چگونه اجاره حلال می شود

داد و ستدهای شرعی - اجاره 2

قسمت اول-جُعاله            قسمت دوم-اجاره1

در مطلب پیشین گفتیم که می خواهیم بطور مفصل و کامل اجاره رابا توجه به فتواهای 13 نفر از مراجع عظام تقلید  توضیح بدیم و حالا اولین مطلب از بحث اجاره را می خواهم براتون بگم.

اجاره چیست؟

شاید این سوال برای شما کمی عجیب به نظر بیاید! ولی این تعریف اجاره و به طور کلی هریک از معاملات است که نوع و مصادیق آن را مشخص می کند. و در علم فقه و به تبع آن در حقوق تعاریف بسیار مهم هستند. چون وقتی معلوم شد که معامله انجام گرفته کدام نوع از معاملات است باید احکام و شرایط آن را هم رعایت کنند.

یکی از بهترین تعریف‌هایی که از اجاره شده این است که «اجاره عقدی مبنی بر تملک منفعتی معلوم در برابر عوضی معلوم می‌باشد»¹

برای اینکه اهمیت تعریف را متوجه شوید کمی توضیح درباره همین تعریف خدمت شما ارائه می‌دهیم:

بهترین تعریف به تعریفی اطلاق می شود که شامل همه افراد خودش بشود و سایر افراد را وارد تعریف نکند که به اصطلاح گفته می‌شود جامع و مانع باشد؛ در تعریف فوق وقتی گفته می شود که اجاره عقد است ایقاعات مانند وقف و طلاق را خارج می‌نماید ولی سایر عقود مانند بیع، صلح، قرض و... را شامل می شود و با کلمه منفعت عقودی که به اعیان خارجی تعلق می گیرد مانند بیع و صلح متعلق به اعیان را خارج مینماید. و با قید معلوم مهریه قرار دادن منفعت خارج می شود ، زیرا در مقابل تعیین مهریه، عوض معلومی وجود ندارد.

اما این تعریف با این که یکی از بهترین تعاریف است، مانع اغیار نیست؛ زیرا شامل صلح بر منفعت در بربر عوض معلوم می‌شود؛ و چون صلح عقدی مستقل است نه تابع سایر عقود، اجاره نیست. در حالی که تعریف یاد شده شامل آن می‌شود.²

مالی که منفعت آن اجاره داده شده است را «عین مستاجره» می‌گویند.

به دو طرف عقد گاهی موجر و مستاجر گفته می‌شود و این وقتی است که «عین مستاجره» غیر انسان باشد ولی اگر انسان باشد یعنی منافع شخصی اجاره داده شود، در اصطلاح به او  «اجیر» می‌گویند.

به مالی که به عنوان عوض در مقابل منفعت داده می‌شود مال الاجاره یا  کرایه و یا  اجرت می‌گویند.

1- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، الشهید الثانی، کتاب الاجارة

2- تعاریف دیگری نیز از اجاره ارائه شده است که برخی از آنها شامل تمام موارد اجاره نمی‌شود و یا تعداد مواردی که تعریف را نقض می‌کند بیشتر است. تفصیل آن را باید در کتابهای فقهی و حقوقی ملاحظه فرمایید.

3- قانون مدنی:

ماده 466- اجاره عقدی است كه بموجب آن مستاجرمالك منافع عین مستاجره می شود.اجاره دهنده راموجر و اجاره كننده رامستاجر و مورداجاره را عین مستاجره گویند.

ماده 467 - مورداجاره ممكن است اشیاءیاحیوان یاانسان باشد.