دروس نجوم اسلامی: تبدیل مختصات از یک دستگاه به دستگاه دیگر
در مقالات پیشین با سه نوع مختصات سماوی آشنا شدیم: مختصات افقی، مختصات استوایی و مختصات دایرة الروجی
بسیار اتفاق می افتد که مختصات یک جرم سماوی در یکی از دستگاه ها را در اختیار داریم ولی به مختصات آن در دستگاه دیگری نیازمندیم. در این موارد باید از فرمول های ارایه شده برای تبدیل دستگاه ها به یکدیگر استفاده نماییم. ما در اینجا به ذکر سه فرمول از کتاب فرمول های ستاره شناسی برای محاسبها تالیف جین میوس[1] بسنده می کنیم. برای یافتن فرمول های بیشتر و اثبات هریک از فرمول ها می توانید به منابع مفصل نجومی دیگر[2] مراجعه نمایید. در فرمول های زیر RA و d بعد و میل, l و b طول و عرض دایره البروجی, a و A ارتفاع و سمت, e تمایل دایره البروجی که برای سال 2000 معادل 4392911/23 درجه محاسبه شده است, j عرض جغرافیایی و H زاویه ساعتی محلی است که از جنوب به سمت غرب به ازای هر 15 درجه یک ساعت محاسبه می شود.
1- تبدیل مختصات استوایی به دایرة البروجی:
tan l = (sin RA cos e +tan d sin e)/cos RA
sin b = sin d cos e - cos d sin e sin RA
2- تبدیل مختصات دایرة البروجی به استوایی:
tan RA = (sin l cos e - tan b sin e) /cos l
sin d = sin b cos e + cos b sin e sin l
3- تبدیل مختصات استوایی به مختصات افقی:
tan A = sin H /(cos H sin j - tan d cos j)
sin RA = sin j sin d + cos j cos d cos H
منابع:
[1] جین میوس, فرمول های ستاره شناسی برای محاسب ها, ترجمه محمود لایقی فیروزآبادی.- مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی, 1368.
[2] و. م. اسمارت, نجوم کروی, ترجمه داود محمدزاده جسور.- تهران: مرکز نشر دانشگاهی, 1375.
نویسنده:
دکتر محمد سمیعی
تنظیم برای تبیان:
ا.م.گمینی
