وضعیت تحقیق در نظام آموزشی مطلوب و کارآمد (قسمت دوم)

در نظام آموزشی فعلی یکی دیگر از موانع برای انجام تحقیق توسط معلمان و دانش آموزان نبود زمان کافی یا فرصت تحقیق در مدارس است. در واقع در نظام آموزشی فعلی برای معلمان و دانش آموزان زمان و فرصت فکر کردن و تحقیق کردن منظور نشده است.

ولی، درنظام آموزشی صحیح ساعاتی از برنامه هفتگی دانش آموزان و معلمان به این منظور اختصاص داده می شود. در واقع، این ساعات در اختیار خودشان است تا در این فرصت ها بتوانند به تحقیق و پژوهش بپردازند و از آنجایی که تعداد دانش آموزان و معلمان یک محیط آموزشی محدود است و معلمان و دانش آموزان به طور کامل از ساعت هشت صبح الی چهار بعد از ظهر در محیط آموزشی هستند، دانش آموزان و معلمان از توانایی های یکدیگر اطلاع دراند و هر کدام از وجود یکدیگر بهره می برند.

وقتی مردم و اولیاء نقش روش فراگیری از طریق تحقیقات دانش آموزان در آشکار شدن و شکوفا شدن خلاقیت ها و توانایی های آن ها را در علوم تجربی و نیز در بهبود امور اجتماعی مدرسه و محل مشاهده می نمایند، ترغیب می شوند تا حداکثر امکانات خود را در جهت شکوفایی مدارس بکار گیرند. در واقع در نظام آموزشی صحیح وجود بستر سالم و موفقی برای همکاری اولیاء با مدارس، سرعت تهیه امکانات لازم برای انجام فعالیت های تحقیقاتی در مدارس را افزایش می دهد. یکی دیگر از موانع ایجاد روح تحقیق در دانش آموزان، نداشتن معلم محقق در نظام آموزشی فعلی است.

بنابراین، در نظام آموزشی صحیح، برای رفع این مشکل به یک بسیج عمومی ( برای تربیت و به کارگیری معلمان محقق و تشویق و توسعه روحیه تحقیق در معلمان فعلی) احیتاج است. زیرا در این بعد، ضعف جامعه ما عمیق بوده و بسنده نمودن به تعداد اندک محقق موجود در دستگاه آموزش و پرورش فعلی نمی تواند کارساز باشد.

ایجاد زمینه برای تحقیق معلمان نمی تواند بطور سریع ضعف های عمیق موجود را بر طرف نماید. پس باید علاوه بر فراهم کردن امکانات تحقیق برای معلمان از تمام نیروهای متخصص ایران عزیز (تحصیل کرده ها و یا کسانی که تجربه عملی دارند) نیز استفاده نمود. چون چنین محققینی در سراسر جامعه پخش هستند، می توانیم از این عزیزان بخواهیم ضمن معرفی موضوع تحقیقاتی، تجربه عملی خود را در اختیار معلمان بگذارند و تمام این موضوعات تحقیقاتی به نام خود این افراد ثبت گردد و اسم این عزیزان در فهرست خادمین مردم قرار داده شود تا عشق به در اختیار گذاشتن چنین تجربیاتی در مردم ما تقویت گردد.

در این صورت، در زمان کوتاه تری، در نظام آموزشی درست می توان مشکل را حل نمود. بنابراین، در نظام آموزشی درست برای شروع فعالیت های پژوهشی می توان از تمام افرادی که مرتبه کارشناسی ارشد به بالا و حداقل یک تجربه موفق در امر تحقیق دارند، استفاده کرد. این عزیزان مسئولیت پیدا می کنند که برای هر رشته و هر مقطع تحصیلی، موضوع تحقیقاتی مناسب تهیه کنند و به همکاران خود معرفی نمایند و همچنین در آموزش روش های تحقیق و نیز در انتقال تجربیات تحقیقات خود به دیگر معلمان نقش اساسی ایفا کنند.

در این صورت، می توان امید داشت در زمان کوتاهی، معلمان با روش تحقیق آشنا شوند و از تعداد زیادی موضوعات تحقیقاتی مطلع باشند. در چنین شرایطی است که موضوعات تحقیقی پیرامون مسایل و مشکلات محلی، در مورد علوم اجتماعی و موضوعات تحقیقی علمی رشته های مختلف توسط دانش آموزان و معلمان ارایـه می گردد. تحت چنین شرایطی، هر دانش آموز قبل از پایان دوره دبیرستان، میزان علاقه اش به رشته های مختلف را می داند و می توان امید داشت که فرزندان این کشور موضوعات تحقیقاتی مورد نیاز جامعه را شناخته و قادر باشند توانایی های خود را برای رفع این نیازها نشان دهند. در نهایت، متذکر می شویم از آن جایی که میزان علاقه دانش آموزان به رشته های مختلف مشخص می گردد، می توان امید داشت که گزینش دانشجو به صورت واقعی بر اساس علایق و توانایی ها صورت گیرد. یعنی، وقتی دانش آموزان به یک یا دو رشته علاقه بیشتری نشان می دهند، با استفاده از سوابق کاری و تحقیقاتی و نظر کارشناسی معلمان که در پرونده هر دانش آموز ثبت گردیده است، می توان گزینش دانشجو نمود.

در چنین شرایطی، مردم ما می توانند امید داشته باشند که تعداد کثیری از دانش آموزان دوره متوسطه با تحقیق آشنا می شوند و لذت تحقیق کردن را می چشند. در این صورت، قطعاً عقب ماندگی در بعد تحقیقاتی در حداقل زمان جبران می شود.