مقام قرآن
علم و دین(4)

علم به ضروریات زندگی دنیوی از مصادیق تنزل یافته اسماء به حضرت آدم(ع) می‌باشد. ضرورت های اولیه زندگی دنیوی انسان توسط خداوند متعال به او در بدو خلقت آموخته شده است. چرا كه هر چند عقل می‌توانست در دراز مدت به آنها برسد، ولیكن تا كشف شدن این امور توسط عقل، بشر از انتفاع از آنها ساقط می‌شد و بهره‌ای نمی‌برد. این ضرورت می‌تواند از جمله خوراك، پوشاك، مسكن و زبان باشد.

نه تنها علوم اولیه زندگی مادی انسان عطیه‌ای از جانب خالق بوده است، بلكه در بستر حیات بشری هر گاه انسان در معرض رفع نیاز مادی قرار گرفته، خداوند چه از طریق آماده كردن شرایط طبیعی، جهت عالم شدن انسان به نحوه رفع نیاز خود و چه از طریق وحی، انسان را مدد نموده است. پس علم در دامان دین تربیت شده و ممد علم نیز وحی بوده است.

بهره‌مندی از علوم تجربی و حسی هر چند امكانات دنیوی فراوانی را در اختیـــار انسـان قرار می‌دهد، ولی هنگامی این امكانات فــراوان می تواند خوشــی را به زندگی بشــر ارزانی كند، كه احســـاس درونی انســــان، توأم با آرامـــش و لذت باشــد و این امر تحقق نمی‌یابد، مگر به یاد و ذكر خداوند.

دین یا همان راهنمائی عقل توسط خالق نه تنها در پی آموزش دانسته‌هایی در ماوراء طبیعت می‌باشد بلكه اطّلاعات و آگاهی هایی را نیز در مورد وجود خود انسان و پیچیدگی‌های گسترده درونی خود او و احتیاجاتش به وی خواهد داد. طبیعت انسان، پیچیده تر از آنست كه عقل انسان بتواند به تنهایی آن را تحلیل كند. انسان تنها به پاره ای از احتیاجات خود واقف می‌گردد و از بقیه بی خبر می‌ماند و به این ترتیب بر ابعاد فراموش شده انسان ستمی بزرگ وارد خواهد شد. این موضوع ثبات و تعادل را در وجود انسان بهم می‌ریزد و در مقابل، عكس العمل ببار می‌آید و این بار آن دسته از نیازهای زندگی كه از نصیب سزاوار خویش محروم مانده بودند، همه توجه انسان را به خود اختصاص می‌دهند و چنان اهمیتی كسب می‌كنند كه در آن حد سزاوارش نیستند و باز همان فرایند عكس العمل تكرار می‌شود.

این است كه تلاش بشریت برای یافتن روشهایی جهت رسیدن به تعادل رفع نیازها، مستلزم راهنمایی خالق از طریق آگاهی های دینی، وحی و انبیاء می‌باشد.

بهره‌مندی از علوم تجربی و حسی هر چند امكانات دنیوی فراوانی را در اختیار انسان قرار می‌دهد، ولی هنگامی این امكانات فراوان می‌تواند خوشی را به زندگی بشر ارزانی كند كه، احساس درونی انسان توأم با آرامش و لذت باشد و این امر تحقق نمی‌یابد، مگر به یاد و ذكر خداوند. دین دراین بخش از نیاز انسانی نیز اطلاعات و آگاهی های لازم را به وی می دهد.