خساست از نوع کودکانه
تا به حال شده است كه رفتار فرزندتان شما را به فكر وادارد كه چرا او در بخشش اموال خود به دوستان و همبازی‌های خود تا این حد ممسك و خسیس است و هیچگاه به این موضوع فكر كرده‌اید كه چگونه می‌توانید فرزندتان را در زندگی بخشنده و سخاوتمند بار بیاورید، علی‌الخصوص كه خود نیز از این خصلت برخوردار باشید؟
اكثر كارشناسان امور تربیتی معتقدند كودكان، سخاوتمندی را از والدین خود می‌آموزند. كودكی كه در یك خانواده بخشنده بزرگ شده باشد، به طور حتم یاد گرفته است كه چگونه در اجتماع و در جمع دوستان و محیط كار خود دست و دلباز باشد، ببخشد و چشمداشتی نیز به داشته‌های دیگران نداشته باشد. بخل در بینش قرآنی امری اكتسابی نیست. كه اجتماع به عنوان بستر و یا زمینه ای برای پدیداری صفت بخل در آدمی باشد بلكه بخل غریزی و امری ذاتی برای انسان است و به عنوان صفتی در ذات آدمی به ودیعت نهاده شده است. از این رو می توان صفت بخل را همانند صفت پرخاشگری و دیگر صفات ذاتی انسان دانست كه در تعبیر قرآنی از آن یاد می شود. به هر حال بخل در نگرش قرآنی، امری ذاتی، غریزی و فطری است و اجتماع در ایجاد آن نقشی اگر ایفا كند تنها در حوزه بروز و ظهور و یا تشدید و تضعیف آن است. این بدان معنا نیست كه این دسته از صفات قابل مهار و تعدیل و یا تضعیف نیست، بلكه به معنای دشواری این گونه تصرفات در امری ذاتی و غریزی است. چنان كه به معنای عدم قابلیت تربیت فرد در این حوزه نمی باشد.
اگرچه در دنیای بی‌عاطفه و خشن امروزه ما انسان‌ها باید قدر نعمت‌های خود را بدانیم ولی می‌توانیم با تقسیم دارایی‌های خود با مردم نیازمند از زندگی بیشتر لذت ببریم. با این كار رضایت خاطر بیشتری احساس می‌كنیم و زندگی در تك‌تك لحظات آن برایمان زیباتر و دلپذیرتر می‌شود. حال چگونه می‌توانیم در این دنیای پررقابت فرزندانمان را عاطفی، سخاوتمند و بخشنده بار بیاوریم؟ اگرچه پرورش این خصوصیات در عصر كنونی بسیار مشكل می‌نماید، اما امكانپذیر است.
زمان را فراموش نكنید
همه كودكان به طور طبیعی در دوره‌ای خاص اسباب‌بازی‌ها و وسایل خود را در اختیار دیگران قرار نمی‌دهند. بنابراین خیلی متوقع نباشید و صبر كنید تا زمان مناسب فرابرسد. اصرار مستقیم شما در از بین بردن این امر چه بسا که این رفتار را تشدید و کودک شما را مقاوم نماید. بسیاری بر این باورند كه كودكان تا 4-3 سالگی مسائل را بدرستی نمی‌فهمند. محققان سوئیسی با بررسی آزمایشهایی که در خصوص حس بذل و بخشش در کودکان با سنین مختلف انجام شده متوجه شدند در سه سالگی کودکان به شدت خودخواه هستند و فقط در هفت سالگی بیشتر آنها خوراکیهای خود و از جمله شیرینی و شکلات را با بقیه تقسیم می کنند و این حس با افزایش سن تقویت می شود.
كودكان زیر 18 ماه در حین بازی وسایل خود را به دیگران می‌دهند و دوباره آن را پس می‌گیرند. در واقع تقسیم وسایل در این مرحله صورت نمی‌گیرد و بچه‌ها چیزی در مورد بخشیدن و سخاوتمندی نمی‌دانند. شما می‌توانید با دادن وسیله‌ای به دست كودك و پس گرفتن آن از نوع واكنش او آگاه شوید. كودك به محض این كه معنای مالكیت را می‌فهمد، دیگر آن وسیله را به شما برنمی‌گرداند. بچه‌ها وقتی با سخاوت وسایلشان را در اختیار همسن و سالان خود قرار می‌دهند كه احساس امنیت كنند و بدانند كه اختیار اموالشان را دارند. به گفته آنها حس بذل و بخشش ارتباط مستقیمی با حس مسئولیت دارد و علاوه بر این کودکانی که خواهر یا برادری ندارند بیست و هشت درصد از بقیه دست و دلبازترند.
وقتی بدون پرسش از كودك، اسباب‌بازی او را در اختیار فرزند مهمانتان قرار می‌دهید، كودكتان احساس حقارت می‌كند؛ چون می‌پندارد كسی برای نظر او ارزش قائل نیست، اما زمانی كه با پرسش از او و جلب موافقت و رضایت او چنین اقدامی بكنید، كودك احساس غرور می‌كند و از این عملكرد خرسند خواهد شد. در هنگام کمک و یاری رساندن به دیگران و بخشش به آنها کودک خود را در جریان قرار داده و علت این کار را در حد توان ذهنی او برایش توضیح دهید تا کاملا علل مورد پسند بودن بخشش را درک کنند.
بچه‌ها باید یاد بگیرند كه جز خودشان به كس دیگری هم فكر كنند. وقتی خودشان را در انجام كارهایی چون كمك به دیگران قادر و توانا می‌بینند، دیگر كمتر از اتفاق‌های عجیب و غریب و حوادث ناگوار جهان احساس ترس و وحشت می‌كنند. وقتی آنها قادر باشند به دیگران كمك كنند، احساس خوبی نسبت به خودشان پیدا می‌كنند.حتما تا به حال شاهد رفتارهای خودخواهانه فرزندانتان بوده‌اید. بعضی وقت‌ها آنها از لغت‌های بسیار خودخواهانه استفاده می‌كنند و دوست دارند به هر عنوانی دستور بدهند.
در این موارد بیشتر از این واژه‌ها استفاده می‌كنند: «آن را بده به من» یا «آن مال من است». بچه‌ها در سال‌های نخستین زندگی یاد می‌گیرند كه غذا یا لباس یا چیزهای اطرافشان را با دیگران قسمت كنند. این گونه بچه‌ها بسیار با دیگران سازگار هستند. یكی از راه‌های بسیار ساده‌ای كه می‌توان با آن بخشندگی كودكان را محك زد، مشاهده رفتار آنها در هنگام بازی كردن با دیگر بچه‌هاست. بچه‌ای كه خودخواه باشد، نسبت به اسباب‌بازی‌هایش احساس مالكیت بسیار می‌كند. در موارد اینچنینی، آنها حتی اجازه نمی‌دهند كه بچه‌های دیگر به اسباب‌بازی‌هایشان دست بزنند. لذا بهتر است کوچکترین تغییر رفتاری را در این زمینه مورد تحسین قرار دهید.
پورتال نور -با تغییر و اضافات
تنظیم برای تبیان: کهتری
مقالات مرتبط
