موهایی كه زود سفید می‌شوند
در زمان‌های قدیم سفیدی مو نشانه پیری بود، ولی دوره و زمانه عوض شده است. برخی جوانان هنوز به سن 20 سالگی نرسیده، موهایشان سفید می‌شود.
اما آیا سفید شدن مو نشانه پیری است؟ و علت رنگ باختن زودهنگام این موها چیست؟
مو در واقع قسمت یا ضمیمه‌ای از پوست محسوب می‌شود و شامل سلول‌های مشابهی اسـت كـه روی لایـه خـارجی پوست به نام روپـوسـت یا اپیدرم قرار دارند. غدد چربی پـوسـت سـر مـاده‌ای چرب و روغنی ترشح مـی‌كـنـنـد كـه مـنـبـع مـواد مـغـذی و تقویتی، براق‌كننده و عامل سیاهی مو است. تغذیه مو از طریق جریان خون صورت می‌گیرد و به طور خـارجـی امـكـان‌پـذیر نیست. اصولاً مو طی مراحلی رشد می‌كند و در برهه‌هایی از زمان، رشد آن متوقف شده و استراحت می‌كند. در پایین‌ترین لایه پوست سر، در محل پایه تار مو، سلول‌هایی به نام ملانوسیت وجود دارند كه تركیباتی به نام ملانین تولید و ترشح می‌كنند. مـلانـیـن بـاعث رنگی بودن موی سر است. مـلانـوسـیـت‌هـا در واقـع حـاوی سـلـول‌هـای رنگدانه‌ای هستند و برای ساخت ملانین به آنزیم‌های خاصی نیاز دارند. در حقیقت رنگ های متفاوت مو، سیاه، قهوه‌ای، بلوند و قرمز بستگی به نوع آنزیمی دارد كه در ساخت ملانین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چگونه گرد سپیدی بر موها می‌نشیند؟
رنـگــــدانـــه‌هـــای مـــوجـــود در ملانوسیت‌ها، عامل ایجاد رنگ موی سر هستند. زمانی كه سـاخـت ایـن رنـگدانه‌ها مـتوقف شود، مو رنگ خود را از دست می‌دهد و بــه اصـطـلاح سـفـیـد می‌شود و این تار موهای سفید رنگ در تركیب با تـارهـای سـیاه مو، حالتی خـاكـسـتـری بـه مو می‌دهند. سفید شدن مو به طور معمول فرآیندی است كه با بالا رفتن سن رخ می‌دهد. طبق تحقیقات صورت گرفته، عامل اصلی سفید شدن مو، ماده‌ای به نام پروكسید هیدروژن است. با بالا رفتن سن، این ماده در فولیكول‌ها و سلول‌های مو به مقدار زیادی تـولـید می‌شود و در نتیجه ساخت رنگدانه ملانین را متوقف می‌كند. پروكسید هیدروژن به مـیـــزان كــمـــی در ســـراســـر بـــدن هـمـچــون فولیكول‌های مو تولید می‌شود، ولی با افزایش سن مقدار تولید آن بالا می‌رود، زیرا دیگر بدن قادر به خنثی كردن تولید این ماده نیست. زمانی كه ملانوسیت‌ها به طور غیرفعال حضور دارند یا تعداد ملانین هر تار مو به كم‌تر از حد معمول می‌رسد، مو به رنگ خاكستری دیده مـی‌شـود، ولـی چـنـانچه ملانوسیت‌ها كاملا رنگدانه‌های خود را از دست بدهند، مو سفید می‌شود.
آیا پیری زودرس هم داریم؟
با افزایش سن، مو متمایل به سفید شدن و از دست دادن رنگ خود می‌شود، ولی گاهی این فرآیند سفید یا خاكستری شدن در زمانی زودتر از حد معمول یعنی در جوانی آغاز می‌شود و باعث می‌شود یك فرد جوان كمی پیر به نظر برسد. در حالت عادی، سفید شدن مو در مردان حدود 30 سالگی و در زنان حدود 35 سالگی اتفاق می‌افتد و در سیاه‌پوستان این فرآیند 10 سال دیرتر رخ می‌دهد. سفیدی موی سر از شقیقه شروع می‌شود، ولی پیش از موی سر، سبیل و ریش شروع به سفید شدن می‌كند. در صــورتــی كـه در سـفـیـد پـوسـتـان، زودتـر از 20 سالگی و در سیاه‌پوستان پیش از 30 سالگی موها سفید شوند، به آن سفید شدن زودرس مو گفته می‌شود كه خود علل مختلفی دارد.
آیا موها هم به آرامش و تغذیه سالم نیازمندند؟
از دلایل اصلی و اولیه سـفـیــدی زودرس مـوهـا مـی‌تـوان بـه نـوع رژیـم غــذایـی نـامناسب و نـیـز آشفتگی‌ها و نگرانی‌های ذهنی اشاره كرد. كمبود ویــتــامـیــن‌هــا از جـمـلــه ویتامین B12 ، آهن، مس، منگنز، تیتانیوم و ید در رژیم روزانه عاملی است كه به سفیدی زودهنگام مو كمك می‌كند. نگرانی‌های ذهنی هم تنش زیادی به پوست سر وارد می‌كند كه با تولید مواد مغذی مورد نیاز برای سلامت مـو تـداخـل مـی‌كـند.
از دیگر عوامل مساعدكننده سفیدی زودرس می‌توان به وراثت اشـاره كـرد. بـه طوری كه در چنین افرادی سفیدی موها زودتر آغاز می‌شود. كثیفی پوست سر، شستشوی موها با آب داغ و خشك كردن آن با وسایل الكتریكی مانند سشوار، بیماری تیروئید ، كم‌خونی ، رژیم‌های لاغری بسیار سخت و طولانی‌مدت، افزایش گلبول‌های سفید خون و استفاده از دخانیات و سیگار (افراد سیگاری 4 برابر زودتر به سفیدی مو دچار می‌شوند) از دیگر عوامل سفیدی زودرس موها هستند.
آیا كندن موهای سفید باعث زیادشدن آنها می‌شود؟
كـنــدن یــا قـیـچــی كــردن مــوهــای سـفـیـد به‌هیچ‌وجه باعث زیاد شدن آنها نمی‌شود. ولی به دلیل فشار وارد آمده بر پوست سر و مو، توصیه می‌كنیم این كار را انجام ندهید. با كندن موی سفید، مجدداً در همان مكان، موی سفید جدیدی رشد خواهد كرد و تعداد آن زیادتر نمی‌شود.
آیـا اسـتفاده از رنگ موها و مش‌ها در سفید‌شدن زودهنگام موها تأثیری دارد؟
خانم‌ها به زیبایی خود اهمیت می‌دهند و موها نیز جزئی از زیبایی آنها به شمار می‌رود. بـنـابـرایـن طـبیعی است كه گهگاه اقدام به رنگ‌كردن آنها كنند. ولی این سؤال همیشه برای آنها مطرح است كه مبادا با رنگ كردن، موها سفید شوند؟ باید بگوییم كه رنگ كردن هیچ تأثیری روی زودتر سفید شدن موها ندارد، بلكه عوامل دیگری كه در بالا اشاره كردیم در این امر دخیل هستند. ولی رنگ كردن پیاپی هم مشكلاتی را برای مو ایجاد می‌كند و ممكن است باعث خشكی و تحریك‌پذیری مو شود، ولی باعث سفید شدن مو نمی‌شود. در واقع رنگ كردن مو، یكی از راه‌های خلاص شدن از شر سفیدی موهاست.
از چـه رژیـم غـذایی برای جلوگیری از سفیدی زودرس مو استفاده كنیم؟
كمبود برخی مواد غذایی باعث سفید شدن زودرس موها می‌شود كه با رعایت یك رژیم خوب شاید بتوان از آن جلوگیری كرد. مصرف غـذاهـای سـرشـار از ویـتامینB مانند برنج، تخم‌مرغ، سبوس گندم و سبزیجات بسیار مؤثر است و سفیدی مو را به تأخیر می‌اندازد. عنصر مس از آن دسته عناصری است كه نقش زیادی در جلوگیری از سفید شدن موها دارد. غذاهایی چون قارچ، سیب‌زمینی، عدس، نخودفرنگی، لوبیا، موز، هلو، گلابی و سیب غنی از مس هستند. مصرف نان جو در رژیم غذایی، خوردن یك لیوان جوشانده سبوس گندم، جو و برنج در روز و خـوردن یـك قاشق مرباخوری پودر سـبـوس برنج مخلوط شده با شكر در روز می‌تواند در جلوگیری و نیز درمان سفیدی مو مؤثر باشد.
در كنار این ها، استفاده از سیر، پیاز، موسیر و تره نیز كه سرشار از منگنز هستند می‌تواند مفید باشد.
آیـا سفید شدن موها به رنگ موی فرد بستگی دارد؟
رنگ مو در افراد و نژادهای مختلف، متفاوت است. موی انسان به دلیل وجود نسبت‌های مختلف عناصر در رنگدانه‌ها متفاوت است. موی سیاه نسبت منگنز بیشتر، موی بور نسبت روی بیشتر و موی سرخ نسبت تیتانیوم بیشتری را داراست. سفیدی مو می‌تواند در نتیجه كمبود عناصر و املاح موجود در رنگدانه‌های مو باشد. در واقع سفید شدن موها، ارتباطی با نوع ملانین بدن كه تیره یا روشن بودن موها را مشخص می‌كند، ندارد. پس دیر یا زود، در همه انواع مو سفیدی اتفاق می‌افتد.
آیا سفیدی مو باعث ریزش آن هم می‌شود؟
خـیــر. مــوهــای سـفـیــد بـا از دسـت دادن رنگدانه‌های خود، ترد و شكننده و حساس می‌شوند. موی سفید نسبت به موهای سیاه، خشك‌تر و زبرتر است، ولی ریشه آن سست نیست و سفید شدن را نمی‌توان عاملی برای ریزش مو به حساب آورد.
آیا موها می‌توانند یك‌شبه سفید شوند؟
معمولاً مو از ریشه سفید می‌شود. در پوست سر انسان حدود 100 تا 150 هزار تار مو وجود دارد و هر كدام بین 2 تا 6 سال عمر می‌كنند. رشد مو هفته‌ها طول می‌كشد و نمی‌تواند در طول یك شب سفید شود. همان طور كه گفتیم، یـكـــی از عــوامــل سـفـیــدی زودرس مــوهــا، نگرانی‌های ذهنی است. گاهی مردم تصور می‌كنند فردی در اثر یك فشار عصبی شدید دچار سفیدی مو می‌شود. این باوری كاملاً غلط است. فشار عصبی یكی از دلایل ریزش مو است. بنابراین با ایجاد چنین فشاری، مقدار زیادی از موهای سیاه ریخته و موهای سفید روی سر جلوه‌نمایی می‌كنند و این طور به نظر می‌رسد كه موهای فرد یك‌شبه سفید شده است كه در واقع غلط است.
پس اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید كه به موهای خود اهمیت می‌دهید و از سفید شدن آنها وحشت دارید، با رعایت نكاتی كه گفته شد تا جایی كه می‌توانید از ایجاد شـرایـط مـنـاسـب برای سفید شدن موهایتان جلوگیری كنید.
ندا اظهری – جام جم
*مطالب مرتبط:
تکنیکی برای مقابله با موهای سفید مقاوم به رنگ
چگونه موهایی سالم و جذاب داشته باشیم
بخش تغذیه و سلامت تبیان
