مهربان اما مستقل
خشم و محبت در نوجوانی و جوانی
تـجربه ها و تحقیق ها نشان داده است كه اغلب ترس هاى موهوم و بى پایه دوران كودكى (مانند ترس از تاریكى و تنهایى و حیوانات و...) در دوره جوانى ازبین رفته و جاى خود را به ترس هاى جدیدى كه مخصوص این دوره است مى دهند.
آن دسته از ترس هاى دوره جوانى و نوجوانى كه به كارهاى مدرسه مربوط مى شود به احساس نقص و ناتوانى و زیاده روى در اثبات مقام و موقعیت اجتماعى مربوط مى شوند.مـمـكـن اسـت تـنها گفتگوى میان دوستان و یا خویشاوندان و یا مطالعه بعضى از موضوعات یا شنیدن خبرهایى از رسانه ها، اضطراب و پریشانى او راتحریك كند.
او در هـراس است كه مبادا در امتحان ها موفق نشود و یا در آینده با شكست روبه رو شود و از عهده انجام تكالیف مدرسه به خوبى برنیاید و موردتحقیر و سرزنش قرار گیرد ، مى ترسد موقعیت او در كـلاس درس ، مـتـزلـزل شـده و مـورد تـمـسخر آموزگار و همكلاسی هایش قرار گیرد و در آن هنگام ،قادر به پاسخگویى نباشد.
بنابراین ، ترس و اضطراب از آینده اى مجهول ، كمرویى و گریز از موقعیت هاى زندگى ، پریشانى و افـسـردگـى بـه خـاطر غوطه ور شدن در ناراحتی هاى گذشته ، همه و همه ، شخصیت نوجوان را مـتـزلـزل و او را دچـار نگرانی هاى روحى و روانى مى كند، در این زمان و موقعیت است كه جوان ، نـیـازمـند یك پایگاه امن فكرى و محل اتكاى روحى مطمئن مى باشد ، تا این كه قلب او از دلهره و اضـطـراب درباره آینده و هراس و نگرانى در مورد زمان حال ، باز داشته و براى ادامه زندگى به او آرامش بخشد.
در چنین شرایطى یاد خدا مایه آرامش دل جوان مى گردد و با صفاى باطنی كه دارد و گرایش مـذهـبـى كـه در فطرتش نهفته است ، نقطه امید در قلبش روشن مى شود و اضطراب روانى اش كاهش مى یابد.
تجربه ، نشان داده است ، جوانانى كه به خدا ایمان داشته و در حوادث زندگى به او توكل مى كنند ، تـرس واضـطراب به دلشان راه نمى یابد و همواره در صحنه هاى زندگى با عزمى راسخ و اراده اى پـولادیـن در بـرابـر حـوادث ، پـایدارى نشان مى دهند ، به طورى كه اطرافیان را شیفته ی شجاعت و ابتكارخود كرده و به شگفتى وامى دارند.صـحـنـه هـاى جنگ در سالهاى اخیر، بیانگر این شجاعت هاى ناشى از ایمان به خداست .
خشم در جوان
در جـوان ، خشم یك حالت تهاجمى و دفاعى است كه هرگاه منافع و مصالح شخصى اش به خطر افتد یا مانعى در رسیدنش به هدف پیش آید و یادر انجام كارى ناتوان باشد ، در او ظاهر مى گردد.
واكـنـشـهاى خشم در جوان بسیار متفاوت است ، به خصوص در اوایل بلوغ ، در عده اى به صورت تـمـرد و سـرپـیـچى و در برخى به گونه داد و فریاد كشیدن و در عده اى دیگر به صورت سكوت هـمـراه بـا اخـم و گـوشه گیرى و افسردگى نمایان مى شود ، زمانى به صورت عكس العمل هاى تكرارى ازقبیل : كوبیدن پا به زمین و یا در به دیوار، ظاهر مى گردد.
مـدت زمـان خـشـم در نـوجوان بیش از كودكان است و عوامل محرك خشم در نوجوان ، گاهى چـیـزهـایى است كه از آن محروم مى شود و بین او وآرزوهایش فاصله مى افتد و یا از خواسته هاى آنـى اش جـلـوگیرى مى شود، مثلا، مى خواهد بخوابد مانع خوابیدن او مى شوند و یا او را از خواب بـیـدارمـى كـنند و یا خود دست به كارى مى زند ، اما از انجام آن ناتوان است و یا زمانى كه خود و خانواده اش مظلوم واقع مى شوند و یا وقتى كه اطرافیان به اشیا و وسایل او دست درازى مى كنند.
گاهى خشم وى متاثر از عوامل طبیعى است ، مثل (تغییر) هواى خیلى سرد و یا حرارت سوزان و طوفان ، گاهى هم خشم در مقابل رفتار والدین پدید مى آید.جـوان در تـمـام این حالتها باید خونسردى خود را حفظ كند و سعى نماید، تعادل خود را از دست نـدهـد و قـبـل از هـر عـمـل یـا عكس العملى كه مى خواهد انجام دهد، عاقلانه بیندیشد ، چرا كه مـیدان دادن به غضب ، انسان را در زندگى كم كم به یك حالت حساسیت عصبى مى كشاند و در این هنگام ، عقل رو به ضعف مى گراید.
افـراط در خشم و غضب موجب مى شود كه شخص ، مبتلا به نوعى جنون گردد و هر عملى را كه عقل ، مجاز نمى داند از او صادر شود.از امام صادق (ع ) نقل گردیده است كه درباره غضب فرمود: كلید هر شر و بدى ، خشم است ((1)).
جـوان در بـرابر والدین و دوستان باید خشم خود را كنترل كند ، اما هنگامى كه مـى بـیند حقى ناحق مى شود ، دیگر نباید دم فروبندد، بلكه در این صورت باید خشم خود را بطور طبیعى و معقول اظهار كند و از حق دفاع نماید، ولى از جاده عدالت و اعتدال خارج نشود.
محبت
مـحبت و دوستى یكى از عواطف بسیار مهم و با ارزش در جوان است ، به خصوص در دوران بلوغ ، شدید بوده و مى توان آن را یكى از ویژگیهاى این دوره دانست .احـسـاس دوستى و ابراز محبت به دیگران ، همسالان و بزرگترها نشانگر یكى از نیازهاى طبیعى اوست .
هنگام بلوغ ، در نوجوان نسبت به جنس مخالف محبت و دوستى پدید مى آید.ایـن كـشـش ، نـشـانه اى از رحمت الهى است كه خداوند براى استوارى نظام خانواده و گزینش همسر، در آینده براى او تدارك دیده است .
در حقیقت ، این احساس محبت ، یكى از اساسى ترین شالوده هاى نظام خانواده در روابط اجتماعى او به شمار خواهد آمد و بناى استوار زندگى خانوادگى او را در آتیه تشكیل خواهد داد.
خـداونـد مـى فـرماید: و از نشانه هاى قدرت الهى ، این است كه براى شما از جنس خودتان زوجى بیافرید تا این كه در كنار او آرامش یابید و بین شمارحمت و محبت ، جارى كرد ((2)).
پی نوشت ها :
1- الغضب مفتاح كل شر (بحار, ج73 , ص 266).
2- ومـن آیاته ان خلق لكم من انفسكم ازواجا لتسكنوا الیها وجعل بینكم موده ورحمه (روم (30) آیه 21).
منبع : برگرفته از كتاب " آنچه یك جوان باید بداند " نویسنده : رضا فرهادیان
تنظیم برای تبیان : داوودی
مقالات مرتبط :
تازه بالغان ،وسوسه های رنگارنگ
روشی برای ایجادشادابی درنوجوانان
