در امتحانات، چی بخوریم، چی نخوریم؟
راهنمای تغذیه دانش‌آموزان
دكتر كوروش جعفریان، متخصص تغذیه و استادیار دانشگاه علوم پزشكی تهران با عنوان اینکه هنگام امتحانات استرس دانش‌آموزان به شدت افزایش می‌یابد و به همین دلیل اختلالاتی در ترشح بعضی هورمون‌ها از جمله آدرنالین و كورتیزول ایجاد می‌شود گفت: «این هورمون‌ها که هورمون استرس نامیده می‌شوند، به بدن کمک می‌کنند تا انرژی بیشتری برای مقابله با شرایط جدید پیدا کند.»
چای و قهوه؛ کاهش تمرکز
او در ادامه با انتقاد از باور غلط افراد در استفاده از چای و قهوه برای بیدار ماندن در هنگام امتحانات گفت: «مواد كافئین دار مانند قهوه و چای و حتی برخی کاکائوها در كوتاه مدت سبب بیداری و تمركز حواس می‌شوند، اما خواص آن در مدت چند دقیقه برعكس شده و باعث برهم خوردن تمركز و حتی كاهش یادگیری و در نتیجه افزایش استرس و اضطراب در فرد می‌شود.»
آب‌میوه صنعتی؛ استرس
دكتر جعفریان در ادامه، آب‌میوه‌های صنعتی را نیز به دلیل داشتن شكر و مواد افزودنی ، نامناسب ارزیابی كرده و گفت: «آب‌میوه‌های صنعتی و نوشیدنی‌های شیرین به این دلیل كه انرژی زیادی را یك جا تخلیه و آزاد می‌كنند، استرس‌زا هستند.»
آب و لبنیات؛ تسكین‌بخش
مصرف آب و لبنیات تسكین بخش هستند و می‌توانند در کاهش استرس دانش آموزان موثر باشند. دکتر جعفریان تاكید كرد: «افراد بهتر است در موقع امتحان و استرس، از غذاهای سبك و غذاهایی كه انرژی‌شان به مرور آزاد می‌شود، استفاده كنند. غلات و موادی حاوی كربوهیدرات‌های پیچیده كه بیشتر در نان سنگك و بربری یافت می‌شود و مقدار فیبر آنها بالاست، سبب كاهش استرس در افراد می‌شود.»
صبحانه را حذف نکنید
این متخصص تغذیه با تاكید بر مصرف تمام وعده‌های غذایی به ویژه صبحانه در ایام امتحانات اضافه کرد: «در ایام امتحانات نباید وعده‌های غذایی را حذف كرد، به خصوص صبحانه كه در كنترل استرس نقشی اساسی دارد، زیرا در هنگام صبح، میزان ترشح كورتیزول به بیشترین حد خود می رسد و صبحانه سبب كنترل استرس می‌شود.»
چرب و شور ممنوع!
او در ادامه توصیه کرد دانش‌آموزان از خوردن غذاهای چرب و شور در این ایام خودداری کنند، زیرا غذاهای چرب و شور دیرتر هضم می‌شوند و در شرایط استرس‌زا مانند ایام امتحانات، با ایجاد اختلال در کارکرد دستگاه گوارش سبب مسمومیت و حالت تهوع در فرد می‌شود.
دكتر جعفریان همچنین با انتقاد از گرایش دانش‌آموزان و دانشجویان در فصل امتحانات به فست‌فودها و غذاهای آماده كه استرس‌زا هستند، گفت: «والدین باید سعی كنند ساندویچ‌های خانگی و سالم را به همراه آب‌میوه‌های طبیعی برای دانش آموزان تهیه كنند.»
این متخصص تغذیه مغزهای گیاهی یا آجیل را منابع خوبی برای دریافت انرژی و كاهش استرس عنوان كرد و گفت: «مغزهای گیاهی منابع خوبی از فیبر و اسیدهای چرب ضروری، از جمله امگا 6 و 3 و بسیاری املاح دیگر هستند و چربی آنها بی‌ضرر محسوب می‌شود و حتی در صورت مصرف معقول (یك مُشت در روز)، باعث از بین رفتن و کاهش چربی‌های مضر بدن نیز می‌شوند.»
او با اشاره به دانش آموزانی كه در ایام امتحانات پُرخوری می کنند و اشتهایی مضاعف پیدا می‌كنند، گفت: «استرس بحثی روحی و روانی است كه افراد در قبال آن دو نوع واكنش تهاجمی یا افسردگی نشان می‌دهند و در حالت تهاجمی افراد برای آرام کردن خود، به كارهای زیادی از جمله خوردن زیاد غذا روی می‌آورند.»
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایان افزود: «این افراد به علت فرار از استرس، شروع به پُرخوری و بدخوری می‌كنند كه این خود سبب تشدید و افزایش استرس در فرد شده و حتی وی را در معرض چاقی و اضافه وزن قرار می‌دهد.»
سحر حبیبی
هفته نامه سلامت
*مطالب مرتبط:
نكاتی سودمند درباره تغذیه و بهداشت روانی در ایام امتحانات و آزمون ها
تغذیه دانش آموزان در دوران امتحان
تغذیه در دوران کنکور (1) و (2)
سوء تغذیه و تأثیر آن بر یادگیری در دانش آموزان
غذاهای تقویت كننده حافظه (1) و (2)
چه چیزهایی باعث تقویت یا تضعیف حافظه می شود ؟
نقش لسیتین در مبارزه با فراموشی و تقویت حافظه
بخش تغذیه و سلامت تبیان
