چگونه بفهمیم لثه مان بیمار شده؟

تا به حال برایتان پیش آمده است که لثه‌های شما پیوره کرده باشد؟ حتما از خون‌ریزی و درد و عفونت لثه‌هایتان به ستوه آمده‌اید، ولی پیوره (بیماری لثه) نشانه این است که به لثه‌هایتان خوب نرسیده‌اید.

ما در اینجا تعدادی از سئوالات اصلی مردم درباره سلامت لثه و پاسخ‌های آنها را برای شما آورده‌ایم.

1- آیا راهی وجود دارد که من بتوانم از سلامت لثه‌هایم مطمئن شوم؟

لثه ی سالم، بین دندان‌ها را پُر می‌کند، از این رو حالت کنگره‌ای دارد. رنگ آن صورتی متمایل به قرمز است و در فرد بالغ در حد طوق (فاصله بین تاج و ریشه) قرار دارد. بین لثه و دندان در حالت عادی شیار باریکی وجود دارد که به آن شیار لثه می‌گویند و عمقی حداکثر تا حدود 3 میلی متر دارد. سطح لثه در حالت طبیعی دان دان است. تغییر در هر کدام از موارد فوق می‌تواند نشانه‌ای از بیماری لثه باشد.

2- پلاک میکروبی و جرم دندان چیست؟

پلاک میکروبی لایه‌ای است نازک از میکروب‌ها که به طور دایمی، بر سطح دندان‌ها می‌نشیند و در داخل دهان تمام افراد بالغ وجود دارد.

این لایه دارای مواد پروتئینی و سلول‌های پوششی و موادی دیگر با منشا بزاقی است.اما ساختمان اصلی این پلاک از میکروب‌ها تشکیل شده است. اگر یک گرم پلاک را به صورت خشک تهیه نماییم، دارای دویست میلیارد باکتری است. این لایه با شستشوی آب برطرف نمی‌شود و باید با مسواک زدن آن را تمیز نمود.

با سخت شدن تدریجی پلاک میکروبی، لایه‌ای به نام جرم تشکیل می‌گردد که به علت داشتن سطح زبر، مقادیر بیشتری پلاک میکروبی را بر سطح خود نگه می‌دارد.

3- چرا بعضی لثه‌ها پیوره می‌کنند؟

از این تعداد بی شمار میکروبی که در پلاک دندان وجود دارند، عده‌ای برای لثه به شدت بیماری‌زا هستند و در صورت تمیز نکردن دقیق دندان‌ها، سبب بروز بیماری‌های لثه می‌گردند.

4- از کجا بفهمیم لثه مان بیمار شده است؟

مهم‌ترین بیماری‌های لثه عبارتند از ژنژیویت Gingivits (التهاب لثه) و پریودنتیت Periodontal (تخریب استخوان اطراف دندان).

در ژنژیویت که به معنای التهاب لثه است، استخوان اطراف دندان سالم است، ولی در پریودنتیت که عامه مردم به آن پیوره می‌گویند، استخوان اطراف دندان دچار تخریب می‌گردد. همواره مسیر پیشرفت بیماری لثه از ژنژیویت به سوی پیوره می‌باشد. پس اگر بیماری لثه در مرحله اول کنترل گردد، می‌توان از تخریب استخوان جلوگیری نمود.

از مهم‌ترین علایم التهاب لثه می‌توان به خون‌ریزی از لثه و تغییر رنگ آن اشاره نمود. در بسیاری از موارد، لثه در اثر التهاب، نرم و متورم می‌گردد و گاهی اوقات لثه دچار افزایش حجم نیز می‌گردد.

تبدیل ژنژیویت به پیوره معمولاً به دلیل عدم رعایت کافی بهداشت دهان و مستعد بودن فرد خصوصاً از نظر عوامل ایمنی بدن صورت می‌گیرد. علایم پیوره شامل خون‌ریزی از لثه، بوی بد دهان، درد مبهم در فک‌ها، احساس درد بین دندان‌ها، احساس خارش در لثه، تمایل به فرو بردن خلال دندان در بین دندان‌ها،‌ ترشح چرک از لثه، لقی دندان، ریخته شدن خون روی بالش، جابه‌جا شدن دندان‌ها،‌ گیر کردن غذا بین دندان‌ها، آبسه ی لثه و ... است. از علایمی ‌که معمولاً مورد نظر دندانپزشک می‌باشد، عمیق شدن شیار لثه است که همگام با تحلیل استخوان صورت می‌گیرد. تحلیل استخوان نیز از روی رادیوگرافی تعیین می‌گردد.

5- آیا پیوره باعث بیماری‌های قلبی می‌شود؟

امروزه رابطه میان بیماری‌های قلبی‌عروقی (تنگی عروق قلب) و عفونت‌های دهانی (خصوصاً بیماری‌های لثه) شناخته شده است. یک لایه از سلول‌های مرده و کریستال‌های کلسترول و پروتئین و.... در داخل رگ‌های قلب با قطر متوسط تشکیل می گردد که به تدریج باعث تنگ شدن عروق قلب می شوند.

مهم‌ترین عوامل مستعدکننده ی ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی شامل فشار خون بالا، کلسترول خون بالا، کشیدن سیگار، افزایش سن، دیابت، استرس و کم‌تحرکی هستند که امروزه عفونت‌های دهانی و بیماری‌های لثه نیز به‌ این عوامل خطر اضافه می‌گردند.

فاکتورهای ایمنی‌ترشح شده در داخل بدن در اثر بیماری لثه، در ایجاد و افزایش پلاک‌های پلاکتی در داخل عروق قلب موثر است. تحقیقات نشان داده‌اند در افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی می‌باشند، میزان بیماری‌های لثه بیش از افراد سالم است.

6- بهترین روش برای پیشگیری از پیوره چیست؟

بهترین راه حفظ سلامت دهان و دندان ها، استفاده از مسواک است. حداقل دفعات توصیه شده برای مسواک زدن دو بار در شبانه روز می‌باشد. از آنجایی که روش مسواک زدن بیش از تعداد آن، اهمیت دارد، توصیه می‌شود روش صحیح مسواک زدن را از یک دندانپزشک سوال نمایید.

به نظر دندانپزشکان بهترین روش مسواک زدن دندان ها به این ترتیب است:

مسواک را با زوایه 45 درجه نسبت به سطح دندان ها نگه دارید و به مسواک حداقل 10 تا 15مرتبه حرکت لرزشی دهید. سپس می‌توانید چند مرتبه مسواک را به سمت نوک تاج بچرخانید. این عمل را ناحیه به ناحیه و سپس در سطح داخل دندان‌ها نیز انجام دهید. از مسواک زدن روی سطوح جونده دندان‌ها نیز غافل نشوید.

نواحی بین دندان‌ها را باید با نخ دندان و در صورت باز بودن دندان‌ها از یکدیگر با خلال دندان یا برس‌های بین دندان تمیز نمایید.

معاینات منظم دوره‌ای 6 ماه یکبار توسط دندانپزشک، برای بررسی دندان‌ها و لثه‌ها همیشه توصیه می‌گردد.

به خاطر داشته باشید همیشه پیشگیری از درمان بهتر است. پس با رعایت دقیق بهداشت دهان سعی کنید از ایجاد بیماری‌های لثه جلوگیری نمایید.

از آنجایی که عامل اصلی تمام بیماری‌های لثه پلاک میکروبی است، منطقی است قبل از ایجاد و پیشرفت بیماری در برطرف کردن آن بکوشیم.

در صورت بروز علایم بیماری‌های لثه، سعی کنید قبل از ایجاد مراحل پیشرفته بیماری، با درمان‌های ساده در نزد دندانپزشک خود از پیشرفت بیماری و از دست رفتن احتمالی دندان‌های ارزشمندتان جلوگیری نمایید.

دکتر شکوفه شجاعی

هفته نامه سلامت