علل شب ادراری كودك
شاید یكی از كابوس های كودكان در سنین پایین، عدم كنترل دفع ادرار در خواب شبانه باشد، كابوسی كه باعث خجالت كودك هنگام خارج شدن از رختخوابش می شود.
شب ادراری مشكلی است كه برخی از والدین، كودكان را به خاطر آن تنبیه می كنند، غافل از این كه، این امر كاملا بدون اختیار كودك رخ می دهد.
اما واقعا این مساله به چه علت رخ می دهد و چگونه می توان آن را كنترل كرد؟
شب‌ادراری یا ناتوانی در كنترل ادرار، دفع غیر ارادی ادرار در هنگام خواب است كه در میان كودكان كم سن شایع است. بیش از 15 تا 20 درصد از كودكان 5 تا 6 ساله و حدود یك درصد از نوجوانان، شب‌ادراری را تجربه می كنند.
شایع ترین سن بروز شب‌ادراری، حدود 3 سالگی است. این مشكل معمولا بین سنین 6 تا 8 سالگی و همزمان با بزرگ شدن مثانه و بهبود قدرت كنترلی مثانه از بین می رود.
معمولا شب‌ادراری پدیده‌ای ارثی بوده و در پسران بیش از دختران رواج دارد كه به طور معمول پس از بلوغ متوقف می شود.
معمولا دو نوع شب‌ادراری وجود دارد:
1- شب‌ادراری اولیه : معمولا به دلیل عدم رشد كامل سیستم عصبی رخ می دهد. حدود 20 درصد از كودكان 5 ساله حداقل یك بار در ماه دچار این مساله می شوند كه در پسران، 5 درصد و در دختران 1 درصد است.
2- شب‌ادراری ثانویه : معمولا 6 ماه پس از فراگیری دفع ادرار بروز می كند. تنها 2 تا 3 درصد از كودكانی كه دچار چنین شب‌ادراری می شوند، دلیل پزشكی برای این مساله دارند.
شایع ترین سن بروز شب‌ادراری، حدود 3 سالگی است. این مشكل معمولا بین سنین 6 تا 8 سالگی و همزمان با بزرگ شدن مثانه و بهبود قدرت كنترلی مثانه
از بین می رود.
كودكانی هم كه در روز دچار بی اختیاری ادرار می شوند، به احتمال زیاد به نوعی اختلال عضوی مبتلا هستند. بی اختیاری ادرار در روز، در دختران شایع تر از پسران است.
علت شب‌ادراری چیست؟
شب‌ادراری یك مشكل رفتاری نیست و به احتمال زیاد به چگونگی خوابیدن كودك هم بستگی ندارد. بسیاری از والدین بر این باورند كه كودكشان خواب عمیقی دارد و همین مسئله باعث شب‌ادراری در او می شود. این در حالی است كه تحقیقات، هیچ تفاوتی در الگوی خواب كودكانی كه دچار شب‌ادراری می شوند و كودكان طبیعی پیدا نكرده است.
طبق شواهدی كه به دست آمده، شب‌ادراری به علت تاخیر رشد در فرآیند طبیعی دریافت پیام های كنترل ادرار شبانه ایجاد می شود. این فرآیند طبیعی شامل ترشح هورمونی است كه كلیه را وادار می كند در طول شب، ادرار كمتری تولید كند.
اضطراب کودک نیز می تواند باعث شب ادراری شود. این اضطراب ممكن است ناشی از عصبانیت والدین، نقل مكان به خانه‌ای جدید، جدایی والدین، از دست دادن یكی از اعضای خانواده، موقعیت‌های اجتماعی نا آشنا، بروز اتفاقات دشوار خانوادگی برای كودك مانند تولد نوزاد جدید است. البته به یاد داشته باشید كه خود شب‌ادراری هم پدیده‌ای اضطراب‌آور است و انقباضات مثانه و دفع ادرار در طول روز ممكن است باعث شرمساری كودك و ایجاد اضطرابی گردد كه منجر به شب‌ادراری می شود.
یكی از دلایل شب‌ادراری، عوامل ژنتیكی است. محققان سوئدی در سال 1995 اعلام كردند كه منطقه‌ای را در كروموزوم 13 انسان پیدا كرده‌اند كه تا حدی مسوول بروز شب‌ادراری است، به طوری كه اگر هر دوی والدین دچار شب‌ادراری باشند، احتمال این كه كودك شان به این مشكل مبتلا شود، زیاد و حدود 80 درصد است.
موارد بسیار اندكی از بی اختیاری در دفع ادرار ممكن است به دلیل وجود مشكلات جسمی و ساختاری در سیستم ادراری كودكان باشد، مثلا در صورتی كه مثانه یا مجاری ادراری مسدود شده باشد، ممكن است باعث پُر شدن بیش از حد مثانه و خروج ادرار شود.
از دلایل بروز شب‌ادراری ثانویه می توان به عفونت های مجاری ادراری، اختلالات متابولیكی مانند انواع مختلف دیابت، فشارهای خارجی وارد بر مثانه مانند یبوست ناشی از حجم بالای مدفوع و نیز اختلالات عصبی نخاع اشاره كرد.
*مطالب مرتبط:
راهنمای برخورد با شب ادراری کودک
راه های درمان شب اداری کودکان
بخش تغذیه و سلامت تبیان
