وقتی دندان‌ها خوب چفت نمی ‌شوند

گاهی اوقات روابط بین دندان ‌ها، استخوان نگهدارنده ی آن ها و فک ایده‌آل نیست و مشکلاتی ایجاد می ‌شود که ناهنجاری ‌های روابط دندانی - فکی و یا به‌ طور مختصر، "اختلالات بایت" نام دارد. "بایت" (bite) یعنی جویدن، گاز گرفتن و برهم آمدن دندان‌ ها.

این مشکلات علاوه بر مخدوش ‌کردن ظاهر دندان ‌ها، موجب ناراحتی فک، سایش دندان ‌ها و سردرد می ‌شوند.

امروزه دندانپزشکی جدید به کمک روش‌های مختلف می ‌تواند این عارضه را معالجه کرده و سلامتی را به دهان بیمار بازگرداند.

علل ایجاد اختلالات بایت

از جمله علل چنین عارضه ‌ای می ‌توان به عوامل ارثی، کشیدن زود هنگام دندان ‌ها و عادات بد دهانی مانند مکیدن انگشت، جویدن ناخن، پیپ، مداد و دیگر اجسام سخت و شکننده اشاره کرد.

یکی از عواقب مشکلات بایت، دندان قروچه است. در این موارد باید به درمان ناهنجاری و عوامل ایجاد کننده دندان قروچه پرداخت تا از سایش و شکستگی دندان‌ ها جلوگیری کرد.

انواع اختلالات بایت

سایش و شکستگی لبه دندان ها

برای بازسازی لبه‌ های ساییده و شکسته می‌ توان بر حسب مورد از کامپازیت، لامینیت چینی و یا حتی در موارد شدید از روکش استفاده کرد.

باز بودن بایت

در این مورد با وجودی که دندان‌ های عقب روی هم قرار دارند، بین دندان‌ های جلوی فک بالا و پایین فاصله ‌ای ایجاد می ‌شود.

از علل به وجود آورنده این ضایعه می ‌توان به مکیدن انگشت در دوران کودکی و عوامل ارثی اشاره کرد.

برای درمان این بایت می ‌توان از جراحی فک و صورت، ارتودنسی و روش‌های ترمیمی‌ مانند کامپازیت و لامینیت چینی استفاده کرد.

عمیق بودن بایت

در مواردی که دندان‌ های جلویی فک بالا، کاملا روی دندان‌ های پایین را بگیرند، فک بیمار حالت بسته پیدا می‌ کند و صورت او کوتاه تر به نظر می ‌رسد. در این موارد بهتر است ابتدا با ارتودنسی، بایت باز شده و در صورتی که دندان‌ های جلو دچار سایش یا شکستگی لبه باشد، توسط روش ‌های ترمیمی، ‌بازسازی گردند. در مواردی که بایت بیمار به علت سایش دندان‌ های عقب بسته شده باشد، بهتر است سطح جونده دندان‌ های عقب با روکش یا با پُرکردگی‌های لابراتواری (آنلی) بازسازی شود تا ارتفاع صورت و دندان ‌ها به وضع طبیعی خود باز گردد.

کراس ‌بایت

دندان‌های فک بالا در حالت عادی کمی‌ جلوتر از فک پایین بوده و لبه آنها حدود 5/0 تا 1 میلی ‌متر روی لبه دندان ‌های جلوی فک پایین را می ‌پوشاند.

چنان چه این وضعیت در یک یا تمام دندان‌ ها معکوس شود، به آن بایت معکوس یا کراس بایت می ‌گویند. در این صورت، یک یا تمام دندان‌ های فک بالا، عقب ‌تر از دندان ‌های فک پایین قرار می ‌گیرند که در این حالت فک پایین بیمار بیش از حد جلو به نظر می ‌رسد.

بهترین درمان کراس بایت، ارتودنسی است؛ البته در موارد شدید، نیاز به جراحی فک و صورت و عقب کشیدن فک پایین پیدا می ‌شود. گاهی اوقات کراس بایت‌ های تک دندانی را می ‌توان با روش‌ های ترمیمی ‌درمان کرد.

بیرون ‌زدگی دندان‌ ها

در این موارد، دندان‌ها حالت گرازی یا خرگوشی پیدا می ‌کنند و در موارد شدید حتی مانع از بسته شدن لب ‌ها خواهند شد. همانند مورد قبل، درمان ایده‌آل این مشکل روش ارتودنسی و در موارد شدید، جراحی فک و صورت به همراه ارتودنسی است.

در صورتی که دندان ‌ها دچار صدمه شدید شده باشند، یا از قبل روکش داشته باشند و بیمار تمایلی به جراحی فک و ارتودنسی نداشته باشد، می ‌توان جهت تاج دندان را توسط روکش کردن تغییر داد و حالت تو رفته‌ تری به آن ها بخشید.

دکتر فرخ آصف‌زاده - متخصص ترمیمی و زیبایی