14 توصیه ی کلیوی

احتمالا می ‌دانید كه غلیظ شدن ادرار سبب ته‌ نشینی و رسوب تركیبات موجود در آن و در نتیجه تشكیل سنگ كلیه می ‌شود.

این سنگ ‌ها در این عضو حساس، متشكل از مواد آلی‌ هستند و گاهی مواقع در اندازه‌های مختلف به كوچكی یا بزرگی یك قلوه سنگ یافت می‌ شوند.

همان طور كه اشاره شد، حجم كم ادرار مهم‌ ترین عامل خطر برای تشكیل سنگ‌ های ادراری شناخته شده است.

سنگ ‌های كلسیمی، شایع ‌ترین نوع آن ها هستند زیرا دفع كلسیم در این موارد افزایش می ‌یابد:

هیپوتیروئیدیسم(کم ‌کاری تیروئید)،

پس از مصرف مقدار زیاد ویتامین D،

در طی عدم تحرك برای طولانی مدت،

استئوپروز(پوکی استخوان)

و بعد از مصرف مقدار زیاد كلسیم.

از سوی دیگر، كاهش جذب آب به وسیله روده در اثر اسهال یا از دست رفتن آب به صورت تعریق در مناطق گرمسیر نیز در ایجاد این نوع سنگ‌ ها موثر شناخته شده‌اند.

اما عارضه آن، درد شدیدی است كه در اثر جا به جایی سنگ ایجاد می ‌شود.

توصیه‌ های تغذیه‌ ای كه مبتلایان به سنگ كلیه باید به آن توجه كنند، آن است كه مقدار زیادی مایعات دریافت کنند که به این ترتیب ادرار رقیق خواهد شد و در بعضی موارد با تغییر اسیدیته ادرار از رسوب سنگ می‌ توان جلوگیری كرد.

و اما توصیه‌ های 14گانه:

1- متبلایان باید دریافت مایعات را به بیش از 3 تا 4 لیتر در شبانه روز افزایش دهند. این كار موجب افزایش حجم ادرار و كاهش غلظت مواد تشكیل دهنده سنگ می ‌شود. افرادی كه كلیه ‌های سنگ ‌ساز دارند باید حداقل 2 لیتر در طی روز مایعات مصرف كنند.

2- هرگز خود را به مرحله احساس تشنگی نرسانید زیرا بروز این حس نشان از حداقل 2 درصد کاهش آب بدن است.

3- در مورد سنگ‌ های كلسیمی، از غذاهای غنی از كلسیم و ویتامینD پرهیز و در محدوده توصیه شده(2 لیوان شیر یا ماست، یا 30 گرم پنیر) دریافت شود.

4- در مورد سنگ ‌های فسفات كلسیم و سنگ ‌های فسفات آمونیوم و منیزیم، باید PH ادرار را اسیدی كرد.

5- در مورد سنگ ‌های اگزالات كلسیمی باید از مصرف غذاهای غنی از اگزالات(آلبالو، آلو، كشمش، تمشك، ریواس، جوانه گندم، گوجه فرنگی، چغندر، كرفس، بادمجان، تره فرنگی، جعفری، اسفناج، شكلات، بادام زمینی، فلفل سبز،‌هویج، قهوه فوری و چای) خودداری شود.

6- در مورد سنگ ‌های سیستئینی هم PH ادرار باید قلیایی شود.

7- در مورد سنگ‌ های اسید اوریكی، پورین رژیم غذایی را باید كاهش داد و PH ادرار را هم قلیایی كرد.

8- كاهش مصرف پروتئین حیوانی نیز لازم است. این پروتئین‌ها مقدار كلسیم، اگزالات و اسید اوریك را افزایش می ‌دهند.

9- در افرادی كه مستعد تشكیل سنگ هستند، دفع ادراری كلسیم كاهش می ‌یابد. رژیم غذایی حاوی چربی و نمك زیاد و میزان كم فیبر خطر تشكیل سنگ ‌های كلیوی را بالا می ‌برد. پس این افراد باید فیبر غذای شان را افزایش دهند.

10- كاهش دریافت كافئین نیز توصیه دیگری به این بیماران است. دریافت زیاد مواد غذایی كافئین دار، دفع ادراری كلسیم را افزایش داده و شانس تشكیل سنگ را بیشتر می‌ كند. احتمال تشكیل سنگ در افرادی كه الكل مصرف می‌ كنند نیز بالاست.

11- از آنجایی كه ویتامین C نیز می ‌تواند به اگزالات تبدیل شود به نظر می‌ رسد كه دریافت بالای ویتامین C احتمال تشكیل سنگ كلیه را افزایش می ‌دهد. با وجود این، معمولاً میزان اگزالات ادرار افزایش نمی یابد مگر این كه دوز ویتامین C دریافتی از 6 گرم در روز تجاوز كند كه این امر هم در افراد معدودی دیده شده است.

در افراد مستعد تشكیل سنگ كه مقادیر بالای ویتامین C دریافت می ‌كنند، مكمل یاری با ویتامین B6 و منیزیم می‌ تواند خطر افزایش اگزالات در ادرار را كاهش دهد.

12- جالب است بدانید كه ویتامین B6 برای شكستن اگزالات مورد نیاز است و در افرادی كه میزان اگزالات ادرار آن ها بالاست، احتمال تشكیل سنگ را كم می‌ كند. از منابع غذایی این ماده مغذی می‌ توان به موز، سیب زمینی، عدس و اسفناج اشاره كرد.

13- غذاهایی كه PH ادرار را اسیدی می‌ كنند عبارتند از انواع گوشت قرمز و سفید، پنیر، تخم مرغ، نان و غلات، ذرت و عدس، آلو، گوجه، آب آلو و گوجه. اما غذاهایی كه PH ادرار را قلیایی می ‌كنند شامل شیر و فرآورده‌های آن به جز پنیر، تمام سبزی ‌ها به غیر از ذرت و عدس و تمام میوه‌ها به استثنای آلو و گوجه سبزند.

كره، عسل، روغن، شكر، چای، قهوه و خامه نیز جزو غذاهای خنثی به حساب می ‌آیند.

14- ماءالشعیر نیز می ‌تواند برای کسانی که سنگ ‌هایی از جنس اگزالات کلسیم دارند، مفید واقع شود. البته باید چند روزی پشت سر هم مصرف شود. اگر اثر نکرد، دیگر ادامه مصرفش فایده‌ای ندارد چون تأثیر ماءالشعیر کوتاه مدت است.

هفته نامه سلامت