لبنیات پرچرب یا كم‌چرب؟

شیر بعد از آب، حیاتی‌ترین نوشیدنی تلقی می‌شود. این فرآورده، غذایی کامل و سرشار از مواد مغذی است كه عمده نیاز بدن انسان را تامین می‌كند.

شیر حاوی 5/3 گرم پروتئین و 5/3 تا 4 درصد چربی است كه هر دوی آنها برای كودكان در حال رشد، ضروری است.

ولی پرسش اینجاست كه باید چه نوع لبنیاتی را مصرف كرد، پرچرب یا كم‌چرب؟

دكتر احمدرضا درستی، متخصص تغذیه، و رئیس دانشكده و انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی كشور در گفتگو با «جام‌جم»، مصرف شیر و لبنیات پرچرب را برای كودكان زیر 5 سال مفید دانسته و می‌گوید: بدن كودكان در این سن به قند، پروتئین و چربی شیر نیاز دارد، به همین دلیل توصیه می‌شود این گروه سنی، شیر و ماست پرچرب دریافت كنند و حتی مصرف كره پاستوریزه برای آنها مفید است.

كودكان و نوجوانان 5 تا 16 ساله نیز می توانند شیر و لبنیات پرچرب مصرف کنند، مگر اینکه چاق باشند که دراین صورت باید از لبنیات و شیر كم‌چرب استفاده كنند.

متخصصان تغذیه توصیه می کنند كه افراد از سن 18 سالگی به بعد، شیر و لبنیات كم‌چرب مصرف کنند (حتی اگر به ظاهر لاغر هستند)،‌ مگر در مواقعی كه فرد خیلی لاغر و ضعیف است.

علت توصیه به مصرف كم‌ چرب‌ها

چربی شیر با كلسیم موجود در مواد غذایی، از جمله كلسیم خود شیر، تركیب نامحلولی درست می‌كند و دسترسی بدن به كلسیم را كاهش می‌دهد. لذا با مصرف لبنیات كم‌چرب، به جذب بالای كلسیم كمك می‌شود.

دكتر درستی با بیان این مطلب می‌افزاید: اگر روزی یك لیتر لبنیات مصرف كنیم، با خوردن شیر و ماست كم‌چرب (یك درصد چربی)‌ روزانه 25 گرم چربی كمتری دریافت خواهیم كرد كه در یك ماه، 750 گرم چربی کمتر می شود كه این تفاوت می‌تواند از بروز 5/0 تا 8/0 كیلوگرم اضافه وزن جلوگیری كند.

یبوست و لبنیات پرچرب

یكی از عادات اشتباه رایج در جامعه ما، عدم مصرف كافی سبزیجات است. تحقیقات نشان می‌دهد كودكانی كه دارای رشد قدی ناكافی هستند، حتی با مصرف روزانه 4 تا 7 لیوان شیر و لبنیات از رشد خوبی برخوردار نبوده و حتی دچار یبوست نیز هستند كه مهم‌ترین علت آن، عدم مصرف کافی سبزیجات است كه باعث می شود مواد كافی جهت رشد به بدن نرسیده و منجر به كوتاهی قد و ضعف آنها ‌شود.

این متخصص تغذیه می‌افزاید: سبزیجات باعث می‌شوند مواد غذایی حجم زیادی در بدن پیدا كنند و با جذب آب بیشتر، سریع تر از روده عبور كنند و در نتیجه روزی یك یا چند مرتبه عمل دفع صورت بگیرد.

ولی كودكی كه به اندازه كافی، سبزیجات مصرف نمی كند و از نان سفید و برنج استفاده می كند، در اثر نرسیدن فیبر كافی به بدن، دچار یبوست می‌شود و در آینده احتمال ابتلا به سرطان در او افزایش خواهد یافت.

دكتر درستی خاطرنشان می‌كند: خوردن شیر و لبنیات پرچرب تفاوت جدی در ایجاد یبوست افراد ندارد، ولی از آنجا كه این افراد به مقدار كافی سبزیجات مصرف نمی‌كنند، با خوردن شیر پرچرب این عارضه در آنها شدیدتر خواهد بود.

خواص شیر كم‌چرب (در اصطلاح عموم آبكی)

وقتی چربی‌ را از شیر جدا می‌كنند، باقی‌مانده آن ظاهری شل و كم‌رنگ خواهد داشت، ولی واقعیت این است كه در آب این شیر به ظاهر كم‌ارزش، ویتامینی به نام B2 (ریبوفلابین)‌ وجود دارد كه برای سلامتی مغز و اعصاب و سلول‌های بدن بسیار ضروری است و كمبود آن می‌تواند منجر به بروز برخی عوارض عصبی شود.

این متخصص تغذیه می‌‌افزاید: شیر حاوی كلسیم، فسفر و منیزیم است كه اصلا ربطی به چربی آن ندارد.

همچنین پروتئینی كه فوق‌العاده از نظر تغذیه، برای رشد كودك ارزشمند است نیز در قسمت آبكی شیر باقی می‌ماند و با گرفتن چربی شیر از بین نمی‌رود، یعنی با گرفتن چربی شیر، تنها چیزی كه از شیر جدا می‌شود، چربی آن است نه چیز دیگر.

ولی واقعیت این است كه چربی، همه چیز را خوشمزه می‌كند و خیلی‌ها به دلیل خوشمزه بودن، به سراغ چربی‌ها می‌روند كه شیر و لبنیات نیز از این موضوع مستثنی نیستند.