و همچنین فرمودند: (سبق الاوقات کونه و العدم وجوده) ، پیش از همه زمان ها بوده است و همواره وجودش برعدم پیشی نگرفته است .( فلسفه الهی از منظر امام رضا (ع))

که همان طور که می بینید به کمک فلسفه فهم این گونه آیات و روایات راحت تر است.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: رضا هاشمی