ولایت، مهمترین پایه اسلام
در روایاتی که از اهل بیت(علیهم السلام) به ما رسیده، پایه ها و ستون های دین ذکر شده است. ولی در همه این روایات چیزی که به چشم می خورد؛ اهمیت ویژه "ولایت پذیری" است که دیگر پایه ها تحت الشعاع آن قرار گرفته است. در این مطلب برخی از این روایات را ذکر می نماییم.
حَدَّثَنِى الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ الزِّیَادِیِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ عَنْ فُضَیْلٍ عَنْ أَبِى حَمْزَةَ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ(علیهالسلام) قَالَ بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ عَلَى الصَّلَاةِ وَ الزَّكَاةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَ الْوَلَایَةِ وَ لَمْ یُنَادَ بِشَیْءٍ كَمَا نُودِیَ بِالْوَلَایَةِ(1) ؛ امام باقر(علیهالسلام) فرمود: اسلام روى پنج پایه نهاده شده: نماز، زكات، روزه، حج و ولایت (که در روز غدیر خم یا در عالم میثاق) فریاد زده شد، براى هیچ چیز دیگر فریاد زده نشد.
عجلان گوید: به امام صادق(علیهالسلام) عرض كردم: مرا بر حدود ایمان آگاه فرما، فرمود: گواهى دادن به این كه شایسته پرستشى جز خدا نیست و این كه محمد رسول خداست و اقرار نمودن به آنچه او از جانب خدا آورده و نمازهاى پنجگانه و پرداخت زكات و روزه ماه رمضان و حج كعبه و دوستى ولىّ ما و دشمنى با دشمن ما و همراه بودن با راستگویان؛ چنانچه خدای تعالى میفرماید: "با راستگویان همراه باشید."(2)
در حدیثی دیگر امام باقر(علیهالسلام) فرمود: اسلام روى پنج پایه نهاده شده است: نماز، زكات، روزه، حج و ولایت. به چیزى مانند ولایت فریاد زده نشد، مردم آن چهار را گرفتند و این، یعنى "ولایت" را رها كردند.(3)
| امام صادق(علیهالسلام) فرمود: پایههاى اجاق اسلام سه چیز است: نماز و زكات و ولایت، هیچ یك از اینها جز به همراه دو تاى دیگر درست نباشد(پیداست كه نماز و زكات بدون ولایت مورد قبول نیست). |
امام صادق(علیهالسلام) فرمود: پایههاى اجاق اسلام سه چیز است: نماز و زكات و ولایت، هیچ یك از اینها جز به همراه دو تاى دیگر درست نباشد(پیداست كه نماز و زكات بدون ولایت مورد قبول نیست)(4)
امام باقر(علیهالسلام) فرمود: بناى اسلام روى پنج چیز است؟ نماز و زكات و حج و روزه و ولایت.
زراره گوید به حضرت عرض كردم: كدامیك از اینها برتر است؟ فرمود: ولایت برتر است. زیرا ولایت كلید آنهاست و شخص والى دلیل و راهنماى آنهاست.(ائمه علیهمالسلام راهنماى نماز و زكات و حج و روزه مىباشند و این اعمال بدون راهنمایى آنها درست نیست.)
عرض كردم: سپس كدامیك برترى دارد؟ فرمود: نماز، رسول خدا(صلى الله علیه و آله) فرموده: نماز ستون دین شماست .
عرض كردم: پس از آن كدامیك برترى دارد؟ فرمود: زكات، زیرا خدا زكات را همدوش نماز قرار داده و نماز را پیش از زكات ذكر نموده و رسول خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: زكات گناه را میبرد.
عرض كردم: پس از آن كدامیك برترى دارد؟ فرمود: حج، خداى عزّوجلّ میفرماید: «براى خداست بر مردم زیارت خانه خدا كعبه، آنها كه بدان راه توانند یافت و هر كس كیفر ورزد، خدا از جهانیان بى نیاز است.»(آل عمران/97) و رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: یك حج پذیرفته از بیست نماز نافله بهتر است و هر كس گرد این خانه طوافى كند كه هفت شوطش را بشمارد (تا كم و زیاد نشود) و دو ركعت نمازش را نیكو بجا آورد، خدا او را بیامرزد.
عرض كردم: پس از این كدام است؟ فرمود: روزه .
عرض كردم: چرا روزه آخر همه اینها قرار گرفت؟ فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرموده است: روزه سپر آتش دوزخ است، سپس فرمود: برترین چیزها آنست كه چون از دستت رفت، توبه كردن از آن پذیرفته نیست، جز آن كه برگردى و عین آن عمل را بجا آوردى، و نماز و زكات و حج و ولایت، جز انجام دادن خود آنها، چیز دیگرى جاى آنها را نمىگیرد، ولى روزه (ماه رمضان) اگر از تو فوت شود یا تقصیرى در آن روا دارى یا مسافرت كنى، در ایام غیر رمضان بجا میآوردى و آن گناه را با صدقه دادن و قضا كردن جبران مىكنى. ولى هیچ یك از آن چهار، چیز دیگرى جایگزینش نشود.
سپس فرمود: بالاترین مرتبه امر دین و كلیدش، که در همه چیز، مایه خرسندى خداى رحمان است، اطاعت از امام است، بعد از شناسایى او، همانا خداى عزّوجلّ مىفرماید: هر كس فرمان پیغمبر را اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده است و هر كس پشت كند، ما تو را به نگهبانى آنها نفرستادهایم،(آل عمران،80)
همانا اگر مردى شبها را به عبادت بپاخیزد و روزها را روزه بگیرد تمام اموالش را صدقه دهد و در تمام دوران عمرش به حج رود، و امر ولایت ولى خدا را نشناسد تا از او پیروى كند و تمام اعمالش با راهنمایى او باشد، براى او از ثواب خداى جل و عز حقى نیست و او از اهل ایمان نباشد. سپس فرمود: خدا نیكوكاران از ایشان (اهل ولایت یا مستضعفین از مخالفین) را به فضل رحمت خود داخل بهشت كند.(5)
پینوشتها:
1- اصول كافى، ج 3، ص 29، روایت1 .
2- اصول كافى، ج 3، ص 29، روایت 2 .
3- اصول كافى، ج3، ص 29، روایت3 .
4- اصول كافى، ج 3، ص30، روایت 4 .
5- اصول كافى، ج 3، ص30، روایت 5 .
گروه دین و اندیشه تبیان
مهری هدهدی
