پوسیدگی به دندان شما نزدیک است
شاید شما هم از جمله افرادی باشید که تا دندانتان درد نگیرد، پایتان را در مطب دندانپزشکی نمی‌گذارید ولی اگر دوست دارید در سال جدید، هیچ وقت دچار دندان درد نشوید، باید از آن پیشگیری کنید. بیماری‌های دهان و دندان معمولا آهسته و پاورچین پاورچین سر و کله‌شان در دهان شما پیدا می‌شود و معمولا وقتی به خودتان می‌آیید که کار از کار گذشته است...
برای رعایت کامل بهداشت دهان و دندان باید به نکات زیر توجه کافی داشت:
- حذف پلاک میکروبی که ایجادکننده پوسیدگی در دندان و بیماری‌های لثه است با استفاده از نخ دندان ، مسواک زدن ، جرم‌گیری و استفاده از دهان‌شویه آب و نمک (نصف قاشق چای‌خوری نمک در یک لیوان آب جوشیده سرد شده)
- کنترل مصرف مواد قندی
- افزایش مقاومت دندان از طریق افزودن فلوراید به آب آشامیدنی، استفاده از دهان‌شویه سدیم فلوراید، قرص و ژل فلوراید و مسدودکردن شیارهای دندانی
- مراقبت از دندان‌ها با روش صحیح مسواک کردن
- مراجعه مرتب و منظم به دندانپزشک
پوسیدگی دندان یک بیماری عفونی است
پوسیدگی دندانی نتیجه یک عفونت باکتریایی است. برای ایجاد پوسیدگی، وجود پلاک میکروبی، قندهای ساده و دندان مستعد لازم است. پس از خوردن قندهای ساده، باکتری‌ها غذا را تجزیه کرده و اسید تولید می‌کنند. پلاک میکروبی اسید را در سطح دندان نگه داشته و به مینای دندان حمله می‌کند.
پس از حملات مداوم اسید، مینا شروع به حل شدن می‌کند و پوسیدگی آغاز می‌شود. شیرینی‌هایی مانند گز، سوهان، آبنبات و... که به سطح دندان‌ها می‌چسبند، در ایجاد پوسیدگی نقش مهمی دارند، به طوری که تعداد دفعات مصرف غذاهای قندی، طول مدتی که قند در دهان می‌ماند و شکل ظاهری غذا همه جزو عوامل مهم در ایجاد پوسیدگی هستند. پوسیدگی با فعالیت میکروب‌های داخل دهان در سطح دندان شروع می‌شود و به تدریج به داخل لایه‌های دندان نفوذ می‌کند. وقتی پوسیدگی فقط روی مینای دندان باشد می‌توان با رعایت بهداشت و درمان‌های ساده پوسیدگی را مهار کرد، در غیر این صورت پوسیدگی به آرامی به داخل عاج و از آنجا به مغز دندان نفوذ می‌کند. پوسیدگی ممکن است از هر قسمت از سطح دندان شروع شود ولی شروع پوسیدگی در سه محل به ترتیب زیر شایع‌تراست:
1- شیارهای سطح جونده
2- سطح بین دندانی
3- گردن دندان
4 شرط پوسیدگی
1- مستعد بودن مینای دندان و ضعیف بودن آن در مقابل اسید
2-وجود پلاک میکروبی. وقتی از دندان‌ها به خوبی مراقبت نشود، میکروب‌ها با مواد موجود در بزاق دهان لایه نرم، بی‌رنگ و چسبنده‌ای را تشکیل می‌دهند که روی دندان‌ها می‌چسبد. این لایه را پلاک میکروبی می‌نامند.
3- وجود مواد قندی در دهان
4- طول مدتی که لازم است تا پوسیدگی ایجاد شود.
باکتری‌های موجود در پلاک از مواد قندی غذاها تغذیه می‌کنند و در جریان این کار اسید تولید می‌شود. اسید تولیدشده مینای دندان را که یک ماده آهکی است حل می‌کند و پوسیدگی ایجاد می‌شود.
پوسیدگی دندان از کجا می‌آید؟
پوسیدگی دندانی تقریباً به اندازه سرماخوردگی شایع است بنابر این برای جلوگیری از پوسیدگی استفاده از مسواک و خمیردندان حاوی فلوراید، استفاده از نخ دندان، حذف یا کنترل مواد قندی و افزایش مقاومت دندان با استفاده از نفوذ فلوراید به داخل ساختمان دندان ضروری است.
بزاق یا آب دهان، تا حدود زیادی مانع از پوسیدگی دندان‌ها می‌گردد چون در حین خواب، تراوش بزاق به مقدار زیاد کاهش می‌یابد لذا تاثیر حفاظتی آن برای دندان‌ها به حداقل می‌رسد.
اگر روزانه دو بار مسواک بزنیم و سپس با نخ دندان فواصل بین دندانی را تمیز کنیم، در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت. خمیر دندان فلورایددار میزان پوسیدگی دندان‌ها را به مقدار 15 تا 30 درصد کاهش می‌دهد.
جوش شیرین، ممنوع!
استفاده از نمک خشک، جوش شیرین و سایر پودرها برای مسواک کردن صحیح نیست و باعث ساییدگی مینا و خراشیدن لثه می‌شود. درصورتی که موهای مسواک خم شده باشد، مسواک توانایی تمیزکردن سطوح دندانی را ندارد و به لثه آسیب می‌رساند. توجه داشته باشید که هیچ وقت مسواک خیس را در جعبه سر بسته نگذارید چون مرطوب ماندن مسواک باعث رشد میکروب‌ها در آن می‌شود.
مناسب ترین روش جهت پاک کردن سطوح بین دندانی استفاده از نخ دندان است. نخ دندان برای تمیزکردن دندان‌ها و پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها از اهمیت زیادی برخوردار بوده و مکمل مسواک است. وقتی فاصله دو دندان خیلی کم است، مسواک قدرت نفوذ به آن را ندارد. در این موارد نخ دندان با عبور از بین دندان‌ها ذرات ریز غذایی بین آنها را خارج کرده و فاصله بین دندانی را تمیز می‌کند بنابر این استفاده روزمره از نخ دندان در حفظ سلامتی دندان‌ها تاثیر زیادی دارد.
علامت‌های پوسیدگی دندان را جدی بگیرید هر دندان پوسیده یک یا چند مورد از علامت‌های زیر را دارد:
- تغییر رنگ مینای دندان (در محل پوسیدگی مینا قهوه‌ای یا سیاه رنگ می‌شود)
- سوراخ شدن دندان در محل پوسیدگی
- حساس بودن یا درد گرفتن دندان در موقع خوردن غذاهای سرد، گرم، ترش یا شیرین
- حساس بودن یا درد گرفتن دندان وقتی که دندان‌ها را روی هم فشار می‌دهیم.
دکتر شکوفه شجاعی
هفته نامه سلامت
* مطالب مرتبط
پوسیدگی دندان کودک باید پُر شود؟
مقدار پوسیدگی دندان، به شکل و نوع ماده غذایی بستگی دارد
نقش تغذیه در سلامت دهان و دندان
مواد غذایی موثر در پوسیدگی دندان و جلوگیری از آن
چگونه فلوراید از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند؟
بخش تغذیه و سلامت تبیان
