آثار سوء صدای زیاد بر شنوایی

سر و صدا از معضلات دنیای امروزی است. گسترش تكنولوژی و صنعت باعث ایجاد صداهایی با شدت زیاد در اطراف ما شده است، در حالی که اگر شدت صدا از حد مجاز خود بالاتر برود، ‌به افرادی كه در مواجهه با آن هستند آسیب وارد می ‌شود. البته شدت این آسیب با توجه به شدت صدا و مدت زمان مواجهه با آن متغیر است. صدای بلند، چه موسیقی باشد و چه صدایی آزاردهنده در صنعت، می ‌تواند بر شنوایی ما تأثیرات نامطلوبی داشته باشد.

شدت صدا را با واحدی به نام دسی‌ بل می‌سنجند، به عنوان مثال، شدت صدای ناشی از پرواز كردن یك هواپیمای جت از فاصله 100متری برابر با 130دسی ‌بل است. شدت صدا در یك اتاق ساكت و خلوت 20 دسی‌بل است.

استاندارد شدت صدا برای محیط ‌های صنعتی و در مدت 8 ساعت كار مداوم، برابر با 85 دسی ‌بل است. به ازای هر 3 دسی‌ بل افزایش صدا، زمان كار فرد در آن محیط باید به نصف، كاهش یابد تا از آثار سوء صدا بر سلامتی فرد جلوگیری شود. صدا به صورت امواج مكانیكی می ‌تواند بر كل بدن از جمله دستگاه شنوایی، تأثیر سوء داشته باشد.

آثار صدا بر انسان

آثار صدا شامل آثار مستقیم و غیر مستقیم است. آثار مستقیم یعنی صدماتی كه به سیستم شنوایی انسان وارد می ‌شود. آثار غیر مستقیم نیز شامل تاثیر بر راندمان كار، اثر روانی، اثر بر وضع عمومی ‌بدن و آثار پوششی بر شنوایی است.

اثر مستقیم:

* صدمه به دستگاه شنوایی كه موجب كری موقت، كاهش شنوایی و كری دایم می‌ گردد.

اثر غیرمستقیم:

* تداخل در مكالمه و اختلال در ایجاد ارتباط كه می ‌تواند باعث بروز اشتباه در فهمیدن گفتار شخص شود.

* اتساع مردمك چشم

* ترشح هورمون از تیروئید

* تپش قلب

* ترشح هورمون آدرنالین

* تحرك معده و روده‌ها

* تحریك ماهیچه‌ ای

* تنگ شدن رگ‌ های خونی

* اثر روی سیستم تعادلی بدن

افت شنوایی

افت شنوایی شامل دو نوع موقت و دائم است:

• در افت شنوایی موقت، فرد در معرض صدایی با شدت نسبتا زیاد و در مدت زمان كم قرار می‌ گیرد و با قطع تماس، افت شنوایی (با توجه به زمان تماس، شدت و حساسیت فرد) از بین می رود. این افت در فركانس 3000 تا 6000 هرتز می ‌باشد.

• افت دایم شنوایی، در صورت تماس مداوم با صدا به وجود می ‌آید و از نوع حسی، عصبی و غیر قابل درمان (به دلیل نابودی سلول‌های عصبی) می ‌باشد. این افت از فركانس 4000 هرتز شروع می شود و تا فركانس‌های 6000 و 8000 هرتز ادامه می ‌یابد.

مراحل كری شغلی

• شروع : اوایل اشتغال فرد خستگی شنوایی، افت شنوایی در فركانس 4000 هرتز، احساس ناراحتی، گرفتگی گوش و خستگی عمومی اتفاق می افتد.‌

• پنهان : ناشنوایی در فركانس 4000 هرتز و امكان كاهش شنوایی در سایر فركانس‌ها وجود دارد.

• نیمه پنهان : ناشنوایی در فركانس 2000 و 1000 هرتز و نشنیدن صدای آهسته.

• كری واضح : نقصان در فركانس بم و زیر و شنیدن دشوار صدای مكالمه دیده می شود.

در كری شغلی دو طرفه و متقارن، پرده صماخ سالم است و عدم برگشت شنوایی حسی، عصبی، و شروع افت از فركانس 4000 هرتز وجود دارد و غیر قابل درمان است.

در كری شغلی عواملی چون شدت، فركانس، ریتم، زمان تماس، محیط كار، سن فرد، ضایعات قبلی و حساسیت فردی مداخله می ‌نماید.

با افزایش شدت صوت، زمان تماس و افزایش سن، میزان افت شنوایی بیشتر می‌ شود.

فركانس‌های زیر مضرترند:

صدای یكنواخت و مداوم، كم خطرتر از صدای منقطع و غیر یكنواخت است (با فركانس برابر).

صدا در محیط باز قابل تحمل تر است.

ضایعاتی چون ضربات وارده به سر، انفجار، صدمات شنوایی، مننژیت، مصرف سالیسیلات، جنتامایسین در افت شنوایی موثر است.

حساسیت در برابر صدا

افراد نسبت به صدا حساسیت‌ های متفاوتی دارند كه قابل شناسایی است.

یك نمونه از روش‌های تعیین گوش حساس، آزمایش PEYSER است و مراحل آن عبارتند از:

1- تعیین آستانه هوایی در فركانس 1000 هرتز

2- اثر صوتی با شدت 100 دسی ‌بل و فركانس 1000 هرتز به مدت 3 دقیقه

3- پانزده ثانیه استراحت

4- تعیین آستانه فركانس 1000 از راه هوایی

5- استراحت یك ساعت

6- تعیین آستانه در فركانس 1000 هرتز از راه استخوانی

7- تماس 3 دقیقه فرد با فركانس 1000 هرتز و شدت 100 دسی‌بل از راه هوایی

8- پانزده ثانیه استراحت

9- تعیین آستانه در فركانس 1000 هرتز از راه استخوانی

در صورتی كه آستانه شنوایی تا 5 دسی‌بل باشد طبیعی، 5 تا 10 دسی‌بل مشكوك و بیش از 10 دسی‌بل، غیر طبیعی است (به دلیل حساسیت فرد مناسب نمی ‌باشد).

*مطالب مرتبط:

سر و صدا برای سلامتی مضر است

خطرات صداهای گوش خراش

اثر صداها بر شنوایی راننده

جیغ بنفش زیر گوش