چهار گل از گلستان مدرسه امام کاظم علیه السلام
ابن بزیع:
یكى دیگر از اعیان و رجال بزرگ شیعه و از شاگردان مبرز و از روایتگران احادیث اهل بیت مى باشد. نامش محمد بن اسماعیل یكى از علاقمندان اهل بیت است كه هم از امام هفتم و هم از پیشواى هشتم كسب فیض و علم نموده است و طبق امر امام، در تشكیلات و دستگاه بنى عباس هم شغل مهمى برگزیده و یكى از مشاورین خاص حكومت بود.
امام رضا (علیه السلام) به او فرمودند: «در دستگاه‌هاى ادارى ستمگران، كسانى از صلحا و نیكوكاران وجود دارند كه خداوند متعال بلا و آفت را بوسیلهء آنان از اولیاى خود بر مى گرداند، و أمور مسلمانان را با كمك آنان، اصلاح مى كند، افراد با ایمان را از ضرر و گرفتارى نجات مى بخشد. آنان پناه نیازمندان از اهل ایمان هستند». (1)
در دستگاه‌هاى ادارى ستمگران، كسانى از صلحا و نیكوكاران وجود دارند كه خداوند متعال بلا و آفت را بوسیلهء آنان از اولیاى خود بر مى گرداند، و أمور مسلمانان را با كمك آنان، اصلاح مى كند، افراد با ایمان را از ضرر و گرفتارى نجات مى بخشد. آنان پناه نیازمندان از اهل ایمان هستند
مؤمن طاق:
محمد بن على بن نعمان یكى از افاضل شاگردان مكتب تربیتى امام ششم و امام هفتم مى باشد كه در مباحثات اعتقادى و مناظرات كلامى، مهارت و تبحر خاصى داشت و این قبیل مباحث از طرف امام (علیه السلام) به او محول مى گردید.
دفاعیات او از مقام و لایت اهل بیت فراوان صورت گرفته است و گفتگوهاى متعددى با رؤساى ادیان و مذاهب انجام داده است كه در همه پیروزى با او بوده است گویند روزى ابوحنیفه به او گفت: آیا راست است كه تو معتقد به رجعت و بازگشت مجدد هست ؟
گفت: آرى. ابوحنیفه با مسخره و استهزاء گفت: پس پانصد دینار به من قرض بده و هنگام بازگشت مجددا من به تو پرداخت مى نمایم.
امام صادق (علیه السلام) در حق او (هشام )فرمود: «تو در مدافعات خود نسبت به اهل بیت مؤید و منصور از جانب پروردگار عالم هستى»
مؤمن طاق: عیب ندارد در صورتى كه تو به من تعهد بسپارى كه هنگام رجعت به صورت میمون یا دیگر مسخ شده ها بر نگردى بلكه به صورت انسان باشى تا بتوانم طلب خود را و صول نمایم
ابوحنیفه شرمنده و عاجز از پاسخ شد. (2)
او پس از رحلت امام صادق (علیه السلام) با ابوحنیفه روبرو گردید، وى به صورت شماتت به مؤمن گفت: امام تو هم از دست رفت.
مؤمن پاسخ داد: آرى ! امام من رحلت نمود ولى امام و پیشواى تو تا وقت معلوم مهلت داده شده است (اشاره به شیطان است كه قرآن مى فرماید: «من المنظرین الى یوم الوقت المعلوم...»). (3)
موسى بن ابراهیم مروزى
آموزگار فرزندان سندى بود كه افتخار آشنائى و كسب فیض محضر امام را در منزل سندى بن شاهك دریافت و از وجود پر فیض امام بهره ها برد و آنچه را شنیده بود در كتابى به نام «مسند الأمام موسى بن جعفر (علیه السلام)» تألیف نمود كه مورد توجه دانشمندان و محققین قرار گرفته است و تاكنون به صورت‌هاى مختلف به طبع رسیده است.
مسند امام شامل 59 حدیث است كه به عنوان نمونه چند حدیث از آنها نقل مى گردد:
1. قال (علیه السلام) قال رسول الله: «لا طاعة لمخلوق فی معصیة الله»: هرگز با معصیت به پروردگار امتثال امر بنده روا نیست.
به مؤمن گفت: امام تو هم از دست رفت.
مؤمن پاسخ داد: آرى ! امام من رحلت نمود ولى امام و پیشواى تو تا وقت معلوم مهلت داده شده است
2. قال (علیه السلام) قال رسول الله: «من آذى المسلمین فی طرقهم و جبت علیه لعنتهم»: هر فردى كه در امر راه، اذیت مسلمانان را فراهم سازد شایسته ى لعن و نفرت مردم مى باشد.
3. قال (علیه السلام) قال رسول الله (صلى الله علیه و آله): «ألمرء على دین خلیله»: روحیه ى هر فرد را با دوستش مى توان شناخت.
4. قال (علیه السلام): «ان الحسن و الحسین لایقبلان جوائز معاویه»: جدم حسن و حسین عطایا و جوائز معاویه را نمى پذیرفتند.
5. قال (علیه السلام) قال رسول الله (صلى الله علیه و آله): «ثلاث لاترد دعوتهم: الأمام العادل، و الصائم حتى یفطر و دعوة المظلوم»: دعاى سه نفر به مرحله اجابت نزدیكتر است: پیشواى راستین، فرد روزه دار قبل از افطار، و ستمدیده و مظلوم. (4)
هشام زبان گویاى شیعه
هشام بن حكم یكى دیگر از شاگردان با فضیلت و سخنگوى توانا از تربیت یافتگان امام ششم و هفتم (علیه السلام) مى
باشد كه عمر خود را در راه مبارزه و دفاع از اهل بیت طهارت و عصمت صرف نمود و دشمنان و مخالفین را با سلاح علم و منطق و حربهء فضیلت و دانش، منكوب و محكوم نمود او در مناظرات متعددى شركت جست و پیروزى نهائى را در همه جا به دست آورد.
سكونت او در بغداد در محله كرخ بوده است و به تجارت مى پرداخت نخست متمایل به فرقه جهمیه بود كه متمایل به جبر و سلب قدرت از انسان بود در اثر تماس با امام ششم و كسب فیض از محضر او توانست خود را از اوهام و سفسطه‌ها نجات داده و به حقیقت و و اقع گرایش و تمایل پیدا نماید و مس وجود خود را تبدیل به طلا نماید و دوره ى تكمیلى خود را در مكتب امام طى نماید و از فارغ التحصیلان مبرز آن مكتب درآید و افراد فراوانى را به شاهراه هدایت و سعادت، سوق دهد و اندوخته‌هاى علمى خود را به صورت بیان و بنان، در اختیار دیگران قرار دهد، امام صادق (علیه السلام) در حق او فرمود: «تو در مدافعات خود نسبت به اهل بیت مؤید و منصور از جانب پروردگار عالم هستى» و این فضیلت در حق او كافى است. (5)
مناظرات او با عمرو بن عبید امام مسجد بصره، یحیى بن خالد برمكى، نظام و دیگر سران فرقه‌هاى باطله آن روز معروف است به خصوص كه درباره ى هشام بن حكم، كتاب‌هاى مستقلى تألیف شده است كه ما را بى نیاز از معرفى او مى نماید. (6)
منبع : چهارده نور پاك (فارسی) - دكتر عقیقى بخشایشی - ج 9
تنظیم برای تبیان: گروه دین و اندیشه – مرتضی رستمی
............................................
پی نوشت:
1. نجاشى، ص 255.
2. تنقیح المقال، ج 3، ص 161.
3. رجال كشى، ص 123.
4. نجاشى، ص 255.
5. تنقیح المقال، ج 3، ص 161.
6. رجال كشى، ص 123.
