صرع و ازدواج

وقتی یک فرد مصروع تصمیم به ازدواج  می گیرد، سؤالات متفاوتی برای وی وجود دارد. از جمله این كه آیا می تواند ازدواج كند یا خیر؟ آیا بیماری او به فرزندش نیز به ارث می رسد؟ و... ابتدا باید به این مسئله توجه داشته باشیم كه اگر یك فرد عادی با شرایط طبیعی بچه دار شود، احتمال این كه فرزندش دچار صرع شود ، حدود نیم درصد است. حال اگر مادری مبتلا به صرع باشد، به دلیل آنكه صرع ، طبیعتاً اساس ژنتیكی هم دارد، احتمال ابتلای كودك به صرع، حدود 5 درصد است. علی رغم این مسئله باید در نظر داشت كه به احتمال 95 درصد ، مادر مصروع كودك سالمی را به دنیا می آورد و این شانس بسیار بالایی است.

به فردی كه مبتلا به صرع است ، توصیه می شود قبل از ازدواج ، تحت مشاوره (خصوصاً

مشاوره ژنتیك  ) قرار گیرد و در طی دوران بارداری حتماً تحت نظر پزشك زنان و متخصص مغز و اعصاب قرار گیرد تا بدین ترتیب هرگونه احتمال خطر برای كودك وی از بین برود. بدین ترتیب با بررسی صحیح و منطقی این مسئله ، بیماران مصروع می توانند یك زندگی و ازدواج موفق داشته و فرزندان سالمی به دنیا آورند.

برخی از انواع بیماری صرع اساس ژنتیك شناخته شده ای دارند (مانند صرع كوچك ) كه ما می دانیم ممكن است به ارث برسند. ولی برخی دیگر از انواع آن اساس ژنتیك ندارند. مثلاً اگر فردی در اثر ضربه مغزی دچار بیمار صرع گردد، هیچ گونه علت ژنتیكی در این مورد وجود ندارد. یا اگر كودكی در جریان زایمان دچار مشكلاتی از قبیل نرسیدن اكسیژن به مغز شود، احتمال ابتلای وی به صرع در آینده وجود دارد. ولی چنانچه عوامل بیرونی موجب به وجود آمدن این اختلال باشد، این بیماری به فرزند به ارث نمی رسد.

خوشبختانه در صرع، مواردی كه علل ژنتیك ندارند كم نیستند و در برخی از مواقع می توان گفت انواع صرع اساس ژنتیك ندارد.

ضمناً توجه به این نكته ضروری است كه علی رغم اینكه این بیماری متأسفانه خوشنام نیست و افراد جامعه عقاید نادرستی در مورد آن دارند، ولی باید یاد بگیریم كه آن را آگاهانه بشناسیم.

هر بیماری مزمن شرایط اجتماعی و عاطفی خاصی را ایجاد می كند كه لازم است كیفیت زندگی در آن بررسی گردد.

صرع، اختلالی است كه در آن تخلیه ناگهانی انرژی در مغز صورت می گیرد و می تواند با اختلالات حسی، حركتی و رفتاری توام گردد كه وقتی تخلیه امواج به صورت عمومی باشد، موجب حذف هوشیاری و شكل عمومی تشنج می شود و وقتی هوشیاری كاملاً از بین نرود به صورت تشنج موضعی، ساده یا پیچیده بروز می كند.

در صرع به عنوان یك بیماری مزمن ، نمی توان حملات را پیش بینی كرد و همیشه دغدغه این حملات با فرد مصروع وجود دارد. بر همین اساس عوامل مهمی در كیفیت زندگی مصروعین ( در كودكان و بزرگسالان) وجود دارد كه به آنها اشاره می كنیم:

­ كیفیت مراقبت در كودكان

مهمترین مشكل در كودكان این است كه افزایش یا كاهش بیش از حد مراقبت در آنان می تواند بر كیفیت زندگی آنها تأثیر بگذارد. این مسئله به خصوص در مادران وجود دارد كه به علت علاقه شدید به فرزندشان می توانند در این مسئله سهم به سزایی داشته باشند.

-كیفیت آموزش

امكانات آموزشی در این مورد باید در مدرسه، خانواده و جامعه وجود داشته باشد. زیرا آموزش مناسب می تواند در ادامه زندگی فرد تأثیر به سزایی داشته باشد.

ازدواج مصروعین

فرد مصروع نباید بیماری خود را در زمان ازدواج كتمان نماید و باید حقیقت را با صداقت به همسر آینده خود بگوید و با پزشك خود مشاوره ای را انجام دهد.

بارداری فرد مصروع

بهترین روش در بارداری این است كه قبل از بارداری برنامه ریزی صحیحی در این مورد وجود داشته باشد و فرد مصروع این مسئله را با پزشك خود و پزشك زنان در میان گذارد تا داروی مناسبی برای وی تجویز گردد و در طول دوران بارداری تحت نظر باشد تا اگر احساس شد مشكلی برای بیمار و جنین به وجود می آید با بررسی های انجام گرفته بتوان برخورد مناسبی با این مسئله داشت.

داروها نیز در حین بارداری ادامه پیدا می كند و نحوه زایمان هم بنا به تصمیم پزشك است. بعد از زایمان نیز مادر می تواند به فرزند خود شیر دهد زیرا مصرف داروها تأثیر منفی در فرزند وی ندارد، بلكه توجه به این مسئله ضروری است كه اگر خانم باردار در دوران بارداری بدون مشاوره پزشك، خودسرانه داروی خود را قطع نماید و دچار حمله تشنج گردد، این امر می تواند برای وی خطرناك باشد.

ازدواج مصروعین از دیدگاه روان پزشكی

روان پزشك نقش كلیدی را در مورد مشكلات و بیماری هایی كه در كنار صرع وجود دارد، ایفا می كند و می تواند در مورد مداخلات دارویی ( تداخل عمل و اثر داروها با یكدیگر ) جهت درمان بیماری های همراه با صرع ، راهنمایی و مشاوره به بیمار، همسر و خانواده او ارائه دهد.

یكی از مشكلات عمده، نگرش ها، دانش ها و باورهای غلط فرد یا خانواده یا خانواده همسر او در مورد بیماری است. حتی علاوه بر آنها، این باورهای غلط در خود پزشكان نیز در مورد ازدواج یك فرد مصروع می تواند وجود داشته باشد.

مسئله دیگر این است كه بعضی از افراد ازدواج را نجات دهنده، شفا و راه حل قطعی مشكلات خود می دانند و فكر می كنند هر مشكل روانی-  جسمی كه وجود داشته باشد، ناشی از فشارها و مشكلات جنسی است و به دنبال آن حكم ازدواج را صادر می كنند.

در زمان مشاوره روان پزشكی ، پزشك ابتدا به نگرش های فرد توجه می نماید. به این كه آیا این نگرش ها به ازدواج فرد صدمه می زند؟ در غیر این صورت فرد را مجاز به ازدواج می داند. دومین مسئله ای كه پزشك مد نظر قرار می دهد، این است كه آیا بیماری های همراه در یكی از طرفین وجود دارد یا خیر؟ نكته دیگری كه در ازدواج باید به آن توجه نمود كفایت روانی – عاطفی بیمار است و این كه آیا فرد مصروعی كه حملات وی كنترل شده و مانعی برای ازدواج  ندارد، كفایت همسری، پدر یا مادر بودن، بارداری و … را دارد یا خیر؟!

نكته بسیار كلیدی و مهم در مشاوره قبل و بعد از ازدواج ، آموزش های جنسی است كه متأسفانه در كشور در مورد آن سكوت می شود و حتی پدر و مادرها نیز نوعی خود سانسوری را در این مورد پیش می گیرند. لذا بهترین زمان اطلاعات گرفتن از بیماران، راجع به مسائل جنسی، زمان شروع بحث خواستگاری و ازدواج است كه بسیاری از مراجعین در مورد این موضوع یا اطلاعات ندارند یا اطلاعات غلطی دارند.

بنابراین كار كردن روی آموزش های جنسی، شناخت فرد روی فیزیولوژی خود، اطلاعات هورمونی، اطلاعات آناتومیك، اطلاعات روان شناختی، دوران بارداری ، شناخت داروها، اثرات آن بر روی بارداری و جنین و… موضوعاتی هستند كه در قالب آنها می توان اطلاعات مربوط به مسایل زناشویی، آموزش های جنسی و به ویژه جلوگیری از بارداری را به مراجعین ارائه كرد، چرا كه در ماه ها و سال های اولیه این افراد باید از بچه دار شدن جلوگیری نمایند و چگونگی تأثیر این داروها  بعد از ازدواج نیز بررسی گردد.