تبیان، دستیار زندگی
امام صادق (ع) در سخنی بر اهمیت این مسئله تاکید کرده و می فرماید : « خداوند بنده ای که فرزند خود را بسیار دوست بدارد ، مورد رحمت خویش قرار می دهد .»
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

کلید قلب کودکان

کلید قلب کودک

سخن را با حکایتی از زندگی سقراط ، آغاز می کنیم . می گویند پیش از آنکه سقراط را محاکمه کنند ، از وی پرسیدند : بزرگترین آرزویی که داری چیست ؟ سقراط پاسخ داد : بزرگترین آرزوی من این است که به بالاترین مکان آتن بروم و با صدای بلند به مردم بگویم : " ای دوستان ، چرا با حرص و ولع ، بهترین و عزیزترین سالهای زندگی خود را به جمع آوری ثروت می گذرانید ، درحالیکه آنگونه که باید و شاید در تعلیم و تربیت کودکان ، یعنی وارثان ثروت خود همت نمی کنید ؟ "

تربیت فرزند ، مقوله ای است که از دیرباز از دغدغه های مهم بشر و مورد توجه انسانهای بزرگ بوده است . خداوند در قرآن كریم درباره تربیت انسان ، بسیار سخن گفته و به بیان راهکارهای مناسب آن پرداخته است . تربیت فرزند از مهمترین وظایفی است که در درجه اول بر عهده پدر و مادر و سپس معلمان و دیگر مربیان نهاده شده است .

بدون تردید ، سازندگی و تحول مثبت در هر جامعه ای از تربیت کودکان آغاز می شود . اگر فرزندانی ناصالح پا به عرصه اجتماع بگذارند ، رفتار سوء آنان ، خواه ناخواه در جامعه آثار و تبعات منفی به بار می آورد . بسیاری از رفتارهای نابهنجار یا ناشی از تربیت نادرست و یا غفلت و سهل انگاری پدر و مادر درمورد فرزندان است . خانواده به عنوان رکن اساسی تربیت ، نقش بسیار مهمی در پرورش کودکان ایفا می کند . این امر بویژه در اولین سالهای زندگی که كودك تجربه های خود را آغاز می كند ، از اهمیت زیادی برخوردار است . اما تربیت چیست و چه فرایندی را طی می کند ؟

تربیت

کارشناسان علوم رفتاری می گویند تربیت به معنای شکوفا سازی استعدادها و به فعلیت رساندن ظرفیتهای وجودی است . پدر و مادر به عنوان نخستین کسانی که با تربیت فرزند سر و کار دارند ، باید براساس نیازهای درونی و فطری او برنامه ریزی کنند و فرایند تربیت را به اجرا بگذارند .  موقعیت شناسی در تربیت ، امری بسیار مهم و ضروری است . به همین دلیل ، روان شناسان توصیه می کنند که از شتابزدگی در تربیت کودکان و یا تعلل و سستی در آن بپرهیزید . چرا که اغلب آسیبهای رفتاری ، ناشی از شتابزدگی در امر تربیت و یا سهل انگاری در آن است . شایستگی های آدمی مانند گوهری در صدف پنهان است . اگر صدف را پیش از وقت بشکنید ، گوهری ناقص خواهید یافت . رشد و پرورش کودکان نیز دارای نظامی طبیعی است و باید این مسیر را طی کند . نمی توان فرایند پرورش کودک را کوتاه کرد و به آن سرعت بخشید و یا قسمتی از آن را نادیده گرفت . این برخلاف سیر طبیعی پرورش و تربیت است . کوشش برای یافتن میان بر در مسیر تربیت ، تأثیرات ناهنجار و مخربی را به دنبال خواهد داشت .

شایستگی های آدمی مانند گوهری در صدف پنهان است . اگر صدف را پیش از وقت بشکنید ، گوهری ناقص خواهید یافت .

کودکان از نخستین سالهای حیات ، همه چیز را جذّاب و دلفریب می یابند و خوشی و شادمانی چون رودخانه ای خروشان در وجودشان جاری است . آنها با اندک بهانه ای می خندند و بسیار تأثیر پذیرند . كودكان جستجوگر و شیفته دانستن هستند . آنها از اندیشه و احساسات والدین نسبت به خود ، آگاه می شوند و تحت تاثیر آن قرار می گیرند . بر این اساس ، اظهار نظرها و القائات مثبت و یا منفی والدین و سایر اطرافیان نسبت به کودکان ، در ذهنشان ثبت می شود . لذا هر اندازه اظهار نظرهای مثبت ، بیشتر باشد ، راه برای بروز و تجلی استعدادها و قابلیتهای فرزندان هموارتر می شود. رشد مطلوب و سالم فرزندان ، مرهون ارتباط مؤثر و سازنده والدین با آنهاست . آگاهی و شناخت کافی از اصول روانشناختی ارتباط با فرزندان ، ما را در پرورش شخصیت سالم آنها یاری می كند . از مواردی که می تواند راه را برای تأثیرگذاری والدین هموار كند ، نگرش مثبت آنها نسبت به فرزندان است . بدین معنا که باید به فرزند به عنوان یک هدیه و امانت الهی نگریست و بدون توجه به مشکلات و ناهنجاریهای رفتاری ، وی را به عنوان انسانی که دارای توانائیهای بالقوه فراوان است ، پذیرفت . با این نگرش می توان به او امکان داد تا واقعیت خود را نشان دهد و احساسات خویش را ابراز کند . درحقیقت نگرش مثبت به فرزند ، زمینه عشق و محبت هدفمند به او را فراهم می كند . خانواده باید کانون محبت ، توجه و احترام باشد تا کودک بر اثر محبتی که از پدر و مادر می بیند ، آنها را الگو قرار دهد .

پیامبر اسلام (ص) حتی نگاه محبت آمیز پدر به صورت فرزند را عبادت می شمرد .

در فرهنگ اسلامی به موضوع محبت به فرزندان بسیار توجه و تأکید شده است . چرا که فرزند نعمت و رحمتی از جانب خداوند مهربان و حکیم است . پیامبر اسلام (ص) حتی نگاه محبت آمیز پدر به صورت فرزند را عبادت می شمرد . این مسئله ، حاکی از اهمیت مسئولیت والدین در برابر فرزندان است . در انجام این وظیفه ، راهکار محبت ورزیدن و دوستی با فرزندان ، حرف اول را می زند . امام صادق (ع) در سخنی بر اهمیت این مسئله تاکید کرده و می فرماید :

« خداوند بنده ای که فرزند خود را بسیار دوست بدارد ، مورد رحمت خویش قرار می دهد

یکی از راههای ابراز محبت به فرزند ، همدلی کردن با اوست . همدلی غیر از همدردی است . همدردی ، نگرانی و تأسف و ترحمی است که فردی نسبت به دیگری از خود نشان می دهد . درحالیکه همدلی ، تلاش برای درک احساسات و به نوعی مشارکت در احساس درونی دیگری است . همدلی والدین با فرزند ، مستلزم آن است که فرزند بداند والدین او را درک کرده اند . هنگامی که فرزند احساس کند والدین او را درک می کنند ، به احتمال زیاد از توصیه های آنها پیروی می کند . بدیهی است در صورتی كه برای بیان نیازها و نگرانی های عاطفی ، به فرزند فرصت داده شود ، او نیز به والدین خود اعتماد می كند .

صدا ی جمهوری اسلامی

تنظیم برای تبیان: کهتری

مقالات مرتبط

زیباترین ترانه ی دنیا

دیگران! لطفا دخالت نکنید

رفتار تو ، تضمین آینده او

دور باطل نزنید

آموزش انضباط در خانواده

بوسه ای که واکسینه می کند

بابوسه ای بهشتی شوید

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.