روضه هایی پر از گناه

محرم و صفر دیگری از عمر ما گذشت  و ما باز هم با مجالس روضه مانوس شدیم. اشکها ریختیم و مویه ها کردیم اما آیا این مجالس از ما قبول شده اند؟

شرط قبولی، تنها نیت خالص نیست هر چند نیت خالص، واجب و ضروری است اما عمل نیز باید درست باشد؛ نیت نمی تواند عمل ناشایسته را توجیه کند. قرآن هر کجا سخن از ایمان قلبی(نیت) می آورد در کنارش بلافاصله عمل صالح را نیز مطرح می کند: ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات و ....

برپا کردن مجالس روضه در کوچه ها و بند آوردن راه مردم، جمع کردن خرج مجالس روضه با سوء استفاده از حیای مردم، ترویج خرافات و دروغ در روضه ها، مدیریت و اجرای بد روضه ها و ... اعمال نادرستی است که ممکن است نیت بسیار زیبایی در باطن داشته باشد، اما نهایتا نتیجه خوبی نخواهند داشت .

اینگونه اشتباهات همه ناشی از کج فهمی مسائل دینی و جهل است. جهل نسبت به احکام و معارف دینی در زمان اهل بیت علیهم السلام نیز مشکل بزرگی بود به گونه ای که میتوان گفت اصلا بزرگترین مشکل ایشان همین جهل مردم بود. اکنون آیا شایسته است که بعد از آن همه زحمات و رنجهایی که متحمل شدند اکنون ما نیز با همین جهل دستاوردهای ارزشمندشان را در معرض خطر تحریف یا نابودی قرار دهیم؟

مجالس روضه امام حسین علیه السلام یکی از ستون های اصلی حفاظت از دین خدا محسوب می شوند. خون امام حسین(علیه السلام) تا روز قیامت موجب هدایت مردم خواهد بود. اگر کسی این روضه ها را با دروغگویی، خرافه بافی، ایجاد بدعت یا مزاحمت برای مردم و ... از مسیر اصلی اش خارج سازد، به آن حضرت خیانت کرده است و به اندازه گمراهی و ضلالتی که به وجود آورده، و عظمت و حرمتی که شکسته است باید مجازات شود. حال تکلیف اینها که به قصد ثواب و برای خدمت به امام حسین(علیه السلام) و از روی جهالت و کج فهمی ضربه می زنند، چیست؟ گفتنی است که جهل در دین ما عذر محسوب نمی شود آن هم با این همه سفارشی که دین اسلام به آموزش علم نموده است .

وقتی در مجلس روضه ای شرکت می کنیم باید مستمعی مسئول باشیم نه مستمع تسلیم و بی تفاوت. روضه دروغ باید مورد انزجار مردم واقع شود وقتی مداحی، به وضوح مطلبی را آن هم مثلا مستند به خواب و رویا و ... تعریف می کند که فهم غیر منطقی بودن آن برای کودکان نیز کار دشواری نیست، باید معترض بود. ساده ترین حد اعتراض هم این است که لااقل با گریه کردن او را تشویق نکنیم و با بهت و حیرت به او نگاه کنیم.

گاهی کار به جایی می کشد که مخاطب احساس می کند به شعور او توهین می کنند. اگر مطالب مطروحه نشانه اهانت به مخاطب است، درباره شان اهل بیت(علیهم السلام) چه باید گفت.

شهید مطهری در این خصوص از قول حاجی نوری می گوید: امروز باید عزاى حسین(علیه السلام) را گرفت، اما براى حسین در عصر ما یك عزاى جدیدى است كه در گذشته نبوده است و آن عزاى جدید این همه دروغهاست كه درباره حادثه كربلا گفته ‏مى‏شود و احدى جلو این دروغها را نمى‏گیرد. امروز بر این مصیبت حسین بن على باید گریست، نه بر آن شمشیرها و نیزه‏هایى كه در آن روز بر پیكر شریفش وارد شد. (مجموعه ‏آثار استاد شهید مطهرى، ج‏17، ص71/ كتاب «لؤلؤ و مرجان»، ص71) سپس خود می افزاید این مطلب را هم در مقدمه باید عرض بكنم: در همه اینها مردم مسؤول‏اند؛ یعنى شما مردمى كه اینجا نشسته‏اید، هیچ خیال نمى‏كنید كه در این قضیه مسؤول هستید و خیال مى‏كنید كه مسؤول فقط گویندگان هستند. دو مسؤولیت بزرگ، مردم دارند. یك مسؤولیت این است كه نهى از منكر بر همه واجب است. وقتى كه مى‏فهمید و مى‏دانید - و مردم اغلب هم مى‏دانند - كه دروغ است، نباید در آن مجلس بنشینید، كه حرام است، بلكه باید مبارزه كنید. و دیگر این تمایلى است كه صاحب مجلسها و مستمعین به گریاندن مجلس دارند، مجلس باید بگیرد، باید كربلا بشود. روضه خوان بیچاره مى‏بیند كه اگر بنا بشود هرچه مى‏گوید از آن راستها باشد مجلسش نمى‏گیرد، بعد همین مردم هم دعوتش نمى‏كنند، ... (همان، دو مسؤولیت بزرگ مردم، ص 72)

ما از کجا می دانیم خداوند چه مجلسی را قبول می کند. مگر به ما سفارش کرده اند مجالس روضه را  شلوغ و پر سر و صدا برگزار کنید. شاید یک مجلس بسیار ساده با تعداد کم ولی اصولی و به دور از گناه قبول شود ولی بسیاری از مجالس بزرگ و شلوغ و داغ جز گناه، محصول دیگری نداشته باشند. گریه های عصبی که با تمام زور مداح از مردم گرفته می شود، آن ارزشی که موجب بخشش گناهان شود را ندارد. شهید مطهری در این باره می گوید: شما باید روضه‏ راست را بشنوید و معارف و سطح فكرتان بالا بیاید، به طورى كه اگر در یك كلمه روحتان اهتزاز پیدا كرد، یعنى با روح حسین بن على هماهنگى كرد، و اشكى ولو ذره‏اى، ولو به قدر بال مگس [جارى شد] اگر یك چنین اشكى در حالت هماهنگى روح شما با حسین بن على از چشم شما بیرون بیاید، واقعاً مقام بزرگى براى شماست.(همان)

ترویج خرافات نیز از مصیبتهایی است که بستری بهتر از مجالس روضه پیدا نکرده است. گویا مسئله برآورده شدن حوائج مردم خود زمینه ای برای ترویج خرافات باز کرده است.

پیشنهاد دادن راههای عجیب و غریب برای گرفتن حاجت مثل تکیه روی رنگ سبز که هیچ فلسفه ای در اسلام ندارد، از جمله مواردی است که در روضه ها تبلیغ می شود و موجب غیر واقعی بار آمدن مردم می شود.

در جایی که ما مفاتیح الجنان داریم که برای هر مشکلی راه چاره و دعا و ذکر مخصوصی را ارائه کرده است، چه نیازی به چیزهای جدید و عجیب داریم. ما نماز جعفر طیار داریم که کبریت احمر است وقتی اهل بیت علیهم السلام با پناه بردن به نمازهای مستحب مخصوصا نماز جعفر طیار حاجت می گرفتند، چرا باید پای چیزهای خرافی را به مجالس روضه باز کنیم.

انسیه نوش آبادی

بخش عترت و سیره تبیان