مقام قرآن
معجزه جاویدان 9
قرآن پس از آن كه اعجاز خود را به اثبات رساند و در دل مسلمانان ثبات یافت بدان گونه كه هر مسلمان آیین و دستورات و آموخته‌های قرآن ر امستقیماً از جانب پروردگار عالمیان می‌دانست، به وظیفه اصلی خود یعنی همان هدایت بشر اقدام نمود. مخاطبان قرآن هر گاه، می‌یافتند كه این كتاب بی‌مانند كلام خداست و جز قادر متعال احدی نمی‌تواند چنین بیانی داشته باشد در برابرش با ایمان كامل ، تسلیم می‌شدند كه این همان معنای اسلام واقعی است و همین امر نیز عامل اصلی پیشرفت‌ها و نفوذهای عظیم اسلام در سال های اولیه ظهور آن در اقصی نقاط عالم گردید و تمدن بزرگی را بنیان نهاد كه به اعتراف محققان، پایة پیشرفت های امروزی جهان می‌باشد. این اعتقاد قوی مسلمانان به گنجینه الهی قرآن، همراه با استعداد پایان ناپذیر و گسترده این كتاب جاودان در امر بیان علوم مختلف، اسرار زمین و آسمان ها، تاریخ، سرگذشت و سرنوشت اقوام مختلف و سیاست امور، همه و همه باعث می‌شد تا این پیشرفت روز افزون گردد.
قرآن كریم نسبت به حجمش، پر موضوع‌ترین كتاب در حوزه تمدن و فرهنگ جهانی است و به بركت همین توانایی بود كه تمدن ساز و فرهنگ آفرین گردید و توانست یكی از عظیم ترین تمدن های بشری را كه همان تمدن اسلامی بود، در بالاترین نقطه تمدن ها به تصویر كشاند.
منشاء اصلی تمدن عظیم اسلامی و موجب ترقیات مادی و معنوی و فتوحات سریع مسلمین در شرق و غرب عالم همین ایمان و تسلیم مسلمانان، در مقابل قرآن بود یعنی همان كتاب هدایت بشر. قرآن ضمن آن كه توانسته در امر شناسایی انسان از طبیعت و تسخیر آن قدم های بسیار بلندی را بردارد و این امر مورد اعتراف دانشمندان بزرگی قرار گرفته است اما هرگز خود را به عنوان كتاب علوم طبیعی به انسان معرفی نكرده است بلكه همواره این آگاهی دادن را در بین بحث های هدایتی خود گنجانده و در طی بحث‌های تربیتی و توحیدی خود، پرده از روی یك سلسله حقایق علمی كه بر مردم آن عصر مستور بوده برداشته و پیروان خود را در كشف این حقایق علمی كمك كرده و در ضمن همه این ها، اعجاز خود و ماورائی بودن خویش را نیز ثابت نموده است. مثلاً قرآن در حدود یك هزار سال قبل از گالیله دانشمند معروف ایتالیائی وكپرنیك دانشمند بزرگ لهستانی، دربین آیات مربوط به اسرار آفرینش و توحید ، ثابت بودن زمین را رد كرد و تصریح نمود كه زمین با سرعت در گردش است. در سوره نمل آیة 90 می گوید: « كوه ها را می بینی درحالی كه چنین می پنداری آن ها ساكن و جامدند با این كه هم چون ابرها در حركتند. این صنع خداونی است كه هر چیز را از روی اسلوب صحیحی ساخته است، او از اعمال شما آگاه است ».
هم چنین قرآن در امور اخلاقی، امور روانشناسانه انسانی را به طور ظریف و آگاهانه در نظر گرفته و خصلت های مثبت او را مورد تشویق و رذیلت های ممكنه را نكوهش نموده است و این بحث ها را در لابه لای مطالبی از حوادث تاریخی و یا عظمت طبیعت و امور ماوراء طبیعی آن چنان گنجانده است كه خواه ناخواه رنگ اخلاق حسنه بر خواننده قرآن خواهد نشست.
حسن ارزنده و عمیقی كه اخلاق ارائه شده توسط قرآن دارا می باشد ضمانت اجرایی آنست.
در قرآن برای همه اعمال اخلاقی و هم چنین روش های ناستوده و ناپسند انسانی پاداش و كیفری مسلم قائل گردیده كه این امر عامل مؤثری در تقویت قوای « اراده اجرائی » انسان خواهد بود. تركیب خواست های اخلاقی و آگاهی هایی در خصوص جهانی دیگر ضمن معرفی بهشت و جهنم چنان زیبا و پر معنی در قرآن صورت گرفته است كه به حیات بشری رنگ مسابقه در خیرات را داده و این عمل نشاط و شادابی خاصی را در میان مؤمنین و صاحبان اخلاق حسنه به وجود آورده و می آورد و در عین لطافت و نشاط آفرینی بخش عمده ای از این كتاب، احكام و مقررات عملی اسلام را در خود گنجانده است. در حدود پانصد آیه از قرآن به احكام اختصاص یافته است و مسلمین از صدر اسلام تا كنون در استنباط احكام از این آیات استفاده عملی نموده‌اند و این در حالیست كه هرگز قرآن مانند یك كتاب احكام و یا كتاب قانون خشك و بی روح نمی‌باشد. متن و تركیب الفاظ در آن به گونه‌ای است كه هر خواننده‌ای را از عالم طبیعی خارج نموده و هر شنونده‌ای را بی اختیار به خود جذب و جلب می‌نماید. همین امر باعث شده بود كه بزرگان مشركین مكه به بت پرستان دستور دهند تا در هنگامی كه با تلاوت قرآن روبه رو می‌شوند گوش های خود را بگیرند.
نوشته: محسن سید اسماعیلی
بخوانید:
تنظیم : صادقی
