اعمال بد را چگونه بشناسیم؟!
معیار زشتى كارها
«واحذر كل عمل یعمل به فى السرو یستحیى منه فى العلانیه، واحذر كل عمل اذا سئل عنه صاحبه انكره أو اعتذر منه(1) ؛ از كارى كه در نهان انجام مىشود، و در آشكار شرمآور است، بپرهیز و نیز از كارى كه اگر انجام دهندهاش، در باره آن بپرسند، یا انجام آن را انكار مىكند و یا به خاطر آن پوزش مىطلبد، دورى كن.
شرح:
بسیار افرادی هستند كه دلشان نمیخواهد كار بد انجام دهند و مورد سرزنش مردم و خشم و نارضایى خدا قرار گیرند. ولى چون گاهى نمىتوانند فرق میان خوب و بد را تشخیص دهند، بطور ناخواسته و ناآگاهانه مرتكب اعمال ناپسند مىشوند.
از این رو، براى آن كه كار خوب از كار بد مشخص شود، و انسان بتواند فرق بین این دو را بشناسد و كار بد انجام ندهد، امام علی(علیهالسلام) دو قانون و نشانه ساده و آسان تعیین فرموده است:
1- كار بد، آن است كه بطور پنهانى و دور از چشم دیگران انجام داده مىشود، زیرا انجام آن بطور آشكار و در برابر چشم مردم. باعث شرم و خجالت است.
2- دومین نشانه كار بد، آن است كه انجام دهنده آن را مورد پرسش قرار دهند كه چرا چنان كارى كرده است، یا انكار میكند و میگوید: «من چنین كارى نكردهام»، و یا به خاطر انجام آن كار عذرخواهى مىكند و میگوید: «مرا ببخشید، از روى نادانى چنین كارى كردهام.»
پس ما نیز، هرگاه دیدیم كارى كه میخواهیم انجام دهیم، یكى از این دو نشانه را دارد، باید بدانیم كه كار بدى است، و از انجام آن خوددارى كنیم.
پینوشت:
1- فرازی از نامه /69 .
برگرفته از پندهاى كوتاه از نهجالبلاغه، هئیت تحریریه بنیاد نهجالبلاغه .
گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .
