اعمال و عبادات پانزدهم رجب

شب پانزدهم رجب و روز آن، یكی از شب ها و روزهای مهم سال است و برای عبادت پیشگان و عارفان، از ایام ویژه سال به حساب می آیند.

درهای رحمت الهی در این شب و روز بر روی خلق گشوده می باشد و راه ها و درهای غضب الهی و بدفرجامی، بسته و یا بسیار كم رمق می باشد.

نبی مكرم اسلام(ص) درباره عظمت شب نیمه رجب فرمود: اذا كان لیله النصف من رجب امر الله تعالی خزان دیوان الخلائق و كتبه اعمالهم، فیقول لهم: انظروا فی دیوان عبادی و كل سیئه و جدتموها فامحوها و بدلوها حسنات.

یعنی: هرگاه شب نیمه رجب فرار رسد، خداوند سبحان به خزانه داران و كاتبان اعمال بندگان دستوری می دهد و به آنان می فرماید: در دفتر اعمال بندگان من نگاه كنید، هر گناه و بدی در آن دیدید، در این شب آن ها را محو كرده و تبدیل به حسنات نمایید.

هم چنین آن حضرت درباره روزه گرفتن روزهای 13، 14 و 15 و اقامه نماز و تهجد در شب های آن بسیار تأكید نمود و برای آن ثواب فراوانی بیان كرد.

احادیثی كه درباره فضیلت نیمه رجب وارد شده اند، بسیارند و از حوصله این مختصر، خارج ولیكن چكیده اعمال آن را به اختصار بیان می كنم:

الف -  شب نیمه رجب.

اعمال عبادی این شب شریف عبارتند از:

 1- غسل.

2- احیا و شب زنده داری.

 3- زیارت امام حسین(ع). 

 4- شش ركعت نماز (به نحوی كه در شب سیزدهم بیان شد (1) ).

 5- سی ركعت نماز، كه در هر ركعت، پس از حمد، ده بار سوره توحید (قل هو الله احد) قرائت گردد.

 6- دوازده ركعت نماز، كه در هر ركعت، سوره حمد، سوره توحید (قل هو الله احد)، سوره فلق (قل اعوذ برب الفلق)، سوره ناس (قل اعوذ برب الناس)، آیه الكرسی (الله لا اله الا هو الحی القیوم) و سوره قدر (انا انزلناه فی لیله القدر) را چهار بار بخواند و پس از سلام نماز، چهار بار بخواند: الله الله ربی، لا اشرك به شیئا و لا اتخذ من دونه ولیا. و هر چه می خواهد بخواند.

ب ـ روز نیمه رجب

این روز، روز مباركی است و اعمال عبادی آن عبارتند از: 1- غسل. 2- زیارت امام حسین(ع).  3- ده ركعت نماز سلمان فارسی(رض)، بدین گونه كه در هر ركعت، پس از حمد، سه بار سوره توحید (قل هو الله احد) و سه بار سوره كافرون (قل یا ایها الكافرون) را قرائت كند و پس از هر سلام نماز، دست های خویش را بلند و بگوید: لا اله الا الله وحده لا شریك له، له الملك و له الحمد، یحیی و یمیت و هو حی لا یموت بیده الخیر و هو علی كل شی قدیر، الها احدا، فردا، صمدا، لم یتخذ صاحبه و لا ولدا.

4- چهار ركعت نماز بخواند و پس از سلام نماز، دست ها را پهن كند و بگوید: اللهم یا مذل كل جبار و یا معز المومنین انت كهفی …

5- عمل "ام داوود" كه مهمترین اعمال این روز شریف است.

هر كسی كه می خواهد آن را انجام دهد، روزهای سیزده، چهارده و پانزدهم رجب را روزه بگیرد و در روز پانزدهم در نزدیكی ظهر، غسل كند و به هنگام ظهر، نماز ظهر و عصر را به جای آورد و نمازش را در جایی خلوت به جای آورده و كسی و یا چیزی وی را به خود مشغول نسازد و ركوع و سجود نماز را به نیكویی انجام دهد.

سپس به سوی قبله بنشیند و سوره حمد را صد بار، سوره توحید (قل هو الله احد) را صد بار، آیه الكرسی (لا اله الا هو الحی القیوم) ده بار و آن گاه سوره های ذیل را یكبار به طور كامل بخواند: سوره انعام، سوره بنی اسرائیل، سوره كهف، سوره لقمان، سوره یس، سوره صافات، سوره فصلت (حم)، سوره شوری (حم، عسق)، سوره دخان (حم)، سوره فتح (انا فتحناك لك)، سوره واقعه، سوره ملك (تبارك الذی)، سوره قلم (ن و القلم)، سوره انشقاق (اذا السماء انشقت) و ما بعدش تا آخر قرآن كریم را بخواند و چون از خواندن آیات قرآن، فراغت حاصل كرد، در حالی كه به سمت قبله است، این دعا را بخواند: صدق الله العظیم، الذی لا اله الا هو الحی …

پس از دعا، بر زمین سجده كند و دو طرف صورت خود را بر خاك گذارد و بگوید: اللهم لك سجدت و بك آمنت، فارحم ذُلّی و فاقتی و اجتهادی و تضرّعی و مَسكنتی و فقری الیك یا ربّ.

در این حال، كوشش نما كه اشكی از چشمانت جاری شود، اگر چه اندك باشد و این علامت استجابت می باشد.

گفتنی است كه عمل "ام داوود" را امام صادق(ع) به "ام خالد بربریه" مادر رضاعی خود و مادر داوود بن حسن مثنی بن امام حسن مجتبی(ع) آموخت و آن زن صالحه این عمل را در نیمه رجب انجام داد و از خداوند متعال مسئلت كرد، كه فرزندش داوود بن حسن مثنی را از حبس و شكنجه منصور دوانقی (دومین خلیفه عباسی) رهایی بخشد.

چیزی نگذشت كه فرزندش از حبس منصور در عراق رهایی یافت و در نزد مادرش در مدینه حاضر گشت.

آن گاه، داوود به همراه مادرش ام خالد بربریه، جهت عرض تقدیر و تشكر به محضر امام صادق(ع) حضور یافتند و امام صادق(ع) به وی فرمود: منصور دوانقی شبی ]همان شبی كه ام داوود دعا كرد[ امیرمؤمنان علی(ع) را در خواب دید و آن حضرت به منصور فرمود: فرزندم را آزاد گردان و الا تو را در آتش می اندازم. منصور، پایین پایش را نگه كرد و دید پر از آتش فروزان است. از خواب بیدار شد و بدنش به لرزه درآمد و در همان حال دستور آزادی تو را صادر كرد.

پاورقی

...............................

(1) شب سیزدهم

بدانكه مستحبّ است در هریك از ماه رجب وشعبان ورمضان آنكه در شب سیزدهم دو ركعت نماز بگذارند درهر ركعت حمد یك مرتبه و یس و تَبارَكَ المُلْكُ و توحید بخوانند .

در شب چهاردهم چهار ركعت به دو سلام به همین كیفیّت .

درشب پانزدهم شش ركعت به سه سلام به همین كیفیّت از حضرت صادق علیه السلام مرویست كه هر كه چنین كند جمیع فضیلت این سه ماه را دریابد و جمیع گناهانش غیر از شرك آمرزیده شود.